«Μετά ὁσίου, ὅσιος ἔσῃ, καί μετά ἀνδρός ἀθώου, ἀθῶος ἔσῃ· καί μετά ἐκλεκτοῦ, ἐκλεκτός ἔσῃ· καί μετά στρεβλοῦ, διαστρέψεις» (Ψαλμ. 17,26-27)
Ο όρος βίωμα χαρακτηρίζει την προσωπική εμπειρία από κάτι, η οποία στην συνέχεια ένεκα επιδράσεων, στοιχειοθετεί την διαμόρφωση της συμπεριφοράς του ανθρώπου στην ζωή.
Βιώματα! Αυτές οι ολοζώντανες παραστάσεις που ξετυλίγονται μπροστά μας σταδιακά, από την ώρα που γεννιόμαστε και μας συντροφεύουν στην συνέχεια νοητά και νοερά στην πορεία της ζωής, παίζοντας τον ρόλο του συμβούλου. Βιώματα πρότερα που έρχονται να συνυπάρξουν και συναναστραφούν με τα νεώτερα τῇ ἡλικίᾳ, συμπορευόμενα αμφότερα στην ευρύτερη κοινωνία τους και επηρεάζοντας την δική μας ζωή.
Βιώματα! Ωδικά πουλιά του ψυχικού κόσμου, που ίπτανται νευρικά από πάνω μας, δίπλα μας, μπροστά μας και μας τιτιβίζουν μηνύματα, ειδήσεις κατευθύνοντάς μας απόλυτα.
Άλλες φορές όμως γίνονται αποδημητικά, διαβατάρικα, χάνοντάς τα πρόσκαιρα από την ενόρασή μας. Ξάφνου όμως επανακάμπτουν για να μας… καθοδηγήσουν στο αγαθό ή και στο… κακό.
Η θυμόσοφη λαϊκή ρήση μας υπενθυμίζει· «Μ’ όποιο δάσκαλο καθίσεις, τέτοια γράμματα θα μάθεις». Κάπως έτσι είναι και τα βιώματα· ανάλογα με τα γράμματα. Μάλλον γράμματα είναι και αυτά. Ανάλογα· καλά ή κακά· ηθικά ή ανήθικα· ένθεα ή άθεα. Ο μοναχός Παπουλάκος (Χριστόφορος Παναγιωτόπουλος) τον 19ο αιώνα είχε πει ότι τα άθεα γράμματα θα καταστρέψουν την κοινωνία. Κάτι ανάλογο κάνουν χρόνια τώρα και συνεχίζουν, τα άθεα βιώματα. Κατατρώγουν με βουλιμία την εναπομείνασα κοινωνική σφριγηλότητα.
Βιώματα! Συγγενείς έννοιες με τις συναναστροφές. Απλά τις δεύτερες τις επιλέγουμε μόνοι μας. Τα βιώματα όμως φυτεύονται μπροστά μας, άθελά μας, καθιστάμενα αυθύπαρκτα και τα θωρούμε συνεχώς. Είναι η κατ’ ανάγκη, επιβεβλημένη, στημένη σκηνή ενός θεατρικού έργου, που είμαστε υποχρεωμένοι να το δούμε… μέχρι τέλους. Εν κατακλείδι αποτελούν την άθελη, αλλά αναγκαία συνύπαρξη, με τον άνθρωπο.
Οπότε η συναναστροφή με υγιά βιώματα αποτελούν άσκηση της αρετής, η δε πονηρά κατάλυσή της. «Εἰ χωλῷ παροικήσεις, ὑποσκάζειν μαθήσῃ.» (Πλούταρχος). Εάν συναναστραφείς με κουτσό θα μάθεις και συ να κουτσαίνεις.
Ο Μ. Βασίλειος λέγει «η συνήθεια των κακών λόγων ανοίγει τον δρόμο και για τις κακές πράξεις».
Κάπως ανάλογα και η συνύπαρξη με κακά βιώματα, οδηγεί στην διεστραμμένη ζωή.
Έτσι τα σύγχρονα βιώματα της κοινωνίας που απαρτίζουμε, είναι απόλυτα συνυφασμένα με ό,τι αποτελεί την έννοια της αμαρτίας. Δηλαδή με το ψυχικά ασθενές, το σάπιο, το ανήθικο, το ανώμαλο, το ανέντιμο, το αγενές οπότε ανάλογα κυλάει η ήδη ρευστή και απόλυτα υδαρής ζωή μας. Η απόλυτα περιορισμένη σκέψη μας προσηλωμένη και βαθειά αγκυροβολημένη στον πυθμένα της ηθικής ιλύος.
Πιο συγκεκριμένα, για να γίνουμε και πιο σαφείς, τα βιώματα των νέων μας από μικρά ηλικία εγκλωβισμένα μέσα στο σκοτεινό δεσμωτήριο του αργού θανάτου. Της διαλύσεως και αυτοκαταστροφής. Αναμενόμενο… Γιατί εγκαταλελειμμένοι από την υπολειτουργούσα οικογένειά τους, ακαλλιέργητοι από την ελλειπεστάτη και ανυπόφορη «μόρφωση» των συγχρόνων εκπαιδευτηρίων, από την παραμόρφωση δηλαδή και ιστάμενοι μακριά από τον μοναδικό γνήσιο εκφραστή τους τον ΧΡΙΣΤΟ, είναι μπλεγμένοι επικίνδυνα στα γρανάζια μιας πρωτοφανούς παρακμής. Το σκηνικό συμπληρώνεται με τις ύποπτες ανώφελες και ψυχοκτόνες περιπλανήσεις στο διεφθαρμένο και απόλυτα διεστραμμένο διαδίκτυο. Οι οσμές της κοινωνικής αποσυνθέσεως λοιπόν αναδύονται ολονέν και πιο ενοχλητικά συμπληρώνοντας πλήρως το τοπίο της συγχρόνου βυθιζομένης Πομπηίας.
