Με την συμπλήρωση 35 ετών από την τουρκική εισβολή του Αττίλα στην Κύπρο ως ένα μνημόσυνο σε αυτούς που θυσιάσθηκαν και εις εκδήλωση τιμής σε αυτούς που έγραψαν σελίδες δόξας και ηρωισμού, θα επιχειρήσουμε μια συνοπτική παρουσίαση της Τουρκικής Στρατηγικής την οποία αφιερώνουμε σε αυτούς που πλανήθηκαν και συνεχίζουν να πλανώνται για τις προθέσεις και την κατακτητική αποφασιστικότητα της γείτονος «συμμάχου και φίλης».
Η προσέγγιση ότι με την καλή μας συμπεριφορά θα κάμψουμε την επιθετικότητα της Τουρκίας είναι ψευδαίσθηση. Πρώτη προτεραιότητα της πολιτικής μας πρέπει να είναι η απόκτηση δύναμης, που είναι η μόνη δυνατή συνιστώσα, που θα λειτουργεί ως αποτρεπτικό αντίπαλο δέος, ώστε να μην υποκύπτουμε σε εκβιασμούς και απειλές. Αντί αυτού όμως κάποιοι «ανυποψίαστοι» από την πολιτική μας ηγεσία, για δικούς τους λόγους, αφαιρούν δύναμη με την προσφάτως αποφασισθείσα μείωση της στρατιωτικής θητείας.
Είναι γνωστό ότι η Τουρκία δημιουργεί, εκμεταλλεύεται και αξιοποιεί διαχρονικά για τα συμφέροντα και τους επεκτατικούς σχεδιασμούς της ζητήματα και καταστάσεις. Η αξιοποίηση της γεωγραφικής της θέσης και των ιστορικών καταβολών αποτελούν τη βάση της εφαρμοζόμενης εξωτερικής πολιτικής της.
Η Τουρκία θεωρεί ανάλογα με την περίπτωση ότι είναι κράτος που ανήκει σε διάφορες γεωγραφικές περιοχές π.χ. Μεσανατολικό, Κεντροασιατικό, Καυκασιανό, Κασπιανό, Βαλκανικό και Μεσογειακό· ότι είναι χώρα γέφυρα μεταξύ Δύσης και Ανατολής και απαιτεί να εκλαμβάνεται από τη διεθνή κοινότητα ως «νήσος σταθερότητας». Ενισχύει τις δυνατότητές της, διεκδικεί και κερδίζει εκβιάζοντας. Ασκεί τα τελευταία χρόνια μια πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική εφαρμόζοντας την αρχή «Πολιτική Μηδέν Προβλημάτων» με τα γειτονικά της κράτη (εκτός βέβαια της Ελλάδος), αυξάνοντας την επιρροή της στον ευρύτερο γεωγραφικό της χώρο.
Ενώ οι σχέσεις της Τουρκίας με όλες σχεδόν τις γειτονικές χώρες στις αρχές της δεκαετίας του 2000 ήταν προβληματικές μέχρι εχθρικές, υλοποιώντας στην πράξη τη θεωρία του «Στρατηγικού Βάθους» η Τουρκία προχώρησε με ταχείς ρυθμούς στην εξομάλυνση των σχέσεών της με όλους τους γείτονές της (πλην της Ελλάδος), αρχίζοντας με την Αρμενία και τη Συρία που ήταν μέχρι πρόσφατα οι πιο εχθρικές γειτονικές της χώρες.
Ειδικότερα η Τουρκία πέτυχε να δώσει τέλος στην έχθρα ενός περίπου αιώνα με την Αρμενία. Συμφώνησαν οι δυο χώρες σε κοινό πλαίσιο για την εξομάλυνση των σχέσεών τους και σε οδικό χάρτη για την αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων και την επαναλειτουργία των μεταξύ τους συνόρων. Αν και είναι γνωστό, ότι περισσότερες από 20 χώρες έχουν αναγνωρίσει την γενοκτονία 1,5 εκατομ. Αρμενίων στη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου, εν τούτοις η Τουρκία προχώρησε σε διπλωματικούς ελιγμούς που εξυπηρετούν τα συμφέροντά της. Υπενθυμίζεται ότι το 1993 η Τουρκία, που είναι μεγάλος σύμμαχος του Αζερμπαϊτζάν, έκλεισε τα σύνορα με την Αρμενία για λόγους που σχετίζονται με τον αρμενικό θύλακα του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Σήμερα ανοίγουν τα σύνορά τους.
