Μανώλης Κοττάκης, Εστία, Οκτ 19, 2024
ANTI ἄρθρου μοιράζομαι μαζί σας, σήμερα, τό περιεχόμενο τῆς ὁμιλίας πού ἔκανα στίς 30 Σεπτεμβρίου στό Πολεμικό Μουσεῖο γιά τό Αἰγαῖο μας.
Ταιριάζει ἀπολύτως μέ τίς τρέχουσες ἐξελίξεις.
Δέν ὑπάρχει πιό ἐπίκαιρη στιγμή ἀπό τήν σημερινή γιά τήν διεξαγωγή μιᾶς ἐκδήλωσης γιά τό Αἰγαῖο μας. Καθώς τό Αἰγαῖο εἶναι στό τραπέζι. Βασανίστηκα πολύ μέσα μου ὅλο αὐτό τό διάστημα γιά τό ἄν πρέπει μέ τήν σημερινή μου ὁμιλία νά περιοριστῶ στήν ἐθνική καί πολιτιστική σημασία τοῦ ἀρχιπελάγους μας ἤ καί νά μιλήσω πολιτικά. Γεωπολιτικά. Ἐθνικά.
Καθώς ὅλα ὅσα συμβαίνουν στή γειτονιά μας, καί ἰδιαίτερα στήν διαπραγμάτευση μέ τούς γείτονές μας, εἶναι ἐξόχως ἀνησυχητικά.
Θά σᾶς μιλήσω μέσα ἀπ’ τήν καρδιά μου. Βιωματικά γιά τόν πλοῦτο τοῦ Αἰγαίου, δημοσιογραφικά γιά τήν μεγάλη του γεωπολιτική σημασία καί γιά τά σχέδια ἀνατροπῆς τοῦ status quo εἰς βάρος τῶν ἑλληνικῶν συμφερόντων. Πατριωτικά θέλω νά ἐλπίζω καί ἐθνικά γιά αὐτά πού ἔρχονται, καί πρέπει ὅλοι νά γνωρίζουμε γιά νά τό ἀποτρέψουμε.
Τό Αἰγαῖο μας εἶναι προαιώνια ἑλληνικό ὅσο κι ἄν κάποιοι ἄλλοτε θέλουν νά τοῦ κλέψουν τήν ὀνομασία καί νά τήν μετατρέψουν Turk Aegean κι ἄλλοτε θέλουν νά τήν μετατρέψουν σέ «θάλασσα τῶν νησιῶν».
Ὅποιο βράχο κι ἄν σηκώσεις στό Αἰγαῖο, Ἑλλάδα θά βρεῖς ἀπό κάτω. Ὅποιο νησί καί νά ἐπισκεφτεῖς ξωκλήσι μέ τίς εἰκόνες τῆς Παναγίας καί τοῦ Χριστοῦ θά βρεῖς.
Ἀλλά καί νωρίτερα. Οἱ Οἰνοῦσσες τίς ὁποῖες κάποιοι θέλουν νά ἀμφισβητήσουν ὡς γκρίζα ζώνη ἀναφέρονται στόν Ὅμηρο ὡς ἑλληνικές. Στό κέντρο τοῦ Αἰγαίου μας στήν Ἀντίπαρο θά βρεῖ κανείς μνημεῖα ἀγωνιστῶν τῆς ἐθνικῆς μας ἀντίστασης μέ τή φράση «Ἀνίκα μου τά ψέματα τελείωσαν, θά μᾶς ἐκτελέσουν, νά νά μεγαλώσεις τά παιδιά μας ἑλληνοπρεπῶς». 2.463 ἑλληνικά νησιά ὑπάρχουν στό Αἰγαῖο. Καί γιά ὅσους δέν τό ἔχουν καταλάβει, αὐτά τά νησιά εἶναι οἱ μικρές «Μπίλντερμπεργκ» τοῦ ἑλληνισμοῦ στά ἐδάφη τῶν ὁποίων κάθε καλοκαίρι ἀνανεώνουμε τά διαβατήριά μας οἱ Ἕλληνες.
Στίς ἀσβεστωμένες αὐλές, στά μοναστήρια, στά πανηγύρια, μέ βιολί, μέ οὔτι, μέ κλαρῖνο, μέ χορούς νησιωτικούς, μπάλους καί συρτούς σάν σέ κρυφό σχολειό, ἡ μιά γενιά παραδίδει στήν ἄλλη τίς περγαμηνές τοῦ ἑλληνισμοῦ.
