Ὁ Νῶε ἂν καὶ ὑπῆρξε ἄνθρωπος τέλειος καὶ δίκαιος καὶ εὐαρεστῶν τὸν Θεό, ἐν τούτοις, ὑπέστη πολλὲς θλίψεις καὶ δοκιμασίες καὶ μάλιστα μακροχρόνιες. Δὲν πέθανε ἀμέσως ὅπως ὁ Ἄβελ ἀλλὰ καθημερινὰ γιὰ 950 χρόνια, ὅσα καὶ ἔζησε (Γέν. 9,28). Πόσα ὑπέφερε ὅταν ζοῦσε μεταξὺ ἀνθρώπων ποῦ δὲν εἶχαν καμμία σχέση μὲ τὸ Θεό; Πόσα ὑπέφερε ὅταν κατασκεύαζε τὴν κιβωτὸ γιὰ 100 ὁλόκληρα χρόνια; Ὅταν κήρυττε μὲ τὴ κατασκευὴ τῆς τὴν μετάνοια στοὺς ἀνθρώπους; Ὁ ἅγιος Χρυσόστομος λέγει ὅτι ὁ Νῶε ὑπέφερε περισσότερο στὸν μυστικὸ κατακλυσμό, δηλαδὴ στὴν περίοδο ποὺ οἱ ἄνθρωποι εἶχαν βυθισθεῖ μέσα στὴν ἁμαρτία καὶ στὴν ἀποστασία καὶ εἶχαν πνιγεῖ ψυχικὰ χωρὶς αὐτὸ νὰ φαίνεται αἰσθητά, παρὰ ὅταν γινόταν ὁ ὑλικὸς κατακλυσμός.
Ὅταν ἄρχισε ὁ ὑλικὸς κατακλυσμὸς ποὺ διήρκεσε ἕνα χρόνο, ὁ Νῶε ἔζησε σὲ μία φυλακὴ φοβερὴ καὶ παράξενη. Ἀντιμετώπισε τὴν φρίκη τῆς καταστροφῆς, τὴν καταιγίδα, τὴν πλημμύρα, τὸν χαλασμό, τὸν πνιγμὸ πάντων τῶν ἐμβίων ὄντων. Ἔζησε γιὰ ἕνα χρόνο μέσα στὰ ἄγρια καὶ ἥμερα ζῷα· μέσα στὶς κοπριές, στὰ οὖρα, στὰ οὐρλιαχτά, τὴν ἀποπνικτικὴ ἀτμόσφαιρα· μέσα στὸ φόβο, στὸ τρόμο, στὴ λύπη. Ἡ καταστροφὴ τῆς οἰκουμένης ὁλόκληρης, πρῶτα πνευματικὰ καὶ ὕστερα ὑλικά, τοῦ δημιουργοῦσε ἀφόρητο πόνο καὶ πένθος. Μία οἰκία ἂν καταστραφεῖ, μία πόλη, ἕνα ἔθνος κλαῖμε ἀπαρηγόρητα. Πόσο ἔκλαψε ὁ δίκαιος Νῶε ὅταν καταστρεφόταν ὁλόκληρη ἡ οἰκουμένη. Ὁ ἅγιος Χρυσόστομος ἀπορεῖ πὼς δὲν παραφρόνησε μετὰ ἀπὸ τέτοια δοκιμασία. Ὁ Ἀβραὰμ καὶ ὁ Λὼτ ἔκλαψαν καὶ λυπήθηκαν γιὰ τὴν καταστροφὴ τῶν Σοδόμων καὶ τῆς Γομόρρας, ἂν καὶ ζοῦσαν μέσα στὴν ἁμαρτία καὶ τὴ διαστροφή. Ὁ Μωυσῆς ζητοῦσε ἀπὸ τὸ Θεὸ ἢ νὰ συγχωρήσει τὸ ἔθνος του, ἢ ἂν τὸ καταστρέψει νὰ καταστρέψει καὶ τὸν ἴδιο (Ἔξοδ. 32,32). Ὁ Ἰεζεκιὴλ (9,8) ἔκλαιε γιὰ την καταστροφὴ τοῦ ἁμαρτωλοῦ Ἰσραήλ, τὸ ἴδιο καὶ οἱ ἄλλοι προφῆτες.
