Τον επιβλητικό και λαμπερό άνδρα που είδε ο Δανιήλ δεν τον είδαν οι συνοδοί του. Προφανώς αντελήφθησαν ότι κάποιο όραμα βλέπει και τους έπιασε ταραχή και φόβος και έφυγαν αφήνοντάς τον μόνο. Συνέβη κάτι παρόμοιο με αυτό που συνέβη στον Παύλο στον δρόμο προς την Δαμασκό, που οι συνοδοί του δεν έλαβαν γνώση των όσων εκείνος είδε και εννόησε (Πραξ. 9,3·7 και Πραξ. 22, 6·9).

Και ο ίδιος ο Δανιήλ, όταν είδε την οπτασία, παρέλυσε. Δεν είχε καθόλου δύναμη, η μορφή του χλώμιασε και ζαλίστηκε, έπεσε μπρούμυτα και τα είχε χαμένα. Έπαθε κάτι παρόμοιο με αυτό που έπαθαν οι μαθητές του Κυρίου στην Μεταμόρφωση (Ματθ. 17,6-7). Η επαφή με ουράνιες πραγματικότητες ακόμη και για τους αγίους εί­ναι οδυνηρή. Γι' αυτό πάντοτε στους αγίους συνυπάρχει ο πόθος της συναντήσεως με τον Θεό παράλληλα με το δέος, τον φόβο, την αγω­νία και την κατάνυξη. Οι ευχές προ της θείας κοινωνίας παρουσιάζουν και περι­γράφουν πολύ έντονα και χαρακτηρι­στικά τα όσα εκθέτουμε. Γι' αυτό και ο Θεός διοικεί την Εκκλησία του και την κα­τευθύνει όχι πάντοτε αυτοπροσώπως –όπως με τους προφήτες, τους αποστόλους ή κάποιους αγίους– ούτε με αγγέλους, αλλά με ανθρώπους ομοιοπαθείς με εμάς. Ας μη ξεχνούμε ότι, όταν εμφανίστηκε ο Θεός στο όρος Σινά και άρχισε να αποκαλύπτει τον νόμο του, οι Ισραηλίτες παρακάλεσαν τον Μωυσή να μιλά σε αυτόν ο Θεός και εκείνος να μεταφέρει σε αυτούς το θέλημά του, διότι φοβόταν ότι θα πε­θάνουν από τον φόβο τους, εάν είχαν επαφή κατ' ευθείαν με τον Θεό (Εξοδ. 20,19).

Ο Θεός βέβαια φροντίζει πάντα να ενισχύει τους ευσεβείς, που τον προσεγγίζουν με ταπείνωση, συστο­λή και φόβο. Μιλά επίσης επαινετικά γι' αυτούς, για να τους τονώσει και να τους εμ­ψυχώσει. Έτσι κι εδώ ένα χέρι έπιασε τον Δανιήλ και τον σήκωσε, ώστε να μπο­ρέσει να σταθεί στα πόδια του. Και ο ουράνιος άνδρας του είπε· «Δανιήλ, εσύ που εί­σαι άν­θρωπος που έχεις ωραίες επιθυμίες και που είσαι όπως σε θέλει ο Θεός, πρόσε­ξε καλά τα λόγια που θα σου πω και στάσου στα πόδια σου, διότι στάλθηκα από τον Θεό να σου μιλήσω». Ο Δανιήλ στο άκουσμα αυτών των λόγων στάθηκε όρθιος μεν, αλλά εξακολουθούσε να είναι ανήσυχος και ταραγμένος. Συνήλθε μεν από την πλήρη πα­ράλυση και νάρκη, αλλά συνέχιζε να είναι έντρομος. Θα ηρεμούσε σιγά-σιγά και σταδιακά. Πόσο φοβερή η συνάντηση με τον Θεό και πόσο πρέπει να προετοιμα­ζόμαστε για την δευτέρα παρουσία του, όταν όλοι θα τον δούμε και θα τον συναντή­σουμε;