Δέ μᾶς παίρνουν εἴδηση. Δέν καταλαβαίνουν ὅτι κάθε καλοκαίρι στά νησιά τοῦ Αἰγαίου ὁ ἑλληνισμός ἀποσυναρμολογεῖται καί συναρμολογεῖται ἀπό τήν ἀρχή. Δέν συναισθάνονται πῶς διασώζεται ἡ παράδοση, ἡ ἑλληνικότητα καί ἡ Oρθοδοξία. Καί εἶναι λογικό νά μήν τό καταλαβαίνουν, γιατί αὐτά θεωροῦνται ὀπισθοδρομικά. Ὅ,τι ἔχει σχέση μέ τήν παράδοση, θεωρεῖται τέτοιο. Μόνο πού ἡ παράδοση εἶναι οἱ καινοτομίες τοῦ παρελθόντος. Κι ἐμεῖς οἱ Ἕλληνες δίνουμε μάχη γιά νά συντηρήσουμε τήν παράδοση μέσα ἀπό τούς χιλιάδες πολιτιστικούς συλλόγους. Γιατί γνωρίζουμε καλά πόσο δύσκολο εἶναι νά δημιουργήσεις ἀπό τήν ἀρχή τά ὡραῖα πράγματα ἅμα ἀρχίσεις νά τά καταστρέφεις.
Εἶδα φέτος σέ πανηγύρια σέ νησιά τοῦ Αἰγαίου τόν παπποῦ καί τή γιαγιά νά πιάνουν ἀπό τό χέρι τήν τρίχρονη ἐγγονή καί νά τήν μαθαίνουν ἀπό αὐτή τήν ἡλικία τούς ἤχους, τό τραγούδι καί τό χορό. Εἶδα μικρά παιδιά νά λένε στή γιαγιά τους πότε θά προσκυνήσουμε στήν Παναγίτσα. Μέ αὐτή τήν γλυκύτητα. Εἶδα νέα παιδιά, τριαντάρηδες καί σαραντάρηδες, νά τραγουδοῦν μαζί μέ τό Μανώλη Μητσιᾶ γιά τόν Ἀκρίτα τό Διγενῆ καί γιά τήν Ἄννα τήν Κομνηνή.
Ὅλα αὐτά, ὅπως καταλαβαίνετε, εἶναι ἄρρητα ρήματα γιά τήν ἐλίτ μας, ἀλλά αὐτό πoσῶς μᾶς ἐνδιαφέρει. Αὐτό πού μᾶς νοιάζει εἶναι ὅτι ὁ ἑλληνισμός ἀντέχει καί ὅτι τό Αἰγαῖο μέ τόν πλοῦτο τῆς παράδοσης, τῆς παιδείας καί τῆς μόρφωσής του βοηθᾶ νά μένει ἀναμμένο τό κερί. Δέν μπορεῖς νά ξερριζώσεις ὅ,τι ἔχει ρίζες. Καί στό Αἰγαῖο ὁ ἑλληνισμός ἔχει πολύ βαθειές καί μεγάλος ρίζες.
Ἐκτός ἀπό τόν πλοῦτο τῆς παράδοσης ὅμως τό Αἰγαῖο ἔχει τεράστια ἐθνική καί γεωπολιτική σημασία. Εἶναι ἡ θάλασσα πού ἐλέγχει τρία θαλάσσια σταυροδρόμια, τά Δαρδανέλλια, τό Σουέζ καί τό Γιβραλτάρ. Γιά νά ἐλέγχει τό Γιβραλτάρ ἐπιδίωξε νά ἔχει τήν Ἑλλάδα καί τό Αἰγαῖο στήν σφαῖρα ἐπιρροῆς του ὁ Οὐίστον Τσῶρτσιλλ καί μέσῳ τοῦ ἐλέγχου τῶν θαλάσσιων ὁδῶν νά ἐλέγχει τίς ἀποικίες του στήν Ἰνδία! Ὅπως τό ἀκοῦτε! Διά τοῦ Αἰγαίου …Ἰνδία. Τό Αἰγαῖο, ἐπίσης, εἶναι ἡ γέφυρα μεταξύ Βαλκανίων καί Μέσης Ἀνατολῆς. Ὅλες οἱ ἀμερικανικές βάσεις πού βρίσκονται στά Βαλκάνια καί στήν πατρίδα μας, ὅπως τήν Ἀλεξανδρούπολη, τήν Σούδα, ἔχουν στραμμένη τήν προσοχή τους πρωτευόντως πρός τήν Μέση Ἀνατολή καί τώρα τελευταῖα πρός τήν Ρωσσία. Τό Αἰγαῖο, ἐπίσης, εἶναι ἡ φυσική ἄμυνα τῆς πατρίδας μας. Γιά νά φτάσει κανείς στήν Ἀθήνα πρέπει νά ταξιδέψει διά θαλάσσης ἀπό τό ἀρχιπέλαγος καί νά πετάξει πάνω ἀπό τόν ἐναέριο χῶρο του.
