Διάλογος

Ένα πικρό χρονικό

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Πρόσωπα του διαλόγου*: Χρονικογράφος-Ιερομόναχος

Εισαγωγή

Με σκοπό να συζητήσει την κατάσταση των Ελλήνων το 2021 ο χρονικογράφος επισκέφθηκε τον γνωστό του ιερομόναχο, που ζει σε ένα μικρό νησί του Αιγαίου και σε μοναστήρι κτισμένο στη σπηλιά ενός ευ­μεγέθους βράχου. Η πορεία προς το μοναστήρι ήταν επικίνδυνη, καθώς μάλιστα το κτυπούσαν ισχυροί άνεμοι. Η πέτρινη σκάλα για να φτάσει στην είσοδο απότομη, χωρίς κάπου να μπορεί να πιαστεί. Ευτυχώς είναι κάπως φαρδιά τα σκαλοπάτια και αισθάνθηκε κάποια σιγουριά ακου­μπώντας στον βράχο.

Ο Ιερομόναχος τον περίμενε. Πτυχιούχος γιατρός και θεολόγος ελληνι­κού πανεπιστημίου, με μεταπτυχιακές σπουδές στην παιδιατρική στη Γαλλία, επισκέφθηκε νέος το μοναστήρι και το αγάπησε. Τότε ζούσε εκεί ένας σοφός γέροντας, που εν τω μεταξύ εκοιμήθη και το μοναστήρι ερει­πώθηκε. Όταν πήρε την απόφαση να καρεί μοναχός και να χειροτονηθεί ιερέας, εδώ και τριάντα περίπου χρόνια, προτίμησε να μείνει στο μονα­στήρι και να του δώσει ζωή.

Γνωρίζει ότι πολλές μέρες του χρόνου παρέα του είναι μόνο τα θαλασ­σοπούλια, τα ταξιδιάρικα πουλιά και κανένας περαστικός αετός, αλλά του αρέσει. Του αρέσει που βγαίνοντας στον στενό εξώστη βλέπει την απέραντη γαλάζια θάλασσα, που σπάνια γίνεται μολυβιά. Του αρέσει ότι σ’ αυτή τη γωνιά της ελληνικής γης υπηρετεί τον Χριστό, την Εκκλησία, τον Ελληνισμό. Του αρέσει που το μοναστήρι έχει αυτόν ιερουργό και φύλακα. Όσο τον βαστάνε τα πόδια του πηγαίνει στη Χώρα του νησιού και τελεί τις Κυριακές εκεί τη Θεία Λειτουργία. Λεβέντης ο ηλικιωμένος ιερομόναχος, με βλέμμα γλυκό και πρόσωπο σκαμμένο από την αρμύρα και τις συνθήκες της διακονίας του. Το ιντερνέτ τον βοηθά να γνωρίζει άριστα τα όσα συμβαίνουν με την πανδημία και γενικότερα, στην Ελλάδα και στον κόσμο.

Αγκαλιάστηκαν και ο χρονικογράφος του φίλησε το χέρι. Ανέβηκαν μιαν απότομη σκάλα, που οδηγούσε σε ένα στενόχωρο δωμάτιο, γεμάτο εικόνες και πίνακες ή φωτογραφίες ηγουμένων, ιερομονάχων και μονα­χών που πέρασαν από το μοναστήρι. Είναι το ταπεινό Αρχονταρίκι. Παίρνουν έναν καφέ και αρχίζουν αμέσως τη συζήτηση. Είναι 11 Ια­νουαρίου 2021.

Α΄ Μέρος: Η πανδημία στη ζωή των Ελλήνων

-Χρονικογράφος: Γέροντα σε ευχαριστώ που με δέχθηκες.

Ο Ιερομόναχος γέλασε καλόκαρδα.

-Ιερ. Εγώ σε ευχαριστώ που ήρθες. Με τους αέρηδες και την αρρώστια λίγοι είναι οι προσκυνητές.

-Χρον. Δεν φοράς, βλέπω μάσκα...

Τώρα γέλασε πιο πλατιά.

-Ιερ. Εδώ που είμαι μόνο εσύ μπορεί να με κολλήσεις... Εσύ που φο­ράς μάσκα. Εγώ δεν σε κολλάω. Στο νησί δεν έχουμε κανένα κρούσμα. Είμαστε λίγοι, μένουμε και μακριά ο ένας από τον άλλο...

-Χρον. Τις Κυριακές κάνεις με κλειστές τις πόρτες τη Θεία Λειτουρ­γία;

-Ιερ. Κλειστή δεν είναι η εκκλησιά, γιατί κλειστό είναι όλο το νησί. Είμαστε σχεδόν αποκλεισμένοι. Να πετάξει πάνω από τα κύματα η αρ­ρώστια δεν γίνεται. Παρηγοριά είναι η Λειτουργία για όλους μας. Και αυτή την παρηγοριά, αυτή την εκδήλωση αγάπης δεν μπορώ, δεν μου επι­τρέπεται, να την στερήσω.

