του πατρός Αναστάσιου Γκοτσόπουλου
Δημοσιεύθηκε επιστολή του Οικουμενικού Πατριάρχου απευθυνομένη προς τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών με τη οποία ο Πατριάρχης διαμαρτύρεται εντόνως για την σύνταξη και κυκλοφορία της «Ομολογίας Πίστεως κατά του Οικουμενισμού», η οποία έχει υπογραφεί από πλήθος λαϊκών και κληρικών και από ορισμένους Αρχιερείς.
Ο Παναγιώτατος δεν απαντά επί της ουσίας της Ομολογίας, αλλά μέμφεται τους συντάκτες και υπογράψαντες, επειδή:
1. στην Ομολογία αναγράφεται, κατά τον Οικουμενικό Πατριάρχη, ότι «πάντες οι επικοινωνούντες προς τους ετεροδόξους … θέτουν εαυτούς αυτομάτως εκτός Εκκλησίας».
2. όσοι αρνούνται το διαχριστιανικό διάλογο, αντιτίθενται εις «συνοδικάς αποφάσεις πασών ανεξαιρέτως των Ορθοδόξων Εκκλησιών, περιλαμβανομένης και της καθ’ Υμάς Αγιωτάτης Εκκλησίας της Ελλάδος, ως είναι η ομόφωνος απόφασις της Γ΄ Προσυνοδικής Πανορθοδόξου Διασκέψεως (1986)».........
Α. Όμως:1. Το κείμενο της ομολογίας πουθενά δε λέει ότι είναι αξιοκατάκριτοι «πάντες οι επικοινωνούντες προς τους ετεροδόξους», αλλά όσοι αποδέχονται και κηρύσσουν πράξει και λόγω την «παναίρεση» – κατά τον π. Ι. Πόποβιτς – του Οικουμενισμού!
Επίσης, η Ομολογία πουθενά δε λέει ότι και αυτοί ακόμα οι οικουμενιστές «θέτουν εαυτούς αυτομάτως εκτός Εκκλησίας», όπως αναφέρει ο Πατριάρχης στην επιστολή Του! Άλλωστε οι συντάκτες της «Ομολογίας», ως εντρυφείς θεολόγοι γνωρίζουν πολύ καλά ότι δε νοείται έξοδος από την Εκκλησία «αυτομάτως»! Η «Ομολογία» επί λέξει αναφέρει: «θέτοντας ουσιαστικώς εαυτούς εκτός Εκκλησίας» (παράγραφος 8). Παρέλκει η ανάλυση της τεράστιας διαφοράς μεταξύ του «αυτομάτως» και του «ουσιαστικώς»!2. Αναφέρει ο Οικουμενικός Πατριάρχης ότι «τας μετά των ετεροδόξων επαφάς εγκρίνουν δια συνοδικών αποφάσεων πάσαι αι Ορθόδοξοι Εκκλησίαι» και κατά συνέπεια όσοι ασκούν κριτική στα συμβαίνοντα στο διάλογο αντιτίθενται σε Πανορθόδοξες αποφάσεις!
Ας μας επιτραπεί – με όλο το σεβασμό μας στον Πατριάρχη του Γένους – να ρωτήσουμε και δημοσίως, διότι σε κατ’ ιδίαν επιστολές δε δίδονται απαντήσεις από τους αρμοδίους του Θρόνου:
a. Ποια «Πανορθόδοξη απόφαση» κατήργησε την εγκύκλιο της περί τον Πατριάρχη Αθηναγόρα Συνόδου του Οικουμ. Πατριαρχείου με την οποία καταδικάζονταν απερίφραστα οι συμπροσευχές ως «αντικείμεναι προς τους ιερούς κανόνας και αμβλύνουσαι την ομολογιακήν ευθιξίαν των Ορθοδόξων»;
Είναι σύμφωνη με αυτή την εγκύκλιο της Ι. Συνόδου του Πατριαρχείου η σημερινή συμπεριφορά τινών στο θέμα των συμπροσευχών;
b. Ποια «Πανορθόδοξη απόφαση» επέτρεψε στον Πάπα όχι απλώς να παρίσταται, αλλά ενδεδυμένος με τα άμφιά του να λαμβάνει σχεδόν ενεργό μέρος σε Πατριαρχική Θ. Λειτουργία;
c. Ποια «Πανορθόδοξη απόφαση» υποχρέωσε τον Οικουμενικό Πατριάρχη να δώσει και να λάβει λειτουργικό ασπασμό με τον Πάπα κατά τη Θ. Ευχαριστία της Θρονικής Εορτής το 2006;
d. Ποια «Πανορθόδοξη απόφαση» έδωσε άδεια στον Πάπα να προσευχηθεί εκ μέρους του Ορθοδόξου πληρώματος με το «Πάτερ ημών» στην επισημότερη (ας επιτραπεί) Θ. Λειτουργία στον Πατριαρχικό Ναό;