Τό Αἰγαῖο, τέλος, κάνει τήν Ἑλλάδα ὑπολογίσιμη ναυτική καί γεωπολιτική δύναμη ἔναντι τῆς γείτονος Τουρκίας. Ἰδιαίτερα στήν Μεσόγειο. Πρόκειται γιά ἕνα status quo τό ὁποῖο ἐγκαθιδρύθηκε μέ ἐθνικούς ἀγῶνες καί μέ αἷμα. Καί ὅπως μοῦ εἶπε πρόσφατα ἕνας μεγάλος μας ἐφοπλιστής, ἡ Ἑλλάδα γνώριζε τραγωδίες μόνο ὅταν ἔχανε τό κοντρόλ στήν θάλασσα, καί ἰδιαίτερα στό Αἰγαῖο.
Τό ξέρουν αὐτό οἱ γείτονές μας. Τά νησιά μας καί ἡ Κύπρος μας εἶναι κάρφος στόν ὀφθαλμό τους. Καί στό βορρᾶ καί τό νότο. Γι’ αὐτό θέλουν μέ κάθε τρόπο νά ἀνατρέψουν αὐτή τήν παγιωμένη κατάσταση δεκαετιῶν στή θάλασσά μας, ἡ ὁποία προστατεύεται ἀπό τίς διεθνεῖς συνθῆκες καί ἰδιαίτερα ἀπό τήν συνθήκη γιά τό Δίκαιο τῆς Θάλασσας.
Τό Αἰγαῖο εἶναι κατά 50% ἑλληνικά ὕδατα, κατά 42% διεθνῆ ὕδατα καί κατά 8% τουρκικά ὕδατα. Καί δίπλα του ὑπάρχει μία δεύτερη Ἑλλάς, ἡ Κύπρος. Τό Αἰγαῖο δέν εἶναι λίμνη. Οἱ λίμνες ἔχουν ὕδατα στήν ἐπιφάνεια καί μόνο. Ἔχετε δεῖ καμμιά λίμνη μέ δυόμισι χιλιάδες νησιά τά ὁποῖα ἀποτελοῦν προέκταση τοῦ ἠπειρωτικοῦ ἐδάφους καί τήν ἀδιαίρετη συνέχεια τοῦ ἑλληνισμοῦ μέσα στό πέλαγος; Στό Αἰγαῖο, λοιπόν, κρίνεται τό στρατηγικό βάθος τοῦ ἑλληνισμοῦ.
Μποροῦμε νά εἴμαστε μία μεγάλη περιφερειακή δύναμη ἄν τό θέλουμε κι ἄν ἐκμεταλλευόμαστε τίς δυνάμεις μας. Ἀρκεῖ νά τό θέλουμε βεβαίως. Διότι τελευταῖα διαβάζω δηλώσεις ἀνωτάτων ἀξιωματούχων μας γιά τό Αἰγαῖο πού ἐν ὄψει διαπραγματεύσεων μέ τούς Τούρκους μᾶς λένε ὅτι πρέπει νά φανοῦμε «σοφοί τολμηροί καί γενναῖοι.» Ἀλλά γενναῖοι ἦταν ὁ Βλαχάκος, ὁ Καραθανάσης καί ὁ Γιαλοψός. Γενναῖος ἦταν ὁ Σιαλμᾶς. Γενναῖοι ἦταν ὁ Σολωμός καί ὁ Ἰσαάκ. Δέν εἶναι γενναιότητα καί δέν εἶναι γενναῖος ὅποιος βάζει στό τραπέζι τήν πατρίδα. Καί γιά νά εἴμαστε ἐξηγημένοι, γενναιότητα στήν ὑποχώρηση δέν ὑπάρχει. Αὐτές οἱ λέξεις δέν πᾶνε μαζί. Καί μέ αὐτή τή διαπίστωση ἔρχομαι στό τρίτο σημεῖο τῆς ὁμιλίας μου, πού ἀφορᾶ τίς τρέχουσες ἐξελίξεις.
