(Ματθ. 14, 13-22 · Μαρκ. 6, 30-44 · Λκ. 9, 10-17 · Ιω. 6,1-15)

Α´. Ο πόθος να δουν και να ακούσουν τον Χριστό η αιτία του θαύματος.

 Ο Χριστός αφού έμαθε ότι ο Ηρώδης Αντίπας φόνευσε τον Ηρώδη και συνεπώς η κατάσταση εκτραχύνεται και χρειάζεται προσοχή αλλά και θέλοντας να ξεκουράσει τους μαθητές του που επέστρεψαν από ιεραποστολή (Μάρκος και Λουκάς το λέγουν αυτό) φεύγει από τη Ναζαρέτ (Ματθ. 13,54), όπου δεν μπόρεσε να κάνει πολλά θαύματα, λόγω της απιστίας των συμπατριωτών του, με πλοίο εις έρημο τόπο. Ο Λουκάς (9,10) μας λέγει ότι η έρημος ήταν κοντά στην πόλη Βηθσαϊδά. Ο λαός που το έμαθε διέτρεξε με τα πόδια ημικυκλικά την ακτή της λίμνης και φθάσανε στο μέρος όπου ήταν ο Χριστός.

Πέντε χιλιάδες άνδρες, χωρίς να λογαριαστούν οι γυναίκες και τα παιδιά όπως λέγει μόνο ο Ματθαίος (14,21), ήταν όσοι ακολούθησαν το Χριστό. Και τον ακολούθησαν εκεί που μόνο άγρια θηρία και ληστές μπορούσαν να βρεθούν. Αδιαφόρησαν για τον κόπο, την οδοιπορία, για τον καυστικό ήλιο, για τους τυχόν κινδύνους, δεν τους ένοιασε για το αν είχαν άνεση και ξεκούραση, αψήφισαν την πείνα και την δίψα, και έτρεξαν να βρουν τον Χριστό στην έρημο. Και, αφού τον βρήκανε και ο Χριστός έκανε πολλούς αρρώστους τους καλά, δεν είπαν άντε τον είδαμε, πάμε να φύγουμε· έχουμε και δουλιές και υποχρεώσεις και μικρά παιδιά· αλλά περίμεναν μέχρι το βράδι και και άκουγαν το Χριστό μαγνητισμένοι. Ολόκληρη μέρα και για να φύγουν ούτε συζήτηση. Τό ίδιο συνέβη και με το χορτασμό των 4.000 οι οποίοι μείναν κοντά στο Χριστό τρεις ολόκληρες μέρες (Ματθ. 15,32).

Πού είναι αυτοί οι καιροί και αυτοί οι άνθρωποι; Πού είναι αυτή η προθυμία κι αυτός ο ζήλος; Παραπονούμαστε γιατί σήμερα δεν γίνονται θαύματα όπως στην εποχή του Χριστού. Γιατί απλούστατα δεν υπάρχει ζήλος, δεν υπάρχει ενδιαφέρον, όρεξη, μεράκι για το Θεό, για την αιώνια ζωή, για την ψυχή. Το παν σήμερα είναι το χρήμα, η ηδονή, η κλοπέραση. Αδιαφορούμε για τα μυστήρια της Εκκλησίας μας, για την προσευχή, για το κήρυγμα και για την μελέτη της Γραφής.

 Β´. Το θαύμα.

«Έρημος ο τόπος και η ώρα ήδη παρήλθε» λένε οι μαθητές. Κι όμως εδώ παρευρίσκεται αυτός που τρέφει την οικουμένη και αυτός που δεν υπόκειται στο χρόνο. Γιατί λοιπόν ανησυχείτε, λέγει ο ιερός Χρυσόστομος.

 Απόλυσε τον κόσμο για να πάνε στα γειτονικά χωριά και ν’ αγοράσουν τρόφιμα για να φάνε, συνεχίζουν οι μαθητές. Δεν πάει καθόλου ο νούς τους στο θαύμα, αν και έχουν δει τόσα τα μάτια τους. Και ο Χριστός τους είπε δώστε τους εσείς να φάνε.

«Δότε αυτοίς υμείς φαγείν». Αυτό φαίνεται ειρωνεία εκ πρώτης όψεως κι όμως ήταν η προπαρασκευή του θαύματος.

«Ουκ έχομεν ώδε ει μη πέντε άρτους και δύο ιχθύας».

Ο Ιω. (6,9) μας λέγει ότι οι άρτοι ήταν από κριθάρι. Να μη κάνουμε αρτοκλασίες με τσουρέκια ή άλλα γλυκοειδή αρτοκατασκευάσματα. Αν θέλουμε να είμαστε σύμφωνοι με την παράδοση να είναι σκέτο ψωμί και μάλιστα από κριθάρι.

Οι ίδιοι οι απόστολοι αποφαίνονται ότι δεν υπάρχουν τρόφιμα. Ο Φίλιππος λέγει στο κατά Ιωάννη (6,7) και ο Μάρκος (6,37) λέγει ότι το λένε οι μαθητές, ότι για τον κόσμο αυτό δεν φθάνανε ούτε 200 δηνάρια για ν’ αγοράσουν ψωμί, ώστε να πάρει ο καθένας λίγο μόνο ψωμί. Ένας άρτος και 1/3 του ψαριού περίπου αναλογεί σε 1.000 άνδρες χωρίς να υπολογίσουμε τα γυναικόπαιδα. Άρα ούτε ψίχουλα μπορούσαν να δοθούν.

