Ο χείμαρρος Χορράθ κάποτε στέρεψε από την παρατεινόμενη ανομβρία και ο Ηλίας λαμβάνει εντολή από τον Θεό να φύγει στα Σαρεπτά της Σιδωνίας σε μια γυναίκα χήρα και ειδωλολάτρισσα, που θα τον φιλοξενήσει. Το κάνει αυτό ο Θεός, για να δει ο Ηλίας την καταστροφή που έγινε σε όλο το περιβάλλον, λόγω της ξηρασίας, ακόμη και στα γειτονικά έθνη. Το κάνει και για να δοκιμάσει τον Ηλία που αναγκάζεται μετά τα κοράκια να τον φιλοξενεί μια αλλόθρησκη και αλλόφυλη γυναίκα. Είναι σαν μια Τουρκάλα να φιλοξενεί σήμερα ένα κληρικό ορθόδοξο και να μη τον φιλοξενεί μια ορθόδοξη. Επίσης το κάνει για να φανεί πόσο πιστοί και ενάρετοι και φιλόξενοι άνθρωποι υπήρχαν μέσα στον κόσμο των ειδωλολατρών. Την στιγμή που οι Ισραηλίτες τον κυνηγούσαν, η Χαναναία και ειδωλολάτρισσα χήρα τον φιλοξενεί. Το γεγονός αυτό θα το αναφέρει ο Χριστός, όταν δεν τον δεχόταν στην Καπερναούμ, για να δείξει στους Εβραίους ότι τα ίδια κάναν και στους προφήτες, που τώρα δήθεν σέβονται και τιμούν.
Είναι σημαντικό επίσης ότι ο Θεός τον στέλνει σε μια πτωχή και στερημένη χήρα και όχι σε κάποια πλούσια οικογένεια. Επίσης είναι σημαντικό ότι τον στέλνει στην πατρίδα της Ιεζάβελ, από εκεί που ήρθε η λατρεία του Βάαλ στην Παλαιστίνη. Από εκεί θα έρθει και αυτός που θα καταστρέψει την λατρεία αυτή στην Παλαιστίνη. Ο Ηλίας είναι ο πρώτος προφήτης που αποστέλλεται σε εθνικό περιβάλλον, με αποκλειστικό σκοπό να συναντήσει και να κατηχήσει θα λέγαμε την χήρα των Σαρεπτών. Μετά θα αποσταλεί ο προφήτης Ιωνάς στην Νινευί την πρωτεύουσα των Ασσυρίων, για να κηρύξει μετάνοια. Στο μέρος αυτό ζούσε την εποχή του Χριστού και η περίφημη Χαναναία η οποία εξέπληξε τον Κύριο με την πίστη, την ταπείνωση και την εξυπνάδα της.
Ας δούμε λεπτομερώς την προσωπικότητα της χήρας.
α´. Ήταν πολύ πτωχή και άπορη. Ήταν χήρα μόνη και έρημη. Είχε παιδιά που έπρεπε να τα συντηρεί και να τα προστατεύει. Ήταν όμως τόσο πτωχή, που είχε μόνο μια χούφτα αλεύρι και λίγο λάδι. Μαγείρευε δε με ξυλάκια που έβρισκε στον δρόμο. Ήταν το τελευταίο φαγητό που θα έκανε για τα παιδιά της και μετά θα πέθαιναν. Η κατάσταση της ήταν τραγική. Αυτή χρειαζόταν ελεημοσύνη και όχι να ελεήσει η ίδια.
β´. Ήταν πολύ ταπεινή και καρτερική. Δεν τα έβαζε με τον Θεό, που έχασε τον άνδρα της και για την κατάσταση που αντιμετώπιζε, ούτε βαρυγκωμούσε που δεν έβρεχε. Δεν απελπιζόταν ούτε σκεφτόταν να αυτοκτονήσει. Έκανε ότι μπορούσε για να αντεπεξέλθει, χωρίς νεύρα και θυμούς. Μεγάλη αρετή το να αντιμετωπίζουμε ψύχραιμα και γαλήνια τις αντιξοότητες της ζωής. Και μεγάλη αρετή να περιμένουμε τον θάνατο ήσυχα και ειρηνικά, χωρίς να παραιτούμαστε απ' ό,τι μπορούμε να κάνουμε.
γ´. Ήταν πολύ εύσπλαχνη, πρόθυμη και φιλόξενη. Ο άγιος Χρυσόστομος λέγει ότι στην φιλοξενία ήταν ανώτερη του Αβραάμ, που ήταν πλούσιος. Μόλις ο Ηλίας της ζήτησε νερό, δεν είπε ότι το νερό είναι σπάνιο και συνεπώς ακριβό. Πόσα θα μου δώσεις να στο φέρω; Δεν αρνήθηκε να εξυπηρετήσει ένα ξένο και αλλόθρησκο. Δεν προφασίστηκε την πείνα και την αδυναμία της ή την απασχόλησή της, για να μη του φέρει. Κι όταν είδε ότι ο Ηλίας της ζητά ψωμί, αφού του έφερε το νερό, δεν δυσανασχετεί που βλέπει να φορτώνεται εκτός από τα παιδιά της και άλλον στην πλάτη της. Απλώς τον ενημερώνει ότι έχει ελάχιστο αλεύρι και λάδι και είναι τα τελευταία που έχουν να φάνε και μετά θα πεθάνουν λόγω της παντελούς ελλείψεως τροφίμων.