-Χρον. Η Αστυνομία τι λέει;

Χαμογέλασε.

-Ιερ. Δεν έχουμε αστυνομία, αλλά και να είχαμε θα καλούσα τον αστυ­φύλακα με την οικογένειά του να προσέλθει στη Λειτουργία και πιστεύω ότι θα ΄ρχόταν... Ο δάσκαλος είναι ψάλτης... Πέντε παιδιά έχουμε στο νησί...Και όλοι να έρχονταν οι κάτοικοι πάλι αραιά θα είμασταν.... Και συνέχισε:

- Ιερ. Η κοινωνία των ανθρώπων στηρίζεται στην παρηγοριά, στην αγάπη, στην αλληλεγγύη. Η μοναξιά, η απομόνωση είναι η κόλαση. Ο εγωισμός, που χωρίζει τους ανθρώπους σατανικός. Αυτή την αγάπη και την παρηγοριά δεν μπορούμε να τη στερηθούμε. Θα πεθάνουμε ψυχικά.

-Χρον. Εμείς όμως στην πόλη στερούμαστε τη Λειτουργία...

- Ιερ. Σε εσάς άλλες είναι οι συνθήκες. Υπάρχουν κρούσματα, υπάρχει κίνδυνος. Όμως θαρρώ πως βρήκαν ευκαιρία οι άθεοι και επιτίθενται στην Εκκλησία. Πολλά από όσα επιβλήθηκαν δεν έχουν λογική. Εννιά, λέει, πιστοί σε ένα μεγάλο ναό και εννιά σε ξωκκλήσι. Τι λογική είναι αυτή; Και γιατί να μην γίνεται, με τα επιβληθέντα μέτρα, η Λειτουργία με κόσμο; Αποστάσεις ναι, μάσκα ναι, αλλά και πιστοί. Χωρίς πιστούς δεν τελείται Θεία Λειτουργία. Η παρακολούθηση από την τηλεόραση ή τα άλλα Μέσα μεσοβέζικο πράγμα. Δεν έχει σχέση με την κοινωνία με­ταξύ των πιστών και με τη συμμετοχή στη Θεία Ευχαριστία, που εξασφα­λίζει μόνο η Λειτουργία στο Ναό. Παρηγοριά δεν έχει μέσω τηλεόρασης και κομπιούτερ.... Κι αν έχει είναι αναγκαστική...

- Χρον. Λέγεται ότι κλείσαν τους Ναούς για να μην γίνονται εξαι­ρέσεις. Αφού είναι κλειστά τα μαγαζιά και τα εστιατόρια να είναι κλει­στές και οι Εκκλησίες...

- Ιερ. Γίνονται εξαιρέσεις. Απλώς αυτές χωράνε στη λογική τους. Η Βουλή λειτουργεί, τα Δικαστήρια λειτουργούν, οι συγκοινωνίες επίσης, τα σούπερ μάρκετς και τα καταστήματα τροφίμων επίσης, οι δημόσιες υπηρεσίες και τα ταχυδρομεία επίσης, ο Στρατός και η Αστυνομία επί­σης... Ακόμη και τα ποδόσφαιρα και τα μπάσκετ λειτουργούν, «με τα άτο­μα που επιτρέπει το πρωτόκολλο», λέει, αλλά που σιωπηρώς αυτό παρα­βιάζεται. Όσοι τα λένε αυτά για την Εκκλησία δεν καταλαβαίνουν ότι εί­ναι για τους πολλούς Έλληνες ό, τι το Κοινοβούλιο και ο Στρατός. Από τη μία είναι η εξασφάλιση της ζωής, της ελευθερίας και της αξιο­πρέπειας του πολίτη και από την άλλη η δια της τροφής της ψυχής συντή­ρηση του.

- Χρον. Σε θαυμάζω που μένεις στο νησί και στο συγκεκριμένο μονα­στήρι.

Καλόκαρδα τον κοίταξε και του είπε ο ιερομόναχος:

- Ιερ. Εμείς, δόξα τω Θεώ, εδώ περνάμε καλά και ας λυσσομανάνε οι βοριάδες και οι νοτιάδες, και ας είμαστε λίγοι. Να πας στα μικρότερα νησιά, που ζουν ακόμη λιγότεροι κάτοικοι. Τα νησιά αυτά αποκλείονται όταν φυσάνε δυνατοί άνεμοι και δεν μπορούν τα καΐκια να ταξιδέψουν. Πού πλοία της άγονης γραμμής... Σ’ αυτά άντε να μιλήσεις για πανδη­μία... Θα γελάσουν ειρωνικά... Τα ίδια και στα ορεινά μέρη. Για πήγαινε στα ορεινά χωριά της Λακωνίας, της Αρκαδίας, των Ιωαννίνων, των Γρε­βενών. Κι αυτά κλείνονται, από το χιόνι. Και σ’ αυτά ο παπάς κρατάει ζωντανό το χωριό με τη Λειτουργία, την καμπάνα, που διαλαλεί ότι το χωριό είναι ακόμη ζωντανό, και με πέντε – έξι γέροντες... Παίρνει, λένε κάποιοι, μισθό. Και απαντώ: Πέραν των υποχρεώσεων της Πολιτείας προς την Εκκλησία για τις κατασχέσεις και τις απαλλοτριώσεις που έκα­νε σε βάρος Της, ποιος, εκτός από τον παπά που μένει επειδή είναι αφιε­ρωμένος στον Χριστό και πιστός στην Γη του, θα έπαιρνε την απόφαση με 800 Ευρώ να πάει να ζήσει σε μιαν ερημιά με την οικογένειά του; Αν δεν υπήρχαν οι παπάδες πολλά χωριά θα ήσαν ερείπια και μόνο αρ­χαιολόγοι θα τα επισκέπτονταν...