e. Ποια «Πανορθόδοξη απόφαση» παραχώρησε στον Πάπα το βήμα του Πατριαρχικού Ναού για να κηρύξει «γυμνή τη κεφαλή» το παπικό πρωτείο ; Από το βήμα των Αγίων Αλεξάνδρου, Γρηγορίου, Χρυσοστόμου, Φωτίου, Φιλοθέου να διακηρύσσεται η πλάνη! Δεν είναι βεβήλωση αυτό;
f. Ποια «Πανορθόδοξη απόφαση» αποφάσισε να υμνηθεί ο εμμένων εν τη αιρέσει Πάπας ως «σεπτός Ποιμένας και Πρόεδρος» και μάλιστα εντός του Πατριαρχικού Ναού και παρουσία του Πατριάρχου;
g. Ποια «Πανορθόδοξη απόφαση» επέτρεψε να υμνηθεί από την Πρωτόθρονη Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως η αίρεση του Παπισμού ως «Εκκλησία σεπτή, Καθέδρα του Πέτρου» και μάλιστα εντός του Πατριαρχικού Ναού και παρουσία του Πατριάρχου;
h. Ποια «Πανορθόδοξη απόφαση» κατήργησε τους 16 Ιερούς Κανόνες (Αγ. Πατέρων, Τοπικών και Οικουμενικών Συνόδων), απεφάνθη ότι επιτρέπονται στο εξής οι συμπροσευχές με αιρετικούς και δεν συνιστούν πλέον κανονικό παράπτωμα;
i. Ποια «Πανορθόδοξη απόφαση» ενέκρινε τη σύνταξη κανονισμού για την «ομολογιακή» ή «διομολογιακή» κοινή προσευχή στις συναντήσεις του ΠΣΕ;
j. Ποια «Πανορθόδοξη απόφαση» επικρότησε το προκλητικό κείμενο της Θ΄ ΓΣ του ΠΣΕ στο Porto Alegre (2006), σύμφωνα με το οποίο «κάθε εκκλησία (από τις 340 προτεσταντικές ομάδες του ΠΣΕ) είναι Εκκλησία καθολική, αλλά όχι στην ολότητά της. Κάθε εκκλησία εκπληρώνει την καθολικότητά της, όταν είναι σε κοινωνία με τις άλλες εκκλησίες»! Επίσης στο ίδιο κείμενο αναγνωρίστηκε εκκλησιαστική υπόσταση σε όλες τις προτεσταντικές αιρετικές «εκκλησίες» του Π.Σ.Ε. και έγινε αποδεκτό ότι η πληθώρα των κακοδοξιών και των πλανών τους, είναι «διαφορετικοί τρόποι διατύπωσης της ίδιας Πίστης» και «ποικιλία Χαρισμάτων του Αγίου Πνεύματος»! Είναι δυνατόν να υπάρχει Πανορθόδοξη έγκριση για τις βλασφημίες αυτές; …
k. Ποια «Πανορθόδοξη απόφαση» εξουσιοδότησε τον Οικουμενικό Πατριάρχη να προσφέρει Άγιο Ποτήριο στον Ουνίτη Αρχιεπίσκοπο Αθηνών; Δεν έχει καταδικαστεί η Ουνία απερίφραστα σε «συνοδικάς αποφάσεις πασών ανεξαιρέτως των Ορθοδόξων Εκκλησιών, … ως είναι η ομόφωνος απόφασις της Γ΄ Προσυνοδικής Πανορθοδόξου Διασκέψεως (1986)»; Γιατί περιφρονούνται έτσι ωμά οι ομόφωνες Πανορθόδοξες Αποφάσεις που ρητά καταδικάζουν την Ουνία; Γιατί αυτή η επιλεκτική χρήση των «Πανορθοδόξων αποφάσεων»;
Επιπλέον:
I. Δε σκέφτηκε ο Πατριάρχης μας ότι αυτό το Άγ. Ποτήριο που προσέφερε ως δώρο στον Ουνίτη Αρχιεπίσκοπο είναι πικρό ποτήρι για την Εκκλησία της Ελλάδος, αλλά και για τις λοιπές Ορθόδοξες Εκκλησίες που ακόμα και σήμερα στενάζουν από τις μεθοδεύσεις των Ουνιτών; Πώς θα ακούσουν οι δεινοπαθήσαντες και δεινοπαθούντες από την Ουνία αδελφοί μας στην Αν. Ευρώπη αλλά και τη Μ. Ανατολή την ενέργεια αυτή του Πατριάρχου μας; Δεν αποτελεί πρόκληση στην Πανορθόδοξη ενότητα;
II. Πως θα αισθανόταν ο Πατριάρχης μας αν ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών προσέφερε Αγ. Ποτήριο στον παπα-Ευθύμ;! (συγγνώμη για τη σκληρότητα του λόγου!)