Ἐκτὸς τῶν ἄλλων βασάνων, ὁ Νῶε ἀντιμετώπιζε προβλήματα καὶ ἀπὸ τὴ συμπεριφορὰ τῶν δικῶν του. Ἡ ἁμαρτία καὶ ἡ ἀκηδία, δυστυχῶς, ἐπέζησαν καὶ διασώθηκαν ἀπὸ τὴν καταστροφὴ μέσα στὴ κιβωτὸ τοῦ Νῶε καὶ συνεχίζουν νὰ ἐπιζοῦν, μέσα στὴν πνευματικὴ κιβωτό, τὴν Ἐκκλησία μέχρι τὴν Β΄ Παρουσία. Βεβαίως ὁ Θεὸς καὶ οἱ ἅγιοι θὰ ἐπιχειροῦν κατὰ καιροὺς τὴν κάθαρση, ἀλλὰ αὐτὴ θὰ εἶναι πάντοτε μερικὴ καὶ ποτὲ ὁριστική. Ἡ ὁριστικὴ θὰ γίνει μόνο στὴ Β΄ Παρουσία.
Ἡ ἁγία Γραφὴ γιὰ ὅσους προσέχουν τὶς λεπτομέρειες ἀναφέρει· «Ἤσαν δὲ οἱ υἱοὶ Νῶε, οἱ ἐξελθόντες ἐκ τῆς κιβωτοῦ, Σήμ, Χάμ, Ἰάφεθ· Χὰμ δὲ ἣν πατὴρ Χαναᾶν» (Γέν.9,18). Δηλαδὴ ἡ Γραφὴ ἀποκαλύπτει μὲ δυὸ λέξεις ὅτι ἐνῷ ἡ οἰκουμένη ὁλόκληρη χανόταν, ἐνῷ τὰ πάντα καταστρεφόταν, ἐνῷ ἀγωνία καὶ ὁ πόνος καὶ τὸ πένθος περιέλουζε τὴν ψυχὴ τοῦ Νῶε καὶ τῶν δικῶν του, ὁ Χὰμ γιὰ τὸ μόνο ποὺ ἐνδιαφερόταν ἦταν οἱ συζυγικές του σχέσεις. Μὰ θὰ πεῖ κανείς, τί κακὸ ὑπάρχει σ’ αὐτό; Μὲ τὴ γυναῖκα τοῦ ἦταν. Κι ὅμως, ὅταν χάνεται ὁ κόσμος καὶ καταστρέφονται τὰ πάντα, καὶ ἐμεῖς ἀδιαφοροῦμε καὶ χωρὶς νὰ συμμετέχουμε στὸ πόνο τῶν ἀδελφῶν μας, φροντίζουμε μόνο γιὰ τὰ κάτω τοῦ ὀμφαλοῦ, τότε εἴμαστε στὸ τελευταῖο σκαλὶ τῆς καταπτώσεως.
Ἐδῶ ἡ Γραφὴ ἀποκαλύπτει ὅτι δὲν μᾶς ὠφελεῖ σὲ τίποτα ἡ καταγωγή μας ἀπὸ μεγάλους καὶ ἐνάρετους προγόνους, ἂν ἐμεῖς οἱ ἴδιοι δὲν ἔχουμε ἀγαθὴ προαίρεση καὶ ἐνδιαφέρον γιὰ βελτίωση. Ὁ Νῶε δὲν εἶχε ἄξιους προγόνους κι ὅμως πέτυχε τὴν ἀρετή· ὁ υἱὸς τοῦ Χὰμ ἂν καὶ καταγόταν ἀπὸ ἔνδοξο πατέρα δὲν ὠφελήθηκε, ἀλλὰ πνευματικὰ καὶ ὑλικὰ καταστράφηκε (Γέν. 9,25). Ὁ ἅγιος Χρυσόστομος πολὺ συχνὰ ἀναφέρει, ὅτι ὅταν εἴμαστε ἀδιάφοροι, τὰ πάντα μας βλάπτουν καὶ τίποτα δὲν μᾶς ὠφελεῖ. Ὅταν ὅμως εἴμαστε νηφάλιοι καὶ ἐγρηγορότες, τὰ πάντα μας ὠφελοῦν καὶ τίποτα δὲν μᾶς βλάπτει. Ἐπίσης ἡ Γραφὴ ἀποκαλύπτει -μέσα ἀπὸ τὴν ἱερὰ ἐξιστόρηση- ὅτι τὰ πάντα ἐξαρτῶνται ἀπὸ τὴν προαίρεσή μας. Ἂν δὲν ἴσχυε τὸ αὐτεξούσιο καὶ ἤμασταν γέννημα τῆς κληρονομικότητάς μας καὶ τῶν συνθηκῶν καὶ καταστάσεων τῆς ζωῆς, τότε ὅλοι οἱ ἄνθρωποι θὰ ἦταν ἢ κακοὶ ἢ καλοί, ἀναλόγως τῶν συνθηκῶν ποὺ ἀνατράφηκαν καὶ τῆς καταγωγῆς τους. Κι ὅμως δὲν συμβαίνει αὐτό. Ἀκόμη καὶ δυὸ ἀδέλφια διαφέρουν. Συνεπῶς νὰ μὴ κατηγοροῦμε κανένα παρὰ μόνο τὴν ἀδιάφορη καὶ ραθυμοῦσα θέλησή μας.