- Χρον. Εξυπηρετείς και ιατρικά τους λίγους κατοίκους του νησιού;

- Ιερ. Μπορώ να ασκήσω την Ιατρική. Έχουμε όμως αγροτικό ιατρό. Καλό παιδί και άξιος επιστήμονας. Μόνο αν κάτι χρειαστεί ασχολούμαι. Έχω τόσα άλλα να κάνω...

Μέρος Β΄ Επιχείρηση συκοφάντησης της Εκκλησίας

Ο χρονικογράφος αλλάζει τη συζήτηση.

- Χρον. Πάτερ, φαίνεται ότι στην χώρα μας πληθαίνουν οι εχθροί της Εκκλησίας...

- Ιερ. Ποιοι είναι οι εχθροί Της; Οι περισσότεροι είναι παιδιά Της. Βαφτισμένοι όλοι. Γι’ αυτούς που απομακρύνθηκαν από τη ζεστασιά Της και πάγωσε γι’ Αυτήν η καρδιά τους φταίμε όλοι: οι γονείς, το σχολείο, ο πνευματικός κόσμος, εμείς οι ιερείς. Όλοι μας δεν τους μάθαμε να σκέφτονται σοβαρά για την παρουσία τους στον κόσμο ως Έλληνες, δεν τους μάθαμε για τους προγόνους τους. Δεν τους μάθαμε ότι, ως Έλληνες, έχουμε την Εκκλησία μάνα μας, είτε το θέλουμε είτε όχι.

Πολλών από αυτούς που υβρίζουν και συκοφαντούν την Εκκλησία τα επώνυμα αρχίζουν από Παπα-. Άλλοι έχουν επώνυμα που θυμίζουν οφίκιο κληρικού ή λαϊκού. Λέγονται «Αρχιμανδρίτης» «Οικονόμου», «Αναγνώστου», «Ψάλτης», «Πρωτόπαπας».

Όλοι αυτοί είχαν πρόγονο ιερέα ή ευλαβή πιστό, που καμάρωνε για το οφίκιο του και το έκανε επώνυμο για να διαιωνισθεί και να το θυμούνται οι απόγονοί του... Πολλοί από αυτούς τους προγόνους τους πήραν μέρος στον Αγώνα της Εθνεγερσίας. Υπάρχει και η περίπτωση να έχουν πληροφορηθεί το παρελθόν τους, αλλά να το απαρνήθηκαν. Η απολυτοποίηση της λογικής, η ηδονή, η αυτονόμηση από τον Θεό, η άγνοια της οντολογίας, ο εγωισμός, η άρνηση της μεταφυσικής φιλοσοφικής σκέψης, ο πρακτικός υλισμός, μπορεί να τους κάνει να ντρέπονται για το παρελθόν τους και να επιδιώκουν να το ξεριζώσουν από την ψυχή τους. Δείχνουν μίσος για την Εκκλησία, γιατί έχουν συναίσθημα κατωτερότητας σχετικά με τους αθέους της Ευρώπης και θέλουν να τους μοιάσουν, καταργώντας τον πολιτισμό που έχουν κληρονομήσει και που άρδευσε τον ευρωπαϊκό πολιτισμό. Δεν μπορούν ή δεν θέλουν να αποδεχθούν ότι οι πρόγονοί μας δίδαξαν τους άλλους Ευρωπαίους. Όμως αυτοί οι πρόγονοι διατήρησαν ακραιφνή τον ευρωπαϊκό ανθρωπιστικό και πνευματικό πολιτισμό, που νόθευσαν οι πολιτιστικοί απόγονοι των Πάπα, Λουθήρου, Βολταίρου, Σαντ, Μαρξ.

- Χρον. Το μίσος αυτών των Ελλήνων πώς το εξηγείς;

- Ιερομ. Δεν το θεωρώ φυσιολογικό. Ουδείς βρίζει και συκοφαντεί τη μητέρα του. Στη χώρα μας ζούμε το παράδοξο πως όποιον εξυβρίζει δημόσια τη μάνα του η κοινωνία τον καταδικάζει, όμως αυτόν που βρίζει και συκοφαντεί την Εκκλησία, που είναι η μάνα του, τον θεω­ρεί «προοδευτικό» και τον χειροκροτεί...