Ὁ Κωνσταντῖνος Καραμανλῆς εἶχε προειδοποιήσει τόν Πρόεδρο Μπούς, ὅπως αὐτό προκύπτει ἀπό τά ἀρχεῖα, τόν τόμο 12, πώς ἄν οἱ Τοῦρκοι ἀποκτήσουν ὑφαλοκρηπῖδα δυτικά τῶν ἑλληνικῶν νησιῶν, τότε «τά νησιά θά περιέλθουν στόν γεωγραφικό ἔλεγχο τῆς Τουρκίας καί θά διασπαστεῖ ἡ ἐθνική μας ἑνότητα.» Εἶχε μιλήσει εὐθέως τότε «γιά κίνδυνο διχοτόμησης τῆς ἑλληνικῆς ἐπικράτειας.»
Ὅταν διαβάζετε γιά τήν ἀποκλειστική οἰκονομική ζώνη, γιά τήν ὑφαλοκρηπῖδα καί τά χωρικά ὕδατα στό Αἰγαῖο, μή νομίζετε ὅτι τά θέματα εἶναι τεχνικά. Εἶναι οὐσιαστικά. Ὑποκρύπτεται πίσω ἀπ’ αὐτά μέγα ζήτημα ἐθνικῆς ἀσφάλειας. Στόχος τῶν Τούρκων εἶναι ἡ διάνοιξη ἑνός μεγάλου θαλάσσιου διαδρόμου, ἀκόμη καί ὑπό μορφή οὐδέτερης ζώνης στήν καρδιά τοῦ Αἰγαίου, στόν ὁποῖο νά πλέουν τά πλοῖα τους χωρίς νά ζητοῦν ἄδεια ἀπό τό ἑλληνικό Πολεμικό Ναυτικό γιά ἀβλαβῆ διέλευση. Καί τό δυστύχημα εἶναι ὅτι στό παρασκήνιο ὑπάρχουν καί κάποιοι Τρίτοι, πού εὐνοοῦν αὐτά τά σχέδια, μέ τό ἐπιχείρημα, ὅτι μέσα ἀπό τήν οὐδέτερη ζώνη θά μποροῦν νά πλέουν τά πλοῖα μέ τό LNG γιά τήν τροφοδοσία φυσικοῦ ἀερίου τῶν Βαλκανίων καί τῆς Βορείου Εὐρώπης. Ἐάν αὐτό συμβεῖ, θά εἶναι καταστροφικό. Βάζουμε τό λύκο νά φυλάει τά πρόβατα. Σκέφτεστε τί μπορεῖ νά σημαίνει μετά ἀπό πέντε ἤ μετά ἀπό 10 χρόνια νά πλέουν ἐλεύθερα δυτικά τῆς Χίου, τῆς Λέσβου, τῆς Σάμου καί ἄλλων νησιῶν μας, στήν καρδιά τοῦ Αἰγαίου, τουρκικά πολεμικά πλοῖα;
Κάποια στιγμή, στό ἄδηλο μέλλον, θά μᾶς κάνουν σάντουιτς καί ἀπό ἀνατολικά καί ἀπό δυτικά. Γιατί στό μυαλό τους δέν ἔχουν ποτέ παραιτηθεῖ ἀπό τήν ἰδέα νά ἀνακτήσουν τά νησιά πού κατεῖχαν παράνομα καί ἔχασαν μέ τήν Συνθήκη τῆς Λωζάννης, γιατί τά θεωροῦν, εἴτε αὐτά βρίσκονται στήν εἴσοδο τοῦ Βοσπόρου εἴτε στήν καρδιά τοῦ Αἰγαίου, ὅπως σᾶς εἶπα καί πρίν, κάρφο στόν ὀφθαλμό τους.
Τό ζήτημα ὅμως δέν εἶναι τί κάνουν οἱ Τοῦρκοι. Τό ζήτημα εἶναι τί κάνουμε ἐμεῖς! Δυστυχῶς, ἀπό τό 1996 πού προέκυψαν τά Ἴμια, τό 1997 ἡ Συμφωνία τῆς Μαδρίτης, τό 1999 ἡ Συμφωνία τοῦ Ἑλσίνκι, τό 2020 ἡ κρίση τοῦ ὄρους Ρέιντζ καί τώρα ἡ κρίση τῆς Κάσου, αὐτό πού συμβαίνει εἶναι ὅτι σταδιακά ἡ Ἑλλάδα ἐγκαταλείπει ἐθνική θέση καί διολισθαίνει ἀκόμη καί ἐναντίον τῆς θελήσεώς της πρός τίς τουρκικές θέσεις.
