Καθημερινά ακούμε στο ραδιόφωνο, βλέπουμε στη τηλεόραση ή το διαδίκτυο και διαβάζουμε στις εφημερίδες (Σαρακοστή 2009) ότι υπάρχει κρίση σ’ όλες τις πτυχές του πολιτισμού μας.
Υπάρχει εν πρώτοις φοβερή και άνευ προηγουμένου οικονομική κρίση. Ανεργία, ανέχεια, στασιμότητα στην κίνηση της αγοράς, ανυπαρξία επενδύσεων, έλλειψη ρευστού χρήματος, κλείσιμο εργοστασίων και επιχειρήσεων, αύξηση του πληθωρισμού.
Εκτός από την οικονομική κρίση υπάρχει τεράστια ηθική κρίση. Σκάνδαλα παντού, διαπλοκές, μίζες, καταχρήσεις, σωματεμπορία, ηθική παράλυση, αλκοολισμός, ναρκωτικά, λαθρεμπόρια, ληστείες, φόνοι, τρομοκρατία.
Υπάρχει επίσης οικογενειακή κρίση. Χάθηκε η συνοχή της οικογενείας, η σταθερότητά της, η αντοχή της. Τα διαζύγια σε έξαρση και η τέλεση γάμων σε πτώση.
Υπάρχει επίσης κρίση στην εκκλησία, στην παιδεία, στην πολιτική, στις διεθνείς σχέσεις κ.ο.κ.. Μετά από όλες αυτές τις κρίσεις το σώμα της ανθρωπότητας είναι γεμάτο έλκη και σαπίζει συνεχώς.
Η Εκκλησία μας σήμερα, με τον Ακάθιστο Ύμνο της, μας υπενθυμίζει, με πλείστες ποιητικές εκφράσεις και θεολογικές αναφορές, για τη πρώτη κρίση που συνέβη στον πλανήτη μας, τον πρώτο τεκτονικό σεισμό που κατάστρεψε συθέμελα την ευτυχία και την πρόοδο του ανθρώπου και ανέκοψε την πορεία του προς τη θέωση, την αφθαρσία και την αθανασία. Μας υπενθυμίζει ότι όλος ο κόσμος, όλο το σύμπαν, όλη η δημιουργία, ορατή και αόρατη, δεν υπήρχε και προήλθε εκ του μηδενός με τη θέληση και την ενέργεια του Θεού. Κορωνίδα της δημιουργίας τοποθετήθηκε ο άνθρωπος, ο οποίος πλάστηκε «κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν» του Θεού και του δόθηκε η εξουσία ν’ άρχει της κτίσεως, να είναι ηγεμόνας της, και καθοδηγούμενος από το Θεό να φθάσει στη θέωση, την αφθαρσία, την αθανασία. Δυστυχώς ο άνθρωπος αρνήθηκε τη καθοδήγηση από το δημιουργό και πλάστη του. Αρνήθηκε την χειραγωγία και την παιδαγωγία του και αποφάσισε μόνος να βρει τη θέωσή του. Βρήκε δε βοηθό στη προσπάθεια του αυτή τον… διάβολο!
Αυτή είναι η πρώτη κρίση στην ανθρωπότητα. Δε σταματά όμως εκεί, αφού δεν υπάρχει μετάνοια στους πρωτοπλάστους για το σφάλμα τους, προσωπική ανάληψη της ευθύνης και εκζήτηση του ελέους του Θεού. Έτσι η κρίση γενικεύεται και πολλαπλασιάζεται. Έρχεται η κρίση μεταξύ του Αδάμ και της Εύας· ο Αδάμ την κατηγορεί ότι τον εξαπάτησε και προφανώς τη μισεί και τη σιχαίνεται για το κακό που του έκανε. Η Εύα έρχεται σε κρίση με τον διάβολο και τον κατηγορεί με τη σειρά της. Η κρίση μεταβιβάζεται στους απογόνους τους.
Ο Κάιν, ο πρωτότοκος υιός τους, προσφέρει θυσία στο Θεό αλλά από τα πιο τυχαία γεωργικά του προϊόντα. Τα καλά τα κρατεί για τον εαυτό του. Αυτόν στην ουσία έχει για Θεό. Απλώς από θρησκοληψία και γιατί τον φοβάται και επειδή πιστεύει ότι «χέρι που δεν μπορείς να το δαγκώσεις φίλα το», προσφέρει θυσία έτσι για τα μάτια του Θεού, πιστεύοντας ότι μπορεί να τον ξεγελάσει. Ο Άβελ, όμως, που είναι δευτερότοκος, και όχι μόνο διασώζει μέσα του το κατ’ εικόνα, αλλά θέλει να φθάσει και στο καθ’ ομοίωση, προσφέρει ότι καλύτερο έχει. Προσφέρει από τα πρωτότοκα των προβάτων του και από τα πιο παχιά και εύρωστα. Ο Θεός προσέχει τη θυσία του Άβελ και δεν δίνει σημασία στη θυσία του Κάιν για να τον συνεφέρει. Ο Κάιν αντί να διορθωθεί, ζηλεύει, μισεί και εν τέλει φονεύει τον αδελφό του τον μικρότερο και αγιώτερο. Ο πατέρας του έριξε την ευθύνη για το σφάλμα του στην σύζυγο του και εν τέλει στο Θεό που του την έδωσε. Ο Κάιν προχωρεί ένα βήμα περισσότερο και σκοτώνει αυτόν που δεν φταίει σε τίποτα. Ο Θεός προσπαθεί να τον φέρει σε μετάνοια αλλά για τον Κάιν πέρα βρέχει. Το κακό έχει πλέον εδραιωθεί στον πλανήτη μας. Η αμετανοησία μας το έκανε να ριζώσει και να πολλαπλασιασθεί κατά γεωμετρική πρόοδο. Αλλά μαζί με το κακό έρχονται και τα δεινά της παρακοής στον άνθρωπο. Η ασθένεια, ο πόνος, τα δάκρυα, το άγχος, η ανησυχία, η απομόνωση, η γενική φθορά των πάντων και εν τέλει ο θάνατος.
Έκτοτε οι κρίσεις συνεχίζονται και ο άνθρωπος παραμένει αμετανόητος. Αντί να δει τ’ αποτελέσματα των πράξεών του και ν’ αλλάξει πορεία, αυτός ακάθεκτος ως σκοπό της ζωής του θέτει να κυριαρχήσει πάνω στους άλλους και αυτός να είναι ο θεός τους και ο εξουσιαστής τους.
Και έρχεται ο Χριστός. Είναι ο απόγονος της Εύας που θα συντρίψει το σατανά κατά το πρωτευαγγέλιο. Η Εκκλησία μας γιορτάζει την αναγγελία της άφιξής του· γιορτάζει τον ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Και τον γιορτάζει όχι μόνο τη μέρα του ευαγγελισμού αλλά και πέντε βδομάδες νωρίτερα με τις ακολουθίες των Χαιρετισμών. Μας αναγγέλλει η Εκκλησία μας πανηγυρικά ότι με την ενανθρώπηση του Χριστού δίνεται η δυνατότητα να ξαναμπούμε στον παράδεισο. Να θεραπεύσουμε τη κρίση που υπάρχει στις σχέσεις Θεού και ανθρώπων και θεραπεύοντας αυτήν να θεραπεύσουμε και τις άλλες κρίσεις που μας βασανίζουν. Θ’ ακούσουμε την αγγελία της; Θ’ αξιοποιήσουμε το κάλεσμά της;
ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ
ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