- Χρον. Υπάρχουν όμως και οι Έλληνες ιδεολόγοι εχθροί της Εκκλησί­ας. Αυτοί που συνεχίζουν το έργο των Ροβεσπιέρου και Στάλιν, αλλά και οι ηδονιστές και οι νεοφιλελεύθεροι οπαδοί της παγκοσμιοποίησης...

- Ιερ. Ασφαλώς και υπάρχουν. Όπως στην Ελλάδα, έτσι και στη Ρωσία η κουλτούρα του λαού είναι διαφορετική από αυτή της Δύσης. Στη Ρωσία οι άθεοι εμφανίστηκαν τον 19^ο αιώνα και έγιναν τυραννικό καθεστώς τον 20ό. Τους περιγράφει εξαιρετικά ο Ντοστογιέφσκι στους «Αδελφούς Καραμάζωφ» και στους «Δαιμονισμένους» και αργότερα ο Σολζενίτσιν. Στην Ελλάδα το ιδεολογικό αυτό κίνημα άρχισε να αναπτύσσεται στη δε­καετία του 1980 και να εντείνεται από τις αρχές του 21^ου αιώνα. Τι τα θέλεις... Τρικυμισμένες ψυχές. Φοβούμαι μήπως κάποιοι άθεοι κρύβουν μέσα τους έναν Νέρωνα, ένα Διοκλητιανό, έναν Στάλιν...

- Χρον. Αυτοί υποστηρίζουν ότι επιδιώκουν να εφαρμόσουν την απόλυτη ελευθερία στην Πολιτεία, την ισοπολιτεία, την κοινωνική δι­καιοσύνη. Κατά τη γνώμη τους η Εκκλησία αποτελεί ανασταλτικό πα­ράγοντα στην πρόοδο, γι’ αυτό και πρέπει να περιθωριοποιηθεί...

- Ιερ. Ο Ροβεσπιέρος, ο Μαρξ και ο Στάλιν αυτά υποστήριζαν, ότι η Εκκλησία πρέπει να εξουδετερωθεί για να απελευθερωθούν οι άνθρωποι από τα δεσμά Της και από το όπιο που τους ποτίζει. Αναποδογύρισαν την αλήθεια. Ελευθερία υπάρχει μόνο κοντά στον Χριστό. Όσο ο άνθρωπος ξεφεύγει από την ύλη και κατευθύνεται στην Αλήθεια Του, τόσο και απα­γκιστρώνεται από τα πάθη του και καθίσταται ελεύθερος.

Η δυτική κοι­νωνία όταν απομακρύνθηκε από την Αλήθεια και εγκολπώθηκε τον ωφε­λιμισμό και τον ηδονισμό άρχισε να παραπαίει. Ανέπτυξε έναν σπουδαίο τεχνολογικό πολιτισμό, που της εξασφάλισε ευημερία, αλλά έμεινε στάσιμη ηθικά και ψυχικά, για να μην πω ότι υποχώρησε, έγινε πιο άγρια, πιο επιθετική, πιο αρνητική έναντι των αξιών που η ίδια με το αγκάλιασμα του Χριστιανισμού είχε δημιουργήσει. Όπως είπε ο αείμνη­στος Τατάκης η δημιουργία αρετής είναι δυσκολότερη από την πνευ­ματική δημιουργία και από την τεχνολογική εφευρετικότητα. Η Ευ­ρώπη σήμερα έχει χάσει την ταυτότητά Της, τον προσανατολισμό Της. Όταν βλέπεις στη Γαλλία οι άθεοι να επιβάλλουν να αφαιρεθεί Σταυρός από σταυροδρόμι κάποιας επαρχιακής πόλης γιατί ενοχλούνται, καταλα­βαίνεις πού πάμε...

Μέρος Γ΄ Η σχέση Εκκλησίας και Πολιτείας στην Ελλάδα

- Χρον. Για τη σχέση της Εκκλησίας με την Πολιτεία στην Ελλάδα τι λές;

- Ιερ. Θα σου πω τι λένε τα γεγονότα, που επίτηδες τα θάβουν οι αντί­θεοι. Επί τουρκοκρατίας όποιος έχανε την Πίστη του έχανε και την εθνότητά του. Στην Εθνεγερσία ΟΛΟΙ οι αγωνιστές πάλεψαν να αποκτή­σουν την ελευθερία τους «για του Χριστού την Πίστη την Αγία και της Πατρίδος την Ελευθερία». Πρώτα αγωνίστηκαν για την Πίστη τους και μετά για την ελευθερία της Πατρίδας. Τα φιλελεύθερα Συντάγματα της Επανάστασης μας ΠΡΩΤΑ επικαλούνται τον Θεό.

