Οι φιλόλογοι ετυμολογούν τη λέξη «μέριμνα» από το «μερίς»-«μερίζω» (= χωρίζω, μοιράζω). Η μέριμνα, δηλαδή, χωρίζει και μοιράζει την ψυχή. Της κάνει κακό. Την καταστρέφει. Την κατακομματιάζει.
Αν εξαιρέσει κανείς τη λογική μέριμνα -τη μέριμνα που στηρίζεται στην αγάπη και την πρόνοια του Θεού- κάθε άλλη πρόνοια είναι παγίδα στα θεμέλια της πίστης. Είναι άπνοια της ψυχής. Είναι ανέλπιδη και αγχοτική. Είναι αυτόνομη και ενδοκοσμική. Είναι καταθλιπτική και πλεγματική.
Δόξα, πλούτος, ηδονές, υπερκατανάλωση, λαιμαργία, ακόρεστο άκουσμα, θέαμα, άνεση, ψυχαγωγία... σαν τα ζιζάνια της παραβολής, «συμπνίγουν» τους ανθρώπους «και ου τελεσφορούσιν». Απομυζούν τους ευγενέστερους χυμούς της καρδιάς. Δημιουργούν επικίνδυνες ρωγμές στο πνευματικό οικοδόμημα. Υποσκάπτουν την πνευματική ζωή. Αφαιρούν της αρετής την ικμάδα.
Οι άνθρωποι μοιάζουν με παιδί που έχει στοργικό πατέρα, και όμως γκρινιάζει μήπως δεν του δώσει αύριο να φάγει. Μεριμνά ο φτωχός για την τροφή, αλλά μεριμνά και ο πλούσιος για την τρυφή. Η μέριμνα είναι τερατώδες γέννημα της ολιγοπιστίας.
Βέβαια, ο Θεός , δεν λέει, μη κάνετε τίποτα, αλλά μην ανησυχείτε για τίποτε. Δεν λέει, μην εργάζεσθε, αλλά λέει, μη μεριμνάτε και χάνετε την ειρήνη της ψυχής σας. Αυτές οι αγχοτικές μέριμνες αποδιοργανώνουν ολέθρια την ανθρώπινη προσωπικότητα. Η σύγχρονη καταναλωτική κοινωνία είναι ακόρεστη σαν βρυκόλακας και προκλητική σαν την κόλαση. Είναι άπληστη, ευδαιμονιστική και συβαριτική = ακόλαστη. Η χειρότερη αμαρτία της εποχής, είναι η περιφρόνηση της εντολής: «ζητείτε πρώτον την βασιλείαν του Θεού».
Οι βιομέριμνες επηρεάζουν και τους αγιότερους χαρακτήρες. Δεν είναι λίγοι εκείνοι, που ξεκίνησαν ελπιδοφόροι, και κατέληξαν απογοητευμένοι. Ξεκίνησαν σημαιοφόροι, και γύρισαν λιποτάκτες. Ένας τέτοιος ήταν και ο Δημάς – πιστός και φλογερός συνεργάτης του Αποστόλου Παύλου – αλλά τον εγκατέλειψε, «αγαπήσας τον νυν αιώνα» (Β Τιμ. δ 10).
Εάν ο Δημάς έπεσε, γιατί δεν κινδυνεύουμε να πέσουμε και εμείς; Η αγάπη του παρόντος κόσμου και η προσκόλληση στη ματαιότητά του, πολλές φορές γίνεται αιτία αποστασίας από την αλήθεια και την οδό του Κυρίου.
Η παρατήρηση του Κυρίου στη Μάρθα : «Μάρθα, Μάρθα, μεριμνάς και τυρβάζη περί πολλά, ενός δε εστί χρεία», δεν είναι μικρή λεπτομέρεια. Είναι λάθος δρομολόγηση, είναι λάθος πορεία.