Ποιό ἦταν ἆρά γε τό ἀποτέλεσμα τῆς κρίσης τοῦ ὄρους Ρέιντζ; Τό ἴδιο μέ τό ἀποτέλεσμα τῆς χρήσης τοῦ 1987 μέ τόν Πρῖνο. Στόν Πρῖνο δέν ξαναπήγαμε ποτέ γιά νά κάνουμε ἔρευνες ἐξόρυξης πετρελαίου. Μετά τήν κρίση τοῦ ὄρους Ρέιντζ δέν ἐπιχειρήσαμε ποτέ νά κινηθοῦμε πέρα ἀπό τά ἕξι ναυτικά μίλια. Ὑπουργοί τῆς κυβέρνησης, προερχόμενοι ἀπό τό σοσιαλιστικό χῶρο, διακήρυξαν ὅτι τά 12 μίλια εἶναι ἐθνικισμός, καί ἀπό τότε μέ ἐξαίρεση τοῦ ὑπουργοῦ Ἄμυνας κανένας κυβερνητικός δέν ἔχει προφέρει τήν φράση 12 μίλια. Οὔτε κἄν ὁ Πρωθυπουργός.
Τί συνέβη στήν Κάσο τό καλοκαίρι; Ὅ,τι περίπου στά Ἴμια. Ἔχει νά ἀνέβει ἑλληνικό πόδι στά Ἴμια ἀπό τόν Ἰανουάριο τοῦ 1996. Νά δοῦμε πότε θά ξαναβγεῖ ἑλληνική βάρκα νοτίως τῆς Κάσου, μετά τήν ἐκδίωξη τοῦ ἰταλικοῦ ἐρευνητικοῦ πού πόντιζε τό κυπριακό καλώδιο τό καλοκαίρι.
Καί μέσα σ’ ὅλα αὐτά, ἔρχεται νά προστεθεῖ καί ἀδιανόητο νομοσχέδιο τοῦ ὑπουργείου Ἐνέργειας γιά τό εἰδικό χωροταξικό σχέδιο τοῦ τουρισμοῦ, τό ὁποῖο ἀφαιρεῖ ἀπό τίς βραχονησῖδες καί τά νησιά, πού βρίσκονται σέ ἀπόσταση 10 ναυτικῶν μιλίων ἀπό τά θαλάσσια σύνορα, κάθε οἰκονομική δραστηριότητα, καί τά ἀκρωτηριάζει ἀπό Ἀποκλειστική Οἰκονομική Ζώνη καί ὑφαλοκρηπῖδα.
Ναί, ὅπως τό ἀκοῦτε. Καλεῖται τό ἑλληνικό κοινοβούλιο νά καταργήσει τό ἄρθρο 121 τῆς σύμβασης γιά τό Δίκαιο τῆς Θάλασσας καί γιά τήν ἔννοια τῶν βραχονησίδων, πού ἔχουν ΑΟΖ. Ἀλλά ἄν ἰσχύει αὐτό, τότε γιατί ἐπικαλούμαστε τό Δίκαιο τῆς Θάλασσας ἀφοῦ τό καταργοῦμε; Μᾶς λένε κυβερνῶντες ὅτι δέ συζητᾶνε μέ τούς Τοῦρκος ζητήματα κυριαρχίας καί κυριαρχικῶν δικαιωμάτων, καί παραδόξως δέ λένε ψέματα. Καί ξέρετε γιατί; Διότι δέ χρειάζεται νά συζητήσουν καί νά διαπραγματευτοῦν, καθώς πρίν προσέλθουν στίς διαπραγματεύσεις ἔχουν υἱοθετήσει τόν πυρῆνα τῶν τουρκικῶν θέσεων. Ἀδειάσαμε τά Λέβιθα ἀπό βοσκούς καί κοπάδια γιά νά μήν ἔχουν ΑΟΖ καί ὑφαλοκρηπῖδα. Ἀδειάσαμε τώρα καί τά ἑλληνικά νησιά μέ νόμο πού θά ἔρθει στή Βουλή ἀπό οἰκονομική δραστηριότητα.
Μέ ποιά γεγονότα θά ἐφαρμόσει τόν κανόνα τοῦ διεθνοῦς δικαίου γιά τήν σύμβαση γιά τό Δίκαιο τῆς Θάλασσας ὁ δικαστής, ξέρετε; Μέ βάση τά πραγματικά γεγονότα.