Στη Γαλλία το 1789 οι Επαναστάτες ήσαν εναντίον του κλήρου, στην Ελλάδα το 1821 οι Επα­ναστάτες ήσαν ο κλήρος και οι πιστοί Αγωνιστές. Στα 200 χρόνια που υπάρχει αυτή η ενότητα Πολιτείας και Εκκλησίας, αφού ο ίδιος λαός αποτελεί τη μία και την άλλη, από τα ερείπια του Αγώνα βρίσκεται σήμε­ρα στις 50 πλουσιότερες χώρες του κόσμου, όπως έγραψε καθημερινή εφημερίδα. Η Εκκλησία βοήθησε όσο μπορούσε στην ανάπτυξη και αγκάλιασε με αγάπη και ενδιαφέρον το λαό όταν περνούσε καταστροφές, πολέμους, κατοχές... Όσοι λοιπόν αντιστοιχούν την Ελληνική Εθνεγερ­σία με την Γαλλική Επανάσταση είναι ανιστόρητοι και αγνώμονες. Το ίδιο όσοι παρομοιάζουν τους φεουδάρχες κληρικούς της προεπαναστατικής Γαλλίας με τους Ορθόδοξους κληρικούς, που προέρ­χονταν όλοι από τα σπλάχνα του λαού.

- Χρον. Πώς βλέπεις το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης;

- Ιερ. Σκοτεινό. Βλέπω ότι χωρίς σοβαρές αντιστάσεις η μεν Κίνα ανέρχεται δυναμικά ως παγκόσμια δύναμη και ίσως θελήσει να προβάλει και να επιβάλει τις ιδεολογικές της θεωρίες και πρακτικές, το δε Ισλάμ ορμητικά εισβάλλει στην Ευρώπη. Γυμνή από Πίστη η Ευρώπη, αποδυ­ναμωμένη από τα πάθη της και διαβρωμένη από την ιδεολογία της πα­γκοσμιοποίησης και την υπογεννητικότητα φαίνεται ότι βρίσκεται σε όλο και επιδεινούμενη παρακμή.

- Χρον. Να ξαναγυρίσω στα της Εκκλησίας πάτερ. Τα Θεοφάνεια ήταν η πιο πρόσφατη ευκαιρία για τους εχθρευόμενους την Εκκλησία να Της επιτεθούν. Χρησιμοποίησαν εναντίον των κληρικών Της εμπρηστικούς χαρακτηρισμούς, όπως «ταλιμπάν», και υβριστικές περιγραφές, όπως ότι «σήκωσαν μπαϊράκι» ότι «ξεκίνησαν αντάρτικο», ότι «είναι αναξιόπι­στοι», ότι θέλουν ανοικτές τις Εκκλησίες για το παγκάρι...

- Ιερ. Μη σε ξενίζει ότι υβρίζονται οι άνθρωποι της Εκκλησίας. Ο Χρι­στός έχει πει, πως αν Εκείνον τον εδίωξαν και όσους Τον ακολουθούν θα τους διώξουν. Το θέμα προέκυψε όταν η κυβέρνηση ανέτρεψε την απόφασή Της και τη συμφωνία με την διοικούσα Εκκλησία και διέταξε να μείνουν τα Θεοφάνεια οι Ναοί κλειστοί και να μην τελεσθεί ο Αγια­σμός σε εξωτερικό χώρο. Ποιος είναι ο αναξιόπιστος; Αλλά να δεχθώ ότι ανέβηκε ο αριθμός των κρουσμάτων και εκτάκτως ελήφθη το μέτρο. Οι άψογες συνθήκες που υπήρξαν τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά μπορούσαν να διατηρηθούν και τα Θεοφάνια. Ό, τι κάναμε το ήθελαν όλοι οι πιστοί. Είδες τι έγινε με τον Αγιασμό σε όλη τη χώρα. Τηρώντας τα μέτρα οι Έλληνες Τον πήραν και αγίασαν τα σπίτια τους. Εντύπωση πάντως προκαλεί ότι το ίδιο υβρεολόγιο χρησιμοποίησαν σχεδόν όλα τα ΜΜΕ. Σα να ήταν μαζική εκστρατεία κατά της Εκκλησίας. Έχοντας την ισχύ του μέσου επικοινωνίας σα να μην αισθάνονταν την αντίστοιχη ηθι­κή ευθύνη. Λυπάμαι που δείξανε άγνοια και έλλειψη γνώσης για το τι εί­ναι για τον Έλληνα η Εκκλησία.

- Χρον. Κάποια ΜΜΕ έβαλαν παλαιά βίντεο ή φωτογραφίες, για να δείξουν ότι δήθεν στη Νάξο και στην Αιτωλοακαρνανία έγινε η τελετή του Αγιασμού των Υδάτων ενώπιον πλήθους κόσμου...