Και τα ερωτήματα αυτά δεν έχουν τέλος … αλλά ούτε και απαντήσεις …
Αυτά τα λίγα για να πάψει η δικαιολογία περί των δήθεν «πανορθοδόξων αποφάσεων» ! Μακάρι οι πρωτοστατούντες σήμερα στο διάλογο να σέβονταν και να τηρούσαν όλες τις πανορθόδοξες αποφάσεις! Όλες όμως, όχι κατ’ επιλογήν! Διότι ποτέ και καμία Πανορθόδοξη Σύνοδος δεν αλλοίωσε την Ορθόδοξη εκκλησιολογία, δεν κατήργησε Ι. Κανόνες επικυρωμένους από τρεις Οικουμενικές Συνόδους και δεν έδωσε σε κανένα το δικαίωμα αθετήσεως της εκκλησιαστικής παραδόσεως και τάξεως, όπως πολλάκις συμβαίνει σήμερα στον οικουμενικό χώρο. Αν ποτέ συνέβαινε αυτό, τότε, η οποιαδήποτε – ακόμα και «Πανορθόδοξη» – Σύνοδος θα αυτοαναιρείτο και θα μετατρεπόταν σε «συνέδριο ανόμων» και «συναγωγή πονηρευομένων». Άλλωστε η «οικουμενικότης» ή η «ληστρικότης» μιας συνόδου δεν προσδιορίζεται από τον αριθμό και την εκπροσώπηση των συμμετεχόντων, αλλά πρωτίστως από τις αποφάσεις της!
Β. Κατά συνέπεια, όσοι κατηγορούν τους ασκούντες κριτική στα των διαλόγων ότι τάχα είναι εναντίον του διαλόγου, αν δεν συκοφαντούν διαστρέφοντας συνειδητά την πραγματικότητα, κάνουν πολύ μεγάλο λάθος!Διότι, ΟΧΙ! ΔΕΝ ΕΙΜΑΣΤΕ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΟΥ ΔΙΑΛΟΓΟΥ! Δε νοείται Ορθόδοξος που να αρνείται το διάλογο. Διότι πρώτος ο ίδιος ο Χριστός μας διαλέγεται με τους αμαρτωλούς. Αλλά, ας προσέξουμε, είναι ο ίδιος ο Χριστός μας που ταυτόχρονα αρνήθηκε το διάλογο. Αρνήθηκε να διαλεχθεί παρ’ ότι προκλήθηκε. Αρνήθηκε να κάνει διάλογο με τον Πιλάτο, τους Αρχιερείς του Μ. Συνεδρίου και τον βασιλέα Ηρώδη!
Συμφωνούμε λοιπόν με το διάλογο, όπως ο Κύριός μας!Αντιτιθέμεθα όμως στο διάλογο, όπως ο ίδιος ο Κύριός μας. Όταν δεν πληρούνται κάποιες σαφώς καθορισμένες από την εκκλησιαστική Παράδοση προϋποθέσεις. Αντιτιθέμεθα λοιπόν στο διάλογο, στο «ανούσιο παίγνιο», κατά την καταγγελία του επί 20ετία συμπροέδρου, Αρχιεπισκόπου Αυστραλίας Στυλιανού, όπως αυτός διεξάγεται σήμερα. Αναφέρω τρία μόνο σημεία:
1. Συστηματική περιφρόνηση της εκκλησιαστικής παραδόσεως με τις ολοένα αυξανόμενες και εντεινόμενες συμπροσευχές! Ξεπεράσαμε τις απλές συμπροσευχές και πηγαίνουμε ολοταχώς σε συλλείτουργα - για την ώρα ατελή … Και το χειρότερο: προσπαθούμε να επιβάλουμε την ανομία μας ως νόμο του Θεού (βλ. γνωμοδότηση Φειδά για τις συμπροσευχές)!