Ο άγγελος, συνεχίζοντας την ομιλία του, του είπε· «Δανιήλ μη φοβάσαι, διότι από την πρώτη ημέρα που έδω­σες όλο τον εαυτό σου στην προσευχή, το πένθος, την άσκη­ση και την ανίχνευση του θελήματος του Θεού για την τύχη του λαού σου, ο Θεός σε πρόσεξε και με έστειλε για να δώσω απάντηση στα ερωτήματά σου. Πλην όμως ο άγγε­λος που προστατεύει και υπερασπίζεται τα συμφέροντα του βασιλείου των Περσών στε­κόταν μπροστά μου και με εμπόδιζε επί είκοσι μία ημέρες. Αλλά να ο αρχάγγελος Μι­χαήλ, ένας από τους πρώτους άρχοντες του ουρανού, ήλθε να με βοηθήσει και έτσι τον άφησα να απασχολεί τον άγγελο του έθνους των Περσών και εγώ ήλθα να σε διαφωτί­σω και να σε πληροφο­ρήσω ποια γεγονότα πρόκειται να συμβούν στο λαό σου κατά το απομακρυσμένο μέλ­λον, γιατί προφητεία αυτή αφορά το απώτερο μέλλον και όχι το εγ­γύς».

Παρατηρούμε εδώ τον άγγελο να συνεχίζει να τον καθησυχάζει αποκαλύπτοντάς τον ότι από την πρώτη ώρα τον άκουσε ο Θεός. Όπως και στο προηγούμενο κε­φάλαιο (9,23) του είπε ότι «από την αρχή της προσευχής του τον άκουσε ο Κύριος». Λέγει ο Δαυΐδ· «Είπα ότι θα εξομολογηθώ την αμαρτία μου στον Κύριο και Συ, αμέσως, προτού το πραγματο­ποιήσω, συγχώρησες την ασέβεια της καρδιάς μου» (Ψαλμ. 31,5). Και ο Ησαΐας λέγει ότι «ο Θεός θα σε εισακούσει και, ενώ εσύ ακόμη προσεύχεσαι, αυτός θα παρουσιαστεί μπροστά σου» (Ησ. 58,9). Αμέσως μας ακούει ο Θεός άσχετα που για λόγους δικούς του κάποτε αργεί να πραγματοποιήσει αυτά που του ζητούμε.

Επίσης ο άγγελος αποκαλύπτει πόσο ωφέλιμη είναι η εκούσια κακοπάθεια, νη­στεία, άσκηση και πένθος. Αυτή που γίνεται πέρα από κανόνες και εντολές του Θεού. Το εκούσιο και αυτοπροαίρετο ελκύει την χάρη του Θεού και μας γεμίζει χαρίσματα και αποκαλύψεις. Μας κάνει αγίους. Μας κάνει ανθρώπους όπως μας επιθυμεί ο Θεός. Μη λησμονούμε ότι οι βιάζοντες τον εαυτό τους κατακτούν την βασιλεία των ουρανών (Ματθ. 11,12).

Ο άγγελος μας υπενθυμίζει επίσης την αλήθεια που αποκαλύπτει η αγία Γραφή και σε άλλα χωρία ότι όπως κάθε άνθρωπος έχει τον άγγελό του, έτσι και το κάθε έθνος, ο κάθε λαός έχει τον άγγελό του, που ενδιαφέρεται γι' αυτόν και τον προστατεύει. «Έθηκε όρια εθνών κατά αριθμόν αγγέλων αυτού» μας λέγει το Δευτερονόμιο (32,8). Έτσι ο άγγελος των Περσών τον εμπόδιζε να έλθει να συναντήσει τον Δανιήλ.