Με τη Συρία επίσης οι σχέσεις ήταν εχθρικές κυρίως λόγω του Κουρδικού αλλά και της υφαρπαγής της Αλεξανδρέττας από την Τουρκία η οποία με δημογραφικές αλχημείες τούρκεψε πραξικοπηματικά το Σαντζάκιο βάζοντας στο χέρι τις περιουσίες της Συριακής πληθυσμιακής μειοψηφίας (μέθοδος δοκιμασμένη). Όλοι μας ενθυμούμαστε ότι το 1998 οι πασάδες απείλησαν στρατιωτική επέμβαση για να απελάσει η Συρία τον Αμπτουλάχ Οτσαλάν. Η απειλή έφερε τα γνωστά σε όλους μας αποτελέσματα. Σήμερα έχουν φιλικές σχέσεις, αφού η Συρία αναγνώρισε τις ιδιοκτησιακές απαιτήσεις της Τουρκίας στην περιοχή παραιτουμένη από τις φυσικές της διεκδικήσεις. Με άλλα λόγια η Συρία υπέκυψε στα γεωπολιτικά δεδομένα, που η ίδια η Τουρκία κατόρθωσε να επιβάλει, και να τα παγιώσει και τελικά να τα νομιμοποιήσει (τακτική που χρησιμοποιεί και στο Κυπριακό).
Η Τουρκία με το Ιράκ κτίζει σχέση που τείνει να εξελιχθεί σε στρατηγική σύ-μπραξη. Αντιλαμβανόμενη ότι η Αυτόνομη Κουρδική Οντότητα που την έχουν αναπτύξει και εξοπλίσει οι ΗΠΑ μαζί με το Ισραήλ, θα κληθεί να αναλάβει κρίσιμο ρόλο με την αποχώρηση των Αμερικανικών Δυνάμεων από το Ιράκ, προετοιμάζει την δορυφοροποίηση της Οντότητας με απώτερο σκοπό την εξουδετέρωση κάθε Κουρδικής αντίστασης στις ανατολικές επαρχίες της αξιοποιώντας και την μειονότητα των Τουρκομάνων. Ζητά τη συμμετοχή της στα κέρδη των πετρελαίων του Κιρκούκ και της Μοσούλης. Προτείνει την ανάληψη ρόλου μεταξύ του Ιράκ και των ΗΠΑ και ιδιαίτερα ρόλου διαδόχου ως επιτηρητή και υπερασπιστή της έννομης τάξης, σε ένα Ιράκ που ενδέχεται να τριχοτομηθεί μεταξύ Κούρδων, Σουνιτών και Σιϊτών.
Οι σχέσεις της Τουρκίας με το Ιράν σήμερα έχουν αποκατασταθεί. Στην προσπάθεια έναρξης διαλόγου μεταξύ Ιράν και ΗΠΑ η Τουρκία υπολογίζεται ως σοβαρός μεσολαβητής. Η σθεναρή υποστήριξη του αγώνα των Παλαιστινίων και η διάνοιξη διαύλων επικοινωνίας με τη Χαμάζ ικανοποίησαν το Ιράν. Η Τουρκία έχει εδραιώσει το κύρος της και έγινε σημείο αναφοράς σε ένα χώρο που την αντιμετώπιζε με επιφύλαξη λόγω των σχέσεών της με τις ΗΠΑ, αλλά και λόγω του Οθωμανικού Αυτοκρατορικού παρελθόντος της.
Μετά τον πρόσφατο πόλεμο Ρωσίας-Γεωργίας η Τουρκία ανέλαβε ενεργό ρόλο στην περιοχή του Καυκάσου και θα μπορούσε κανείς να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ελέγχει στρατηγικά σε σημαντικό βαθμό και τον Καύκασο.
Η Τουρκία είναι ένας ταραχοποιός που θέλει να τον σέβονται. Η σημερινή τουρκική ηγεσία οραματίζεται τη χώρα πρωταγωνιστή των εξελίξεων στην ευρύτερη περιοχή και γι’ αυτό προβαίνει σε κινήσεις προς τα γειτονικά κράτη, προωθεί στρατηγικές συμμαχίες, αναδεικνύει κοινά συμφέροντα και δημιουργεί γεωπολιτικά δεδομένα που εξυπηρετούν απόλυτα τα συμφέροντά της. Την ίδια στιγμή που προβάλλεται ως μεγάλη σταθεροποιητική δύναμη, που επιδιώκει την απεξάρτησή της από τις ΗΠΑ, ως ισοτίμου πλέον εταίρου και ως περιφερειακής δύναμης, που απαιτεί να έχει λόγο και ρόλο στα πράγματα της περιοχής, επιδεικνύει προκλητική συμπεριφορά έναντι της χώρας μας. Και το οξύμωρο είναι ότι, τη στιγμή που αυτοπροβάλλεται ως περιφερειακή δύναμη σταθερότητας, τη στιγμή που μεσολαβεί σε άλλες διαφορές, την ίδια στιγμή δημιουργεί η ίδια επικίνδυνες εστίες εντάσεως με τη χώρα μας.