2. Κάποιοι «επαγγελματίες» (σύμφωνα με τον καθηγητή Βέλτση) του διαλόγου αποφασίζουν ερήμην του λαού του Θεού (λαϊκών και κληρικών), ακόμα ερήμην και αυτών των Συνόδων των Αυτοκεφάλων Εκκλησιών.
Παράδειγμα: έξι Αυτοκέφαλες Εκκλησίες, δηλ περίπου η μισή Ορθοδοξία! (Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, Εκκλησία Σερβίας, Βουλγαρίας, Γεωργίας, Ελλάδος, Τσεχίας και Σλοβακίας) δεν συμμετείχαν και εν Συνόδω καταδίκασαν το κείμενο της συμφωνίας του Balamand (Ζ΄ συνάντηση Μικτής Επιτροπής-1993) ως απαράδεκτο εξ απόψεως Ορθοδόξου, ξένο προς την Ορθόδοξη Παράδοση και αντίθετο με τις αποφάσεις των Πανορθοδόξων Διασκέψεων (βλ την από 8.12.1994 επιστολή της Ι. Συνόδου Εκκλησίας της Ελλάδος προς τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο)! Και όμως, δεν συγκινήθηκε ουδείς των «επαγγελματιών» και ο διάλογος συνεχίζεται, με τους Ορθοδόξους αντιπροσώπους να θεωρούν το κείμενο αυτό έγκυρο και ως βάση συζητήσεως στην πορεία του διαλόγου! Δείχνει αυτή η συμπεριφορά σεβασμό στις Συνόδους των έξι Αυτοκεφάλων Εκκλησιών; Μήπως δείχνει αυτή η συμπεριφορά σεβασμό στην Πανορθόδοξη ενότητα;3. Σε Πανορθόδοξες αποφάσεις καταδικάζεται επανειλημμένως η Ουνία. Και όμως στο διάλογο συμμετέχουν και … Ουνίτες! Πού υπάρχει λοιπόν σεβασμός στις Πανορθόδοξες αποφάσεις στο διάλογο, όπως διεξάγεται σήμερα;
Ποιος, επομένως, περιφρονεί τις Πανορθόδοξες αποφάσεις; Οι ασκούντες κριτική με θεολογικό λόγο, ή οι συμπράττοντες σε «ανούσιο παίγνιο»;
Γ. Κάποιοι διαμαρτυρήθηκαν διότι, όπως είπαν, η Ομολογία Πίστεως τους … «εξωεκκλησιάζει»!
Όμως ας προσέξουμε όλοι καλά:1. Κανένας ας μην ανησυχεί, ας μη θορυβείται, διότι ουδείς «εξωεκκλησιάζεται» με υπογραφές! Όσες υπογραφές και αν μαζέψουμε και λαϊκών και κληρικών και Αρχιερέων!
2. Κανένας όμως ας μην εφησυχάζει ότι τάχα με τις υπογραφές του μπορεί να «εξωεκκλησιάσει» κάποιους και έτσι να ξεμπερδέψει με τις διαμαρτυρίες τους! Η οποιαδήποτε φίμωση της άλλης άποψης δεν μπορεί να γίνει σήμερα αποδεκτή ούτε στην Εκκλησία ούτε στην κοινωνία μας!
3. Ο καθένας μας όμως ας γρηγορεί, διότι υπάρχει κίνδυνος να «εξωεκκλησιασθεί» μόνος του, όχι «αυτομάτως»(!) αλλά «ουσιαστικώς» εξ αιτίας των λόγων και της συμπεριφοράς του. Η επισημοποίησή του «εξωεκκλησιασμού» μπορεί να καθυστερήσει ή και να μην εκφραστεί σε αυτή τη ζωή! Στην άλλη ζωή όμως τι γίνεται;
Ας μη ξεχνάμε την περίπτωση του Αγ. Μαξίμου του Ομολογητού: απλός μοναχός πολέμησε για την πίστη και την παράδοση της Εκκλησίας μας με ολόκληρη σχεδόν την Πενταρχία (Πατριάρχες Ρώμης, Κωνσταντινουπόλεως, Αλεξανδρείας και Αντιοχείας), την «επίσημη» «Εκκλησία», που είχε υποταχθεί στην αίρεση! Κανένα δεν «εξωεκκλησίασε». Τον «εξωεκκλησίασαν», αντίθετα, οι ισχυροί κατά κόσμον Πατριάρχες κλπ και πέθανε εξόριστος! Αλλά έρχεται μετά θάνατον η Στ΄ Οικουμενική Σύνοδος και στηρίζεται στη θεολογία του απλού μοναχού Μαξίμου και δικαιώνει τον απλό μοναχό Μάξιμο και καθαιρεί, καταδικάζει και αναθεματίζει ως αιρετικούς ΕΠΤΑ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΣ και άλλους Επισκόπους!