Αυτός είναι ο λόγος που αντικρίζουμε τους νέους μας να ασχολούνται με ιδιαίτερη σπουδή, επιμονή και «έντεχνη επιμέλεια» στις εξόδους τους ρημάζοντας παγκάκια, ξηλώνοντας φωτιστικά, ρυπαίνοντας όλους τους τοίχους με την «καλλιτεχνική» επιδεξιότητα του γκράφιτι, μολύνοντας τη μάνα γη και φύση οι οποίες όμως αντιδρούν παράφορα στις μέρες μας για τον αισχρό βιασμό τους, καίγοντας κάδους απορριμμάτων μιμούμενοι τον πάλαι ποτέ πυρομανή Νέρωνα, προσδοκώντας να τους έλθει έμπνευση από την σύγχρονη καιομένη «Ρώμη».
Το άξιον απορίας· Γιατί δεν προσφέρουν και κάτι υγιές και εποικοδομητικό; Γιατί το παρελθόν τους ολόκληρο είναι ένα συνοθύλευμα αθλίων και νοσηρών βιωμάτων, οπότε δεν πρόκειται το παρόν να παρουσιάσει διαφορετική εικόνα ανακάμπτοντας στο βέλτιον. Διασχίζουν λοιπόν οι νέοι μας μία ελώδη στέπα, οπότε όπου πατούν λερώνονται και βουλιάζουν μέχρι αφανισμού από την κινούμενη άμμο της αμαρτίας. Από ποιο υγιές στερέωμα του παρελθόντος να εμφανισθεί κάποιο ανάλογο συμβουλευτικό βίωμα; Αφού δεν υπήρξε ποτέ…
Αντιθέτως αντικρίζεις νέους που ξεπήδησαν από φτωχές, έντιμες οικογένειες, με φόβο Θεού, αγωνιστές γνησίους, με οράματα, με βαθειά χαραγμένη στο ψυχικό τους είναι την αίσθηση του χρέους και της κοινωνικής προσφοράς, να προχωρούν στην ζωή ακάθεκτοι φερέλπιδες, στοχευμένοι υγιώς και ανέγγιχτοι από την πέριξ τρικλίζουσα παθογένεια και λιποτακτική διάθεση.
Η εξήγηση όμως αυτής της εικόνος που φαίνεται παράξενη, παράδοξη, αλλά κι αφύσικη στους πολλούς, αναπέμπει στα γνήσια χριστιανικά βιώματα που γεύτηκαν σταδιακά, ενσωματώνοντάς τα στον βαθύτερο ψυχισμό τους, μέσα στην κιβωτό της χριστιανικής οικογενείας.
Η γονατιστή μάνα, προσευχομένη με δάκρυα στα μάτια και αλάλητους στεναγμούς, αποτελεί το πιο ισχυρό βίωμα χαραγμένο ανεξίτηλα στην καρδιά του παιδιού. Ένα βίωμα που θα του μείνει αλησμόνητο. Θα είναι η ενθαρρυντική μνεία σ’ όλη του την ζωή. Ένα βίωμα που αποτελεί μέσο υγιούς εμπνεύσεως και ηρωικής αναβάσεως της κλίμακος των χριστιανικών αρετών.
Ένας νέος ορμώμενος από το φρούριο της χριστιανικής οικογενείας, ακόμη και αν έλθει η ώρα κάποιας πτώσεως, έχει ένα μοναδικό υψηλό πλεονέκτημα. Ἐν τῷ μνησθῆναι τῆς πατρικῆς οἰκίας, να επιστρέψει στην γλυκειά και ορθάνοικτη αγκαλιά του Θεού πατέρα, που λαχταράει να σφίξει δυνατά τον επιστρέφοντα υιό από την αποδημία εἰς χώραν μακράν.
Άρα τα χριστιανικά βιώματα ενσαρκώνουν το ηθικό εφαλτήριο προς ανέλκυση στον πρότερο βίο των πεπτωκότων, όσο βαθεία και αν είναι η πτώση τους.
Κλείνοντας όμως την υποτυπώδη και άκρως περιληπτική περιπλάνησή μας στον κόσμο των βιωμάτων, θα πρέπει να εξάρουμε και να ζευχθούμε στο ένα και μοναδικό ύψιστο βίωμα εκ του οποίου πηγάζουν τα υπόλοιπα υγιά βιώματα. Και αυτό είναι ο Χριστός. Ο αγαπών, ο προσευχόμενος και ο θυσιαζόμενος, δια την ημών σωτηρία.
«Οὐκ ἤδειτε, ὅτι ἐν τοῖς τοῦ πατρός μου δεῖ εἶναι με;»
Αυτή την απάντηση έδωσε στην μητέρα του Παναγία, όταν τον έψαχνε και τον ηύρε τελικώς μέσα στον ναό προσευχόμενο.
Ας ενταχθούμε και εμείς «ἐν τοῖς τοῦ πατρός ἡμῶν» ειδικά στις μέρες μας για να μας φυλάξει απ’ όλες τις επερχόμενες κυματώδεις θαλασσοταραχές και γρήγορα θ’ ακούσουμε την φωνή του να επιτιμά τους ανέμους και την θάλασσα, επαναφέροντας την απόλυτη γαλήνη και καθησυχάζοντας εμάς τους συγχρόνους μαθητάς του.
Αρίσταρχος