Μια αποκαλυπτική ανάλυση της Τουρκικής Στρατηγικής δημοσιεύθηκε πρόσφατα σε τουρκικά έντυπα με συντάκτη γνωστό Τούρκο δικηγόρο και υποστηρικτή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το όνομα αυτής της στρατηγικής είναι fait accompli που μπορεί να μεταφραστεί «ως άπαξ και τελείωσε».
Το fait accompli δηλαδή η Στρατηγική εφαρμόζεται ως εξής. Από τον αντίπαλο σου με μια αιφνίδια κίνηση λαμβάνεις κάτι, για την ακρίβεια του αποσπάς κάτι. Όταν το πετύχεις αισθάνεσαι βέβαιος για το ποιόν του αντιπάλου σου. Ο αντίπαλός σου περιορίζεται σε φραστικές διαμαρτυρίες, γιατί φοβάται μη χάσει αυτά που του ανήκουν. Έτσι με μια κίνηση αιφνιδιασμού βάζεις στο χέρι ένα μέρος από αυτά που αυτός κατέχει. Αυτός σκέπτεται· Εντάξει αυτό με πόνεσε, εάν όμως προχωρήσω σε αντίποινα ή αντιπαλότητα μπορεί να τα χάσω όλα. Έτσι εσύ έχεις δημιουργήσει μια νέα κατάσταση, έχεις ενισχυθεί περισσότερο και ο αντίπαλος έχει αποδυναμωθεί. Περιμένεις λίγο καιρό και επιχειρείς μια νέα «επίθεση» τη στιγμή που ο αντίπαλός σου δεν την περιμένει και του αποσπάς ακόμη κάτι από αυτά που κατέχει. Ο αντίπαλος σου παραμένει και πάλι διστακτικός, γιατί σκέπτεται όχι αυτό που έχει χάσει, αλλά αυτά που θα χάσει αν αντιδράσει· και έτσι οι ισορροπίες αλλάζουν άρδην.
Δεν νομίζω ότι αμφιβάλλει κανείς, ότι αυτή η Στρατηγική εφαρμόσθηκε στην περίπτωση της Κύπρου και πιο πρόσφατα στην περίπτωση των Ιμίων. Εφαρμόσθηκε με απόλυτη επιτυχία και στο Στρατιωτικό και στο διπλωματικό τομέα μετά την εισβολή, με το φόβο να μη χάσουμε τα πάντα, ικανοποιήσαμε όλες τις απαιτήσεις του εισβολέα. Και με τη φιλοσοφία χάσαμε ό,τι χάσαμε, να σώσουμε ό,τι περισώζεται, δίνουμε κάθε φορά και κάτι ακόμα από τα Ίμια, όταν φύγαμε παίρνοντας μαζί μας και τη σημαία, χάσαμε το κυριαρχικό μας δικαίωμα και επήγαμε στο καθεστώς της αμφισβήτησης. Η Τουρκία, που γνωρίζει με ποιόν αντίπαλο έχει να κάνει, συνεχώς ζητά και συνεχώς παίρνει.
Το πώς σώζεται ένας λαός και ένα έθνος από τον ισχυρότερο και αμετανόητα αρπακτικό γείτονά του θα το βρούμε μέσα από την ιστορία μας. Μόνο η δύναμη το αντίπαλο δέος (πρόληψη-αποτροπή) μπορούν να σώσουν τον Ελληνισμό από άλλες περιπέτειες και Τουρκικές επιβουλές. Η Δύναμη αυτή έχει τρεις συνιστώσες, δύναμη στρατιωτική σύγχρονης τεχνολογίας, δύναμη διπλωματική υψηλής ποιότητας και πειστικότητας και δύναμη οικονομικής αντοχής. Η παθητική στάση και ηττοπαθής συμπεριφορά έναντι της Τουρκίας πρέπει να έχουν ημερομηνία λήξης. Τα τελευταία χρόνια μόνο δίδουμε. Υποχωρούμε συνεχώς.
Στη Λωζάνη το 1923 ο Ελευθέριος Βενιζέλος ρώτησε τους επιτελείς του για την ενδεδειγμένη πολιτική έναντι της τουρκικής συμπεριφοράς και από τον θυμόσοφο και τολμηρό σύμβουλό του Άγγελο Ιωαννίδη παλαιό Κωνσταντινουπολίτη πήρε την εξής απάντηση». Το πρόβλημα των σχέσεών μας με την Τουρκία είναι πρόβλημα ανδρισμού. Αν τους δείξουμε τον ανδρισμό μας, μας δείχνουν τα οπίσθιά τους. Αν τους δείξουμε τα οπίσθιά μας, μας δείχνουν τον ανδρισμό τους».
Γεώργιος Κοράκης
Αντιστράτηγος ε,α.
«ΑΘΩΝΙΤΗΣ» Γ΄ ΤΡΙΜΗΝΟ 2009
ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ
ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