Πράγματι τό Α 21 τῆς σύμβασης γιά τό Δίκαιο τῆς Θάλασσας ἀναγνωρίζει ὅτι οἱ βραχονησῖδες δικαιοῦται ΑΟΖ.
Ἀλλά ἄν τό κράτος πού τίς ἔχει στήν κυριότητά του, στήν ἐπικράτειά του, ἀκυρώνει μέ τή νομοθεσία του καί τίς πρακτικές του αὐτό τό στρατηγικό πλεονέκτημα, τί νά πεῖ καί τί νά κάνει καί ὁ δικαστής!
Τό ἴδιο ἰσχύει καί μέ τήν Κάσο. Εἴχαμε πάει νά ποντίσουμε τό καλώδιο, καί μᾶς ἔδιωξαν ἀπό ἐκεῖ Τοῦρκοι, μέ τό ἐπιχείρημα ὅτι ἡ περιοχή ἀνήκει στό τουρκο-λιβυκό μνημόνιο. Κι ἐμεῖς τί κάναμε;
Νομοθετήσαμε στό κοινοβούλιο ὅτι θά ἀποζημιώσουμε τούς Γάλλους γιά τήν ματαίωση τοῦ ἔργου λόγῳ ἐξωτερικοῦ παράγοντα –τήν Τουρκία ἐννοοῦμε– ἄν μᾶς ἐμποδίσει γιά ἔργο πού πραγματοποιεῖται μέσα σέ ἑλληνικό οἰκόπεδο!
Ἄς εἴμαστε ἕτοιμοι, ὅμως, ἀγαπητοί φίλοι. Ἡ λύση ἤδη συσκευάζεται σέ ἕνα ὡραῖο κουτί μέ κορδελάκια πού ἔχει τόν τίτλο σύμφωνο μή ἐπίθεσης καί μακρᾶς εἰρήνης, καί θά μᾶς παρουσιαστεῖ κατά τέτοιο τρόπο, ὥστε ὅποιος ἀντιδράσει στήν παραχώρηση ἑλληνικοῦ ἐδάφους καί ἑλληνικῆς ἐπικράτειας νά θεωρηθεῖ ὅτι βλάπτει περίπου καί τά συμφέροντα τοῦ ἑλληνισμοῦ.
Οἱ ἑπόμενοι μῆνες μέχρι τόν Ἰανουάριο τοῦ 2025 εἶναι μῆνες ἐθνικῆς εὐθύνης γιά ὅλες τίς πολιτικές δυνάμεις. Τό Αἰγαῖο δέν ἀνήκει στό «πόθεν ἔσχες» κανενός καί δέν εἶναι τσιφλίκι του. Τό ἀρχιπέλαγος εἶναι ἡ θάλασσά μας. Εἶναι ἡ ἀναπνοή μας, εἶναι ὁ πλοῦτος μας, εἶναι ἡ ὑπεραξία μας, εἶναι ἡ γεωπολιτική μας ἀξία. Καί γιά αὐτή μᾶς ὀφείλουν ἀνταλλάγματα, δέν ὀφείλουμε ὑποχωρήσεις.
Ζητῶ ἀπό ὅλους σας ἐγρήγορση. Διότι ὅλοι, καί αὐτοί πού ἀποφασίζουν κι ἐμεῖς πού τούς παρακολουθοῦμε, δίνουμε λόγο στούς ἀγέννητους καί στούς νεκρούς. Στούς ἀγέννητους, πού δέν πρέπει νά παραλάβουν μία μικρότερη ἀπ’ ὅσο παραλάβαμε ἐμεῖς, καί στούς νεκρούς, ὡς ἔμπρακτη ἔνδειξη σεβασμοῦ γιά τίς θυσίες πού ἔκαναν στό ὄνομα τοῦ ἑλληνικοῦ ἔθνους.
Ὅποιος νομίζει ὅτι μπορεῖ νά ἀδιαφορεῖ μπροστά σ’ αὐτόν τόν Ἀρμαγεδδῶνα πού ἔρχεται, ἕνα ἔχουμε νά τοῦ ποῦμε, κι αὐτό ἀφορᾶ καί ἐκεῖνον κι ἐμᾶς. Δέν ἔχουμε τό δικαίωμα! Δέν ἔχουμε τό δικαίωμα! Δέν ἔχουμε τό δικαίωμα! Κάποτε δώσαμε μάχη στό ὄνομα τῆς Μακεδονίας. Εἶναι ἡ ὥρα νά δώσουμε τή μάχη στό ὄνομα τοῦ Αἰγαίου!