- Ιερ. Λυπάμαι που χρησιμοποιούνται μέθοδοι του Γκαίμπελς και του Ζντάνοφ στην Ελλάδα του 2021. Είναι απαράδεκτο σε μια Δημοκρατία να χρησιμοποιούνται τέτοιες άθλιες μέθοδοι, όπως το ψέμα και η απάτη. Λυπάμαι που αυτεπαγγέλτως δεν επενέβη κάποιο αρμόδιο όργανο. Είναι και αυτό σημείο των καιρών.

- Χρον. Τη στάση της Κυβέρνησης έναντι της Εκκλησίας πώς τη βλέπετε στο θέμα της πανδημίας;

- Ιερ. Η Κυβέρνηση έχει να διαχειριστεί ένα πολύ δύσκολο και πρωτο­φανές πρόβλημα, όπως είναι η πανδημία. Στην αρχή πέτυχε να την περιο­ρίσει. Μετά έκαμε λάθη, που τα δικαιολογώ, γιατί αντιδρά σε μια κα­τάσταση, που μοιάζει με αχαρτογράφητη περιοχή. Με ενοχλεί όμως το αυταρχικό της ύφος έναντι της Εκκλησίας. Η Εκκλησία ούτε από αναρχι­κούς ούτε από τρομοκράτες αποτελείται και η παρουσία της αστυνομίας, στον περίβολο των ναών και ακόμα χειρότερα ο εκ μέρους της έλεγχος εντός των ναών αν είναι κενοί θυμίζει άλλες εποχές που θέλουμε να ξε­χάσουμε. Για μένα είναι σαφές ότι η Κυβέρνηση έχει ένα κόμπλεξ έναντι της Αριστεράς και των αθέων και επιδιώκει να δείχνει «αντικειμενικότη­τα», που τελικά ούτε τους αθέους ικανοποιεί ούτε τους χριστιανούς, οι περισσότεροι από τους οποίους το Κόμμα που κυβερνά εψήφισαν.

Μέρος Δ΄ Το εμβόλιο και η Εκκλησία

- Χρον. Να μου πεις, ως γιατρός, και για το εμβόλιο πάτερ μου;

- Ιερ. Δεν μπορώ να είμαι εναντίον του εμβολίου, δεν μπορώ να μην είμαι υπέρ της προστασίας της υγείας, ή της διαφυλάξεώς της. Η Εκκλη­σία θεωρεί σπουδαίο αγαθό την Υγεία για τον άνθρωπο. Έχουμε αγίους ιατρούς, από παλαιά έως τις ημέρες μας. Τα εμβόλια χρησιμοποιούνται από αιώνες και είναι ευεργετικά για τον άνθρωπο και την υγεία του. Για το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού είναι αλήθεια πως οι έλεγχοι περιορίστη­καν χρονικά, είναι αλήθεια ότι η αναγνώριση από τους ελεγκτικούς οργα­νισμούς των πρώτων εμβολίων έγινε υπό την πίεση των καταστάσεων και επειδή δεν έχει ακόμη βρεθεί το αποτελεσματικό φάρμακο για τη θερα­πεία από τον κορωνοϊό.

- Χρον. Υπάρχει μεταξύ των πιστών δυσπιστία για το εμβόλιο και πολ­λοί είναι αρνητικοί στο να εμβολιασθούν.

- Ιερ. Τους καταλαβαίνω. Έως τώρα που μιλάμε δεν υπάρχει μια επαρ­κής ενημέρωση, με σαφήνεια και διαφάνεια. Αν υπήρχε ίσως να περιορι­ζόταν η δυσπιστία. Στο θέμα της ενημέρωσης θα μπορούσε να βοηθήσει και η διοικούσα Εκκλησία. Υπάρχει η Συνοδική Επιτροπή Βιοηθικής, η οποία αποτελείται από επιστήμονες και μπορεί να πλαισιωθεί και από άλ­λους και να εξηγήσει γιατί πρέπει να γίνει ή να μη γίνει το εμβόλιο.

- Χρον. Γράφτηκε πως η Επιστημονική Επιτροπή, που συμβουλεύει την Κυβέρνηση, πολλές φορές προκαλεί σύγχυση, αντί να διασαφηνίζει τις καταστάσεις και πως οι πληροφορίες της είναι ελλιπείς και αυξάνουν τα ερωτηματικά.

- Ιερ. Όσο περνάει ο καιρός η Επιστημονική Επιτροπή απογοητεύει. Τα μέλη της βρίσκονται σε σύγχυση και αυτό φαίνεται από το ότι δημο­σίως διαφωνούν μεταξύ τους... Για εμάς, τους Χριστιανούς, έλαβε απο­φάσεις παράλογες και άδικες, αν πράγματι η Κυβέρνηση ακολουθεί τις εισηγήσεις της. Για το εμβόλιο κακώς περιορίζεται στα επικοινωνιακά συνθήματα και δεν διαφωτίζει ουσιαστικά το λαό.