Τη μεγάλη και ολέθρια διάβρωση στις καρδιές των ανθρώπων, τις κάνει το κο-σμικό φρόνημα. Αυτό μειώνει τον ενθουσιασμό και σιγά-σιγά σβήνει τη φλόγα της πίστης. Εκείνος που ανέθεσε τον εαυτό του στην αγάπη του Κυρίου, δε φροντίζει πια για τον εαυτό του και δε δίνει σημασία στα του κόσμου. Εκείνος που δεν έμαθε να καταφρονεί τα επίγεια, δε θα μπορέσει να θαυμάσει τα ουράνια με την μυστική ωραιότητά τους.
«Πάσαν την βιοτικήν αποθώμεθα μέριμναν», ακούμε με κατάνυξη στο «χερουβικό» κατά την θεία λειτουργία. Μας προτρέπει η αγία μας Εκκλησία με τον ύμνο αυτό, να κάνουμε την έξοδο από τον κόσμο των βιοτικών πραγμάτων, για να μπορέσουμε να κάνουμε τη μεγάλη είσοδο στο χώρο της παρουσίας του Χριστού.
Ο όσιος Νείλος ο Ασκητής λέει ότι, «τελείας ψυχής εστί το αμέριμνον». Στα μεγάλα ύψη φτάνουν μεγάλες και εκλεκτές ψυχές. Οι ψυχές που δεν θέλγονται από τα χαμηλά και ταπεινά.
Δε γυρίζει πίσω, όποιος θέλει ακάθεκτος να προχωρήσει. «Ουδείς επιβαλών τη χείρα αυτού επ’ άροτρον και βλέπων εις τα οπίσω εύθετος εστίν εις την βασιλείαν του Θεού». (Λουκάς θ 62). Κάθε στροφή προς τα οπίσω είναι υποχώρηση, κάθε υποχώρηση είναι συμβιβασμός, κάθε συμβιβασμός είναι συνθηκολόγηση, κάθε συνθηκολόγηση με τον εχθρό, είναι προδοσία.
Είναι γνωστό το πάθημα της γυναίκας του Λωτ, που γυρίζοντας το βλέμμα στην αμαρτωλή πόλη, έγινε «στήλη άλατος». Αυτό το πάθημα, λέει ο Κύριος, μη το ξεχνάτε ποτέ. «Μνημονεύτε της γυναικός Λωτ». Συχνά, η ανάμνηση αρνητικών γεγονότων, μας κάνει περισσότερο προσεκτικούς.
«Υπόπτερος η ψυχή, αλλά βαρύνει ταύτην η σαρξ, οξεία εκείνη προς τα ουράνια, αλλά βραδεία αύτη προς τα επίγεια», λέει ο ιερός Χρυσόστομος. Μην είμαστε υπερβολικά αφοσιωμένοι στην πρόσκαιρη αυτή ζωή, αλλά «καταφρονείν μεν των παρόντων, επιθυμείν δε των μελλόντων ως μενόντων». Τα αιώνια είναι και τα αληθινά μόνιμα.
Ο σύγχρονος άνθρωπος είναι απαιτητικός και αχόρταγος στις ανέσεις της ζωής. Είναι ένας τραγικός Τάνταλος, που ολοένα πεινά και διψά περισσότερο. Ο σύγχρονος άνθρωπος τρέχει να προλάβει και δεν φθάνει πουθενά. Στο δρόμο ξέχασε γιατί τρέχει!
Μακάριος όποιος λησμονεί τα του κόσμου και τρισελεύθερος και αμέριμνος τραγουδάει τον έρωτα του Θεού: «Τι γάρ μοι υπάρχει εν τω ουρανώ, και παρά Σέ τι ηθέλησα επί της γής;».
Τρία A.
ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ «ΗΛΙΟΤΡΟΠΙΟ» ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2010
ΕΚΔΟΣΗ «ΚΑΛΟΣ ΣΑΜΑΡΕΙΤΗΣ»
ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑ
ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ
ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