Ὁ Νῶε, λοιπόν, ἔβλεπε τὸν κόσμο νὰ χάνεται καὶ τὸν υἱό του νὰ συνουσιάζεται κι ὅμως τὸν ἀνέχθηκε. Ἀντίθετα ὅμως, αὐτὸς ὁ υἱὸς ποὺ ἔτσι ἔζησε καὶ ἔτσι συμπεριφέρθηκε, ὅταν εἶδε τὸν πατέρα τοῦ μετὰ τὸν κατακλυσμό, ἀπὸ ἀλόγιστη χρήση τοῦ μούστου νὰ μεθᾷ καὶ νὰ γυμνώνεται μέσα στὸ σπίτι τους, ἀντὶ νὰ τρέξει καὶ νὰ τὸν σκεπάσει, ποὺ ἔπαθε κι αὐτὸς κάτι τὸ ἀνθρώπινο καὶ ν’ ἀνταποδώσει τὴν ἀνοχὴ ποὺ τοῦ ἔδειξε μέσα στὴ κιβωτό, αὐτὸς φώναξε καὶ τ’ ἄλλα ἀδέλφια του γιὰ νὰ σπάσουν πλάκα μὲ τὸ κατάντημα τοῦ πατέρα τους. Σιχαμερὸς καὶ ἐλεεινὸς ἄνθρωπος. Πρόσβαλε τὸν γεννήτορά του, αὐτὸν ποὺ τὸν ἔσωσε, τὸν ἀγαπημένο τοῦ Θεοῦ, αὐτὸν ποὺ τὸν ἀνέχτηκε ὅταν συνουσιαζόταν ἐνῷ τὰ πάντα καταστρεφόταν. Πόσο πόνεσε ὁ Νῶε ἀπὸ αὐτὴ τὴ συμπεριφορὰ τοῦ παιδιοῦ του! Ὅταν μας κοροϊδεύουν ἐχθροὶ πονᾶμε· ὅταν μας κοροϊδεύουν φίλοι πονᾶμε ἀκόμη περισσότερο· ὅταν μας κοροϊδεύουν τὰ σπλάχνα μας τότε ὁ πόνος εἶναι ἀφόρητος.
Κι ὁ χρόνος τῆς δοκιμασίας του, ὅπως σημειώσαμε στὴν ἀρχή, ἦταν τεράστιος. Ἐννιακόσια πενῆντα χρόνια ἔζησε! Ὅσο ζοῦν δέκα ἄνθρωπο συνολικά. Ἐμεῖς σήμερα ζοῦμε ἑβδομήντα ἕως ἑκατὸ χρόνια καὶ κουραζόμαστε καὶ δὲν ἀντέχουμε καὶ μιλᾶμε γιά…εὐθανασία ὅταν παραζοριστοῦμε.
Ἐκτὸς τούτου, κανεὶς δὲν σκέφτεται ὅτι ὁ Νῶε ἔζησε, μετὰ τὸν κατακλυσμό, σ’ ἕνα ἔρημο ἀπὸ ἀνθρώπους καὶ ζῷα κόσμο. Ἡ κατάσταση ποὺ ἀντιμετώπισε καὶ μετὰ τὴ διάσωσή του ἦταν φρικτή. Ποιὸς ἀπό μας ζεῖ ἐάν, μετὰ ἀπὸ μία ὁλικὴ καταστροφή, σωθοῦν μόνο ἐννέα ἄτομα;
ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ
ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