- Χρον. Τι λές που κληρικός απαγόρευσε να εμβολιαστούν τα πνευ­ματικά του παιδιά;

- Ιερ. Γι΄ αυτό λέγω να πάρει θέση η Σύνοδος δια μέσου της Επιτρο­πής Βιοηθικής. Η δική μου άποψη είναι πως δεν μπορώ να επιτρέψω ή να απαγορεύσω σε κάποιον να εμβολιασθεί, παίρνοντας επάνω μου την ευ­θύνη τυχόν δυσάρεστης εξέλιξης στην υγεία του. Επί πλέον φοβούμαι ότι θα ήταν εγωιστικό εκ μέρους μου να αρνηθώ να εμβολιαστώ με μόνη την ιδέα ότι έτσι από όλο τον πλανήτη εγώ θα διασώσω τη ζωή μου.

- Χρον. Τίθεται και θέμα ηθικής φύσεως για το εμβόλιο της Pfizer.

- Ιερ. Θα επαναλάβω ότι σε τέτοια ζητήματα πρέπει να κοινοποιεί την άποψή της η Ειδική Συνοδική Επιτροπή Βιοηθικής. Πάντως δεοντο­λογικά είναι σωστό οι όποιες επιστημονικές ή βιοηθικές αντιρρήσεις να τίθενται στη βάσανο των επιστημονικών οργανισμών πριν κοινοποιηθούν σε κληρικούς και λαϊκούς, που δεν έχουν γνώση των επιστημονικών ζη­τημάτων που θίγονται.

- Χρον. Πάτερ, για να τελειώσουμε τη συζήτηση, στα χρόνια μας έχει αυξηθεί η επιθετικότητα κατά της Εκκλησίας εκείνων που πιστεύουν ότι όλα είναι θέματα λογικής και οι θρησκείες πρέπει να εξαλειφθούν γιατί δεν είναι τίποτε άλλο, από προλήψεις και δεισιδαιμονίες, που έχει επι­βάλλει το Ιερατείο για να κρατάει δέσμιους τους ανθρώπους. Υποστηρί­ζουν επίσης ότι σύντομα θα εξηγηθούν περισσότερα ζητήματα για τη ζωή και έτσι θα περιοριστεί στο ελάχιστο η επιρροή της θρησκείας. Τι απα­ντάμε σε αυτά;

- Ιερ. Δεν θα σου μιλήσω με τα γνωστά απολογητικά επιχειρήματα, που χρησιμοποιούνται προς τους αθέους ορθολογιστές. Θα σου πω μόνο τρία πράγματα.

Πρώτον ο ίδιος ο Χριστός είπε ότι η αθωότητα και η αγα­θότητα της ψυχής, μαζί με την ταπεινοφροσύνη οδηγούν σε Αυτόν και όχι η γνώση και ο εγωισμός.

Το δεύτερο: Οι άθεοι σοφοί του 18^ου αιώνα υποστήριξαν ότι με τις ανακαλύψεις της Επιστήμης και της Τεχνολογίας θα αποδειχθεί η ανυπαρξία του Θεού. Πέρασαν από τότε δύο αιώνες και υπήρξαν εκπληκτικές κατακτήσεις στην Επιστήμη και στην Τεχνολογία. Όμως οι εξηγήσεις που δίδονται για τη ζωή και για το Σύμπαν λογικά εί­ναι ανεπαρκείς. Δεν υπάρχουν απαντήσεις στην τελεολογία, στο ερώτημα της ίδιας της ύπαρξης.

Και τρίτον: Ο υλισμός, ο ωφελιμισμός και η ηδο­νή που επικρατούν φθείρουν ψυχικά και σωματικά τον άνθρωπο, υπο­βαθμίζουν περιβαλλοντικά τον πλανήτη και οδηγούν σε πολύ δυσάρεστες και ανεξέλεγκτες καταστάσεις, σαν κι αυτή που ζούμε με την πανδημία.

Για να μην αποφύγω το ερώτημά σου, να πω και κάτι για τις δεισιδαιμο­νίες. Πράγματι η Επιστήμη βοήθησε να απαλλαγούμε από προλήψεις και δεισιδαιμονίες, αλλά πρώτη η Εκκλησία ήταν που απάλλαξε τον άνθρω­πο από τις δεισιδαιμονίες των ειδωλολατρών. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Μεγάλου Βασιλείου με την Εξαήμερό του. Όπως έλεγε ο γέροντας π. Γεώργιος Καψάνης, η Ορθοδοξία αποδέχεται τα επιτεύγματα της Επιστήμης και δεν υπάρχει οποιαδήποτε αντίθεση μεταξύ τους.

- Χρον. Εδώ έρχεται το θέμα της Θείας Κοινωνίας. Πολλοί επιστήμο­νες εξέφρασαν την άποψη ότι πρέπει να απαγορευθεί η χρησιμοποίηση της ίδιας λαβίδας.