Γιατί όμως ο άγγελος των Περσών δεν αφήνει να γίνει η αποστολή του αγ­γέλου, αφού μάλιστα την διέταξε ο Θεός;

Εδώ ο άγιος Χρυσόστομος λέγει ότι η Γραφή μιλά ανθρωποπαθώς και σύμφωνα με τα όσα συμβαίνουν στους ανθρώπους, που τα δικά μας άτομα –γνωστούς, συγγε­νείς και φίλους– φροντίζουμε να τα συμπαρασταθούμε, άσχετα αν το αξίζουν ή όχι. Έτσι οι άγγελοι φαίνεται ότι ερίζουν και συγκρούονται, για να συμπαρασταθούν αυ­τούς που προστατεύουν, αφού άλλωστε αυτό είναι το έργο τους. Εδώ αποκαλύπτεται ότι ο Θεός δεν είναι μεροληπτικός κι ενώ είχε ως περιούσιο λαό τον ισραηλιτικό δεν έπαυε να ενδιαφέρεται για τους άλλους λαούς και φρόντιζε όλοι τους να έχουν κάποιο προστάτη άγγελο.

Επίσης λένε οι πατέρες ότι οι άγγελοι των άλλων εθνών έβλεπαν τους Ισραηλίτες, που ενώ ευνοήθηκαν από τον Θεό, είχαν την θεία αποκάλυψη και είχαν τους ιερείς και τους προφήτες να τους καθοδηγούν, εν τούτοις ζούσαν μέσα στην αμαρτία και την ασέβεια, και έτσι κάποτε επενέβαιναν, δυναμικά θα λέγαμε, όταν ο Θεός φρόντι­ζε γι' αυτούς, χωρίς αυτοί να το αξίζουν.

Εν τέλει ο Μιχαήλ, ο οποίος είναι ο προστάτης του Ισραήλ (Δαν. 10,21) ήλθε και βοήθησε τον άγγελο, ο οποίος όπως φαίνεται από τις προηγούμενες οράσεις (πρβλ. Δαν. 8,16 και 9,21) ήταν ο Γαβριήλ, να έλθει να διαφωτίσει τον Δανιήλ, για όσα επι­θυμούσε να μάθει.

Παρά ταύτα ο Δανιήλ εξακολουθούσε να είναι συνεσταλμένος. Τα μάτια του κοι­τούσαν προς τα κάτω και ήταν γεμάτος συγκίνηση. Ξαφνικά όμως κάποιος που έμοιαζε με άνθρωπο άγγισε τα χείλη του και τότε μπόρεσε να μιλήσει στον Γαβριήλ και να του ανακοινώσει ότι, μόλις τον αντίκρισε, αναστατώθηκε και έχασε κάθε δύναμη που είχε και του κόπηκε κι αυτή η ανάσα του. Πώς λοιπόν θα μπορέσει να συζητήσει μαζί του;

Τότε ο άγγελος Γαβριήλ, που έμοιαζε με άνθρωπο,­ τον άγγισε ακόμη μια φορά και τον ενίσχυσε λέγοντάς τον· «Μη φοβάσαι άνθρωπε που έχεις ωραίες επιθυμίες και που είσαι όπως σε θέλει ο Θεός. Εύχομαι να έχεις ηρεμία και να είσαι γεμάτος ανδρεία και δύναμη».

Αμέσως μετά τα λόγια αυτά του Γαβριήλ ο Δανιήλ ηρέμησε τελείως και ζήτησε να ακούσει τι θέλει να του αποκαλύψει. Και εκείνος τον ενημέρωσε ότι τώρα θα επι­στρέψει να πολεμήσει, δηλαδή, όπως ερμηνεύουν οι πατέρες, να συζητήσει και να πείσει τον άγγελο των Περσών για το δίκαιο της αποστολής του. Να ξέρει δε ότι όταν έφευγε ήλθε και ο άγγελος των Ελλήνων. Συνεπώς θα πρέπει κι αυτόν να τον αντιμε­τωπίσει και να τον πείσει για τα διακαιώματα των Ιουδαίων, αφού οι Έλληνες θα ήταν οι διάδοχοι των Περσών στην κυριαρχία του τότε γνωστού κόσμου, μέχρι να τους αντικαταστήσουν οι Ρωμαίοι. Να γνωρίζει δε ότι οπωσδήποτε θα του αποκαλύ­ψει ότι είναι γραμμένο στο βιβλίο της αληθείας. Πάντως σε αυτή την προσπάθεια του ο μόνος που τον βοηθεί είναι ο Μιχαήλ ο προστάτης άγγελος των Ισραηλιτών.

ΑΡΧΙΜ. ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