Για την ιστορία καταδικάστηκαν:
• ο Πάπας Ρώμης Ονώριος!
• οι 4 Οικουμενικοί Πατριάρχες Κωνσταντινουπόλεως : Σέργιος, Πύρρος, Παύλος Β΄ και Πέτρος!
• ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Κύρος!
• ο Πατριάρχης Αντιοχείας Μακάριος! και
• οι επίσκοποι Στέφανος, Πολυχρόνιος και Κωνσταντίνος!
Δ. Στο τέλος της επιστολής Του ο Οικουμενικός Πατριάρχης ζητά από τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και την περί αυτόν «τιμίαν Ιεραρχίαν όπως το ταχύτερον δυνατόν λάβη επισήμως θέσιν έναντι της φερομένης «Ομολογίας Πίστεως» και των υπογραψάντων αυτήν κληρικών αυτής»!
Είναι άξιον απορίας γιατί ο Οικουμενικός Πατριάρχης και η περί Αυτόν Σύνοδος ζητούν από την Εκκλησία της Ελλάδος να πάρει θέση και δεν επελήφθησαν οι ίδιοι «των υπογραψάντων κληρικών», όπως είχε γίνει παλαιότερα με τον αείμνηστο Χριστόδουλο; Θα αποφεύγονταν έτσι πιθανά προβλήματα ενότητος στην Ιεραρχία μας!
Αναμφίβολα είναι ιδιαίτερα λυπηρό να αντιμετωπίζει ο Πατέρας την αγωνία των παιδιών του ως εχθρική ενέργεια και να στέκεται «έναντι …των κληρικών», δηλ. των παιδιών του!
Ιδιαίτερα λυπηρό ο Πατέρας να πρωτοστατεί στο διάλογο εκτός του σπιτιού, με όλη τη γειτονιά, τους εγγύς και τους μακράν, και να αρνείται συστηματικά να συζητήσει με τα παιδιά του τις δικαιολογημένες ή και αδικαιολόγητες έστω επιφυλάξεις τους!
Ιδιαίτερα λυπηρό να διεξάγει «Θεολογικό Διάλογο» με τους ετεροδόξους και να αρνείται να διαλεχθεί με θεολογικό λόγο με τους ομοδόξους συν-διακόνους Του στο Σώμα του Χριστού!
Ιδιαίτερα λυπηρό να ζητά τη λήψη μέτρων «έναντι» των παιδιών του – άραγε, ποίων μέτρων; μήπως προληπτικής λογοκρισίας και φίμωσης της άλλης άποψης; που βρισκόμαστε!
Όμως, αλίμονο στον πατέρα που περιφρονεί την κραυγή αγωνίας των παιδιών του. Ο ίδιος κλονίζει στη συνείδησή τους το πατρικό κύρος. Και μη μας διαφεύγει ότι η πατρική αυθεντία δεν επιβάλλεται με τη φίμωση της κριτικής, αλλά εμπνέεται ακόμα και στα “άτακτα” παιδιά. Αν αυτό ισχύει στη βιολογική πατρότητα, πολλώ μάλλον έχει εφαρμογή στην πνευματική!
Πάντως, ας γίνει σε όλους απολύτως σαφές, ότι οι Αρχιερείς, οι Αγιορείτες και λοιποί Καθηγούμενοι με τις Αδελφότητές τους και άλλοι κληρικοί και μοναχοί και λαϊκοί από πολλές Ορθόδοξες Εκκλησίες που ενώπιον του Θεού και της συνειδήσεώς μας υπογράφοντας την «Ομολογία Πίστεως κατά του Οικουμενισμού» εκφράζουμε τη θλίψη και διαφωνία μας στη συστηματική περιφρόνηση της εκκλησιαστικής μας παραδόσεως που συντελείται στον οικουμενικό χώρο, είμαστε και θα παραμείνουμε μέλη της Εκκλησίας μας ό,τι και αν συμβεί! Ακόμα και αν οι Πατέρες μας μας πικράνουν και μας αρνηθούν την πατρότητα με τη συμπεριφορά τους, θα παραμείνουμε μέλη της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας!
ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ
ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