Πάντως οι μαθητές υπάκουσαν στον Χριστό και αδιαμαρτύρητα, όπως η χήρα στην εποχή του Ηλία, φέρανε τα λίγα τρόφιμα που είχαν αντί να διαμαρτυρηθούν και να τα κρατήσουν για τον εαυτό τους. 

Γ´. Ευχαριστία και ευλογία

  «αναβλέψας εις τον ουρανόν ευλόγησε» Ματθ. 14,19

  »  »   Μαρκ. 6,41

  »  »  Λκ. 9,16

«Έλαβε δε τους άρτους ο Ιησούς και ευχαριστήσας διέδωκε τοις μαθηταίς» Ιω. 6,11.

Λέγει ο άγιος Χρυσόστομος· Τραπέζι που αρχίζει και τελειώνει με προσευχή δεν θα μείνει ποτέ αδειανό. Ας κάνουμε λοιπόν το Θεό συνδαιτημόνα μας.

Ο Χριστός τα πήρε και τα ευλόγησε και τα μοίρασε και φθάσανε και περισσεύσανε. Τι μεγάλο πράγμα η ευλογία του Θεού! Το ελάχιστο είναι αρκετό να κάνει τα πάντα. Έτσι δεν τελείωσε το ελάχιστο λάδι και μια χούφτα αλεύρι στο σπίτι της χήρας που φιλοξενούσε τον Ηλία στην Παλαιά Διαθήκη. Έτσι χόρτασαν και οι 4.000 αργότερα χωρίς να υπολογίζουμε στον αριθμό αυτό και τα γυναικόπεδα με 7 άρτους και λίγα ιχθύδια και περίσσευσαν 7 κοφίνια (Ματθ. 15, 29-39).

Κλάω-ω· θραύω χωρίς μαχαίρι. Τους τεμάχισε ο Χριστός με τα χέρια. Καμμιά προετοιμασία για το θαύμα. Ούτε μαχαίρι είχαν για να τα κόψουν σωστά.

Δ´. Μνήμη δωρεών Θεού.

«Δώδεκα κοφίνους πλήρεις» από κλάσματα άρτων και ιχθύων (Μαρκ. 6,43). Ο αριθμός δεν είναι τυχαίος. Αναλογεί ένα κοφίνι στον κάθε απόστολο. Να το φορτωθεί και να το κουβαλήσει για να μη ξεχάσει το θαύμα. Γιατί το βάζει ο διάβολος με τη πάροδο του χρόνου να ξεχνούμε τις ευεργεσίες του Θεού. Το ίδιο συνέβη με το χορτασμό των 4.000 που περίσσευσαν 7 κοφίνια.

 Και παρ’ όλα αυτά στο Ματθ. 16, 5-12 οι μαθητές ξεχνούν ότι ο Χριστός είναι ο τροφέας ολόκληρης της κτίσεως και αναλογίζονται οτι δεν πήραν άρτους.

Ο απόστολος Παύλος λέγει ότι ένας τρόπος για να αυξήσουμε την πίστη μας είναι η συνεχής ευχαριστία προς τον Θεό. «Βεβαιούμενοι εν τη πίστει καθώς εδιδάχθητε, περισσεύοντες εν αυτή εν ευχαριστία» (Κολ. 2,8). Όταν ευχαριστούμε το Θεό για δύσκολες στιγμές της ζωής μας, από τις οποίες βγήκαμε σώοι και αβλαβείς, τότε αν έρθουν άλλες παρόμοιες δυσκολίες θα τις αντιμετωπίσουμε με πίστη, διότι θα θυμούμαστε τις παλαιές διασώσεις μας και θα παίρνουμε κουράγιο.

Ε´. Οικονομία.

Ενώ μπορούσε να κάνει θαύμα, όποτε θα ξαναχρειαζότανε, ο Χριστός ζητά να μαζέψουν τα περισσεύματα.

Είπε «ίνα μη τι απόληται» (Ιω. 6,12). Και οι μαθητές τα μαζέψανε και γεμίσανε 12 κοφίνια. Και για να φανεί η αλήθεια του θαύματος και για να θυμούνται τη δωρεά του Θεού και για οικονομία.

Αλλά τι σημαινει οικονομία και λιτότητα. Πολλές φορές μιλάμε γι’ αυτό, αλλά ίσως δεν ξέρουμε το πραγματικό νόημα της οικονομίας. Οικονομία σημαίνει ότι δεν θα είμαστε τσιγγούνηδες, αλλά και δεν θα κάνουμε σπατάλη. Θα κάνουμε καλή διαχείρηση των υλικών αγαθών. Όσο πρέπει, όποτε πρέπει και όπου πρέπει. Δεν πρέπει να πεινάς, γιατί αυτό είναι τσιγγουνιά. «Έφαγαν και χόρτασαν» μας λέγει το κείμενο.

Η οικονομία στηρίζεται στην λιτότητα. Λιτότητα είναι η σωστή χρήση των αγαθών. Ο Χριστός παράθεσε ψωμί και ψάρια. Τρόφιμα απλά, που υπήρχαν και ήταν της περιοχής. Όπως παλιά οι φτωχοί τρώγανε ψωμί και ρέγγα ή ψωμί και ελιές ή ψωμί και αλάτι. Αν δούμε τροφή λαών της Αφρικής και της Ασίας καταλαβαίνουμε ότι η δική μας διατροφή είναι συβαριτισμός και παρά φύσιν ενέργεια.