δ´. Ήταν πολύ πιστή. Ό Ηλίας της είπε να ψήσει λαγάνα, αλλά πρώτα να δώσει σε αυτόν και μετά στα παιδιά της! Και, αν το κάνει, να ξέρει ότι ο Θεός λέγει πως το αλεύρι δεν θα τελειώσει ποτέ από το πιθάρι της και το λάδι δεν θα λείψει από το δοχείο της, έως ότου έρθει η βροχή, που θα βελτιώσει και πάλι την κατάσταση.
Η χήρα ακούει την επαγγελία του Θεού, πιστεύει και έτσι σώζεται και σε αυτή τη ζωή και στην αιώνια. Ο Κύριος την τρέφει θαυματουργικά και υπερφυσικά. Αλλά της χαρίζει και την αιώνια ζωή μαζί με τους δίκαιους της Παλαιάς Διαθήκης. Ήταν χριστιανή προ Χριστού. Συμβολίζει την εξ εθνών Εκκλησία, η οποία θα αγκαλιάσει τον Κύριο, που δεν τον δέχονται οι Ιουδαίοι. Αν ο Κύριος είπε πως αυτός που δίδει ποτήρι ψυχρού ύδατος εις προφήτη, μισθό προφήτη θα λάβει, τότε η χήρα που περιέθαλψε και φιλοξένησε και τάισε τον προφήτη για μεγάλο διάστημα είναι φυσικό όχι απλώς να σωθεί στην αιώνια ζωή, αλλά και να λάβει τον μισθό και το στεφάνι που πήρε εκείνος. Αν δεν υπήρχε η χήρα, κατ' άνθρωπο λέμε, θα καταστρεφόταν και ο Ηλίας.
ε´. Δέχεται με εγκαρτέρηση τον θάνατο του υιού της. Πεθαίνει ο μοναδικός υιός της, ξαφνικά και χωρίς να το περιμένει. Το ξαφνικό είναι ανυπόφορο. Ενώ περίμενε ήρεμη και γαλήνια τον θάνατο από την πείνα, τώρα αντιδρά έντονα και πονεμένα στον αναπάντεχο θάνατο του παιδιού της. Η Γραφή βέβαια κάνει λόγο ότι είχε και άλλα παιδιά, τα οποία ήταν μάλλον κορίτσια. Αλλά ο θάνατος του ενός παιδιού και πάλι είναι απαρηγόρητος.
Ας προσέξουμε· στο ζενίθ των ευεργεσιών του ο Θεός επιτρέπει και μεγάλες δοκιμασίες. Για να μη κοιμηθούμε πνευματικά και αδρανήσουμε. Η δοκιμασία είναι αυτή που μας συντηρεί σε εγρήγορση και συνεχή πνευματική προπόνηση. Αυτή μας κρατά ταπεινούς και προσγειωμένους μετά από θέα των θαυμάσιων του Θεού, Ας μη απορούμε λοιπόν όταν, ενώ βρισκόμαστε στο δρόμου του καθήκοντος και της θείας διακονίας, γευθούμε πικρά ποτήρια δοκιμασιών.
Λοιπόν η χήρα αντιδρά ζωηρά και πονεμένα αλλά δεν νευριάζει, δεν λέγει «γιατί Θεέ μου;» όπως λέμε όλοι μας. Απλώς θυμάται τις αμαρτίες της και θεωρεί ότι λόγω της αναξιότητάς της να ελεήσει τον προφήτη, παθαίνει ό,τι παθαίνει. Η διαμαρτυρία της είναι και έμμεσος έλεγχος του Ηλία, ο οποίος λόγω των αμαρτιών των Ισραηλιτών τους αφήνει να πεθαίνουν από την ανομβρία.
στ´. Η χήρα λόγω της ποικίλης και πληθωρικής αρετής της γεύεται πρώτη την ανάσταση. Μεγάλη η δοκιμασία της αλλά και μεγάλη η αμοιβή της. Ο Ηλίας, μετά την πονεμένη διαμαρτυρία της, πήρε αγκαλιά το παιδί της, το πήγε στο δωμάτιο του, το ξάπλωσε πάνω στο κρεβάτι του και, αφού διαμαρτυρήθηκε στον Θεό γιατί την δοκίμασε τόσο, φύσηξε στο παιδί τρεις φορές και ζήτησε να επιστρέψει η ψυχή του. Οι πατέρες βλέπουν εδώ να αποκαλύπτεται ο τριαδικός Θεός και να υπενθυμίζεται στους ανθρώπους η δημιουργία τους από αυτόν. Η ψυχή βέβαια δεν δημιουργήθηκε ξανά, αλλά επέστρεψε στην κατοικία της, δίνοντας έτσι ξανά ζωή στο σώμα του παιδιού. Η φιλοξενία των προφητών Ηλία και Ελισαίου αργότερα θα δώσει το θαύμα της αναστάσεως ήδη από την ιΠαλαιά Διαθήκη. Πόσος ο μισθός των συνεργών των εργατών του Θεού!
ΑΡΧΙΜ. ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