- Ιερ. Καλά είπες πολλοί επιστήμονες, γιατί δεν είναι όλοι. Απλώς το σύστημα και τα ΜΜΕ με μια φωνή δρουν και ουαί και αλίμονο αν κάποιος εκφράσει άλλη άποψη. Σφαγιάζεται ως προσωπικότητα. Υπάρ­χουν λοιμωξιολόγοι που έχουν την άποψη ότι η λήψη της Θείας Κοινωνί­ας με την ίδια λαβίδα δεν αποτελεί κίνδυνο για την υγεία των ανθρώπων. Στους οπαδούς της λογικοκρατίας θα μιλήσω με βάση τα στατιστικά στοιχεία. Θα έπρεπε λ.χ. να απαντήσουν πρώτα στον εαυτό τους κατά τη διάρκεια της πανδημίας πόσοι λάβαμε τη Θεία Κοινωνία και πόσοι κολ­λήσαμε από τον κορωνοϊό.

- Χρον. Υποστηρίζουν πάντως ότι πολλοί κληρικοί έχουν πεθάνει από τον κορωνοϊό.

- Ιερ. Πράγματι κάποιοι κληρικοί απεβίωσαν. Οι ειδικοί ιατροί όμως πληροφορήθηκαν την αιτία; Ήταν η Θεία Κοινωνία;... Γιατί οι κληρικοί δεν έχουμε μόνο τα λειτουργικά μας καθήκοντα. Ερχόμαστε σε καθημε­ρινή επαφή με τον λαό του Θεού. Έχουμε εξομολόγηση και πνευματική, εκκλησιαστική και ποιμαντική επικοινωνία και προσφορά προς το ποί­μνιο. Γνωρίζω περίπτωση κληρικού που ασθένησε από τον κορωνοϊό, γιατί εξομολόγησε επί ώρα κάποιον που ήταν ασυμπτωματικός. Να πω και κάτι ακόμη, που αγνοούν όσοι αρνητικά κρίνουν τη Θεία Κοινωνία. Ο ιερέας εδώ και αιώνες κοινωνεί κάθε προσερχόμενο και μετά το τέλος της Θείας Λειτουργίας καταλύει, δηλαδή τρώγει και πίνει ό, τι έχει απο­μείνει στο Άγιο Ποτήριο με την ίδια λαβίδα, που κοινώνησαν όλοι οι πι­στοί.

Κατά την προσέλευση των πιστών στη Θεία Κοινωνία ο ιερέας ούτε πιστοποιητικό υγείας ζητεί, ούτε rapid test πραγματοποιεί. Κοι­νωνεί το λαό σε περιόδους πανδημίας και σε κανονικές περιόδους αν­θρώπους, που πιθανόν να έχουν, χωρίς να το ξέρουν, σοβαρές και μετα­δοτικές ασθένειες, ή και ετοιμοθάνατους από μεταδοτική ασθένεια. Αυτά ισχύουν από αιώνες. Ακόμη και πρόσφατα να θυμηθούμε τί αρρώστιες μεταδοτικές έπληξαν την Ελλάδα, από γρίπες έως τον έμπολα... Με τη λογική των αθέων δεν θα έπρεπε να υπάρχει ζωντανός ιερέας... Στη Σπιναλόγκα έζησε επί χρόνια ιερέας με τους απομονωμένους στο νησί λεπρούς. Τους κοινωνούσε και του φιλούσαν το χέρι. Ουδέν έπαθε. Όταν νικήθηκε η ασθένεια οι λεπροί έγιναν καλά και έφυγαν από το νησί. Εκείνος έμεινε, για να φυλάει τους τάφους και να προσεύχεται για τους κεκοιμημένους εκεί λεπρούς, όπως έλεγε...

- Χρον. Πάτερ, καλά τα είπαμε, αλλά σου πήρα την ώρα και πρέπει να φύγω. Σε ευχαριστώ για τη συζήτηση. Να είσαι βέβαιος ότι θα ξανάρθω.

- Ιερ. Δεν θα φύγεις έτσι... Είναι μεσημέρι και θα φάμε μαζί. Σε ευχα­ριστώ που ήρθες και για τη συζήτηση. Μούδωσες μεγάλη χαρά. Και βε­βαίως να ξανάρθεις.

Πήγανε μαζί στην κουζίνα. Ο ιερομόναχος είχε μαγειρέψει ψάρι και είχε βράσει χόρτα με πατάτες. Για να πιουν υπήρχε λευκό κρασί, προϊ­όν του νησιού. Κάνανε προσευχή και έφαγαν. Ακολούθησε ο ελληνι­κός καφές, με γλυκό ντόπιο, του κουταλιού. Η ώρα πέρασε. Ο χρονικο­γράφος έπρεπε να φύγει. Χαιρετίσθηκαν με την ίδια θέρμη. Ο άνεμος είχε πέσει, ο ήλιος είχε γείρει και ο χρονικογράφος συλλογισμένος πήρε τον δρόμο της επιστροφής.-

*Κάθε ομοιότητα στο χρονικό με υπαρκτά πρόσωπα είναι συμπτωματική.