«… οἱ δέ σύμβουλοί σου εἷς ἀπό χιλίων»

(Σοφ. Σειράχ στ. 6)

Η σύγχρονη ζωή μας, δυστυχώς εδώ και πολλά χρόνια, αργοκυλάει άρρυθμα σ’ ένα στεγανό κανάλι διολισθήσεως και απολύτου συνθλίψεως-εξοντώσεως όλων των υψηλών διαχρονικών αξιών, μέσω πλαγίου διωγμού. Θεσπίζεται και επιβάλλεται το αφύσικο και ανώμαλο ως το πρέπον, αρμόζον και φυσιολογικό.

Το πλέον όμως εναγώνιο και άκρως ανησυχητικό συναίσθημα, ξεπηδά μέσα από την αλλοίωση, την παραφθορά των εννοιών και την μετάπτωσή τους στο αντίπαλο στρατόπεδο.

Έτσι η πάλαι ποτέ περήφανη λεβεντιά και παληκαριά κατοχυρώθηκε σήμερα, ως αρετή-προνόμιο σ’ όλους τους ανεντίμους, απατεώνες, παρανόμους, αδιστάκτους, αγενείς, φαύλους, ραδιούργους, καταχθονίους, κόλακες, ασυνειδήτους, χαιρεκάκους, αιμοχαρείς και όλο το σύνολο των ακατονομάστων ανθρωποειδών στοιχείων.

Ενώ αντιθέτως οι νομοταγείς, οι αθώοι, οι έντιμοι, οι ηθικοί, οι ταπεινοί, οι αξιοπρεπείς, οι εργατικοί, οι δημιουργικοί, οι ευσυνείδητοι, οι εφιδρώντες ψυχῇ τέ καί σώματι, οι ειλικρινείς, αποτελούν την μερίδα χλευασμού, ειρωνείας και διώξεως υπό της κοινωνίας, αλλά και αναλόγων ανάρχων κρατικών αρχών.

Ειδικά όμως ο πατέρας-οικογενειάρχης, αυτός αντιμετωπίζει την μεγαλύτερη δίωξη των αιώνων. Πρώτον από τον ίδιο του τον εαυτό, κατόπιν ολιγωρίας και λιποψυχίας του έναντι στον ύψιστο ρόλο του και το μέγιστο αξίωμά του και δεύτερον από τους αήθεις νόμους του αυτοαποκαλουμένου κράτους.

Έτσι πατέρας όπως θεσμοθετήθηκε από τον Θεό και καθιερώθηκε από την ορθοφρονούσα κοινωνία, είναι ένα είδος σε έλλειψη και βαδίζει προς απόλυτη εξάλειψη, υποκαθιστάμενο και αντικαθιστάμενο πλέον από σύγχρονες αφύσικες και ανώμαλες ανθρωπόμορφες υπάρξεις, που έχουν την αναίδεια και το θράσος να προσωνυμούνται πατέρες.

Πατέρες χωρίς πατρότητα και άνδρες χωρίς ανδρισμό.

Ανιχνεύοντας όμως την έννοια «πατέρας», ξέμακρα από τους ανύδρους και τυπικούς ορισμούς των λεξικών, ανακαλύπτουμε την απόλυτη ερμηνεία και ενσάρκωσή της στην πληρότητα του Θεού. Τον καθ’ εαυτό πατέρα ἐν τῇ πλήρει καί καθολικῇ ἐννοίᾳ.

Είναι ο τύπος και υπογραμμός. Το υπόδειγμα. Το παράδειγμα προς μίμηση.

«Ὅτι καί Χριστός ἔπαθεν ὑπέρ ὑμῶν, ὑμῖν ὑπολιμπάνων ὑπογραμμόν, ἵνα ἐπακολουθήσητε τοῖς ἴχνεσιν αὐτοῦ» (Α´ Πέτρου 3,21).

Όμως επειδή στον πνευματικό στίβο είμαστε χαμηλής επιδόσεως λόγω νωθρότητος και νωχελείας και ανάλογοι κυνηγοί της δικαιολογίας και της προφάσεως, ας αφήσουμε το θεϊκό υπόδειγμα πατρότητος ως «ανέφικτον» (έτσι μας βολεύει), θωρώντας το μακρόθεν και μένοντας προσγειωμένοι στον ανθρώπινο αερολιμένα, ας προσεγγίσουμε τουλάχιστον μία ανθρώπινη φυσιογνωμία υποδειγματικού τύπου πατρός, ώστε ν’ αντλήσουμε εφόδια που θεμελιώνουν τον ρόλο του πάνω στο άσειστο βάθρο της συμβουλής, συνοδεία του παραδείγματος.

Η εν λόγω φυσιογνωμία είναι ο Τωβίτ. Νέος και εν εξορία ευρισκόμενος δεν αμελεί τα καθήκοντά του προς τον Θεό. Ζωντανό παράδειγμα προς μίμηση, ποιεί ελεημοσύνας πολλάς, ασκεί επιτυχώς την ιερά τέχνη της προσευχής, νηστεύει, «φοβείται» τον Θεό, αγαπά τους συνανθρώπους του, υπομένει στις θλίψεις, ελπίζει στον Θεό και ως εκ τούτου απολαμβάνει μετέπειτα τον θρίαμβο του καλού.

Την πνευματική αυτή οδό συνεχίζει να βαδίζει και στον έγγαμο βίο του. Ειδικά όταν έρχεται η στιγμή ν’ αποχωριστεί τον γιο του Τωβία, ταξιδεύοντα για οικογενειακή υπόθεση, αφιερώνει ιερό χρόνο νουθεσίας για να τον εξοπλίσει πνευματικά, ορθούμενος ο ίδιος μπροστά του ως ζωντανό παράδειγμα και θεμελιώνει τον αποχαιρετιστήριο λόγο του στο βάθρο σεβασμού του συνανθρώπου. «Καί ὅ μισεῖς, μηδενί ποιήσῃς»

Έτσι λοιπόν ο γνήσιος πατέρας εφοδιάζει το παιδί του με ουράνια εφόδια πολύτιμα στην οδοιπορεία προς την ξενιτιά.

Πιο ειδικά συνιστά τιμή στην μάνα του. Σαν δημιούργημα του Θεού, του υποδεικνύει τον υψηλό προορισμό του. Πρωτεύον καθήκον η ελεημοσύνη, που θα του αποφέρει πάμπολλες θείες δωρεές. Εφιστά την προσοχή του στη διαφύλαξη της αγνότητός του. «Πρόσεχε σεαυτῷ». Αποφυγή πορνείας. Εξυψώνει το μυστήριο του γάμου, που είναι πηγή αγιότητος και ένωση ιερά. Το πλησιάζουμε με συνείδηση καθαρότητος και στόχο την απόκτηση παιδιών, όχι της δολοφονίας τους.

«Ποίει τό δίκαιον καί ἀπέδιδε τά μίσθια στους ἐργάτες σου». Μακράν αδικίας λοιπόν.

Τελειώνοντας αφήνει τον επίλογο στο στόμα του γιου του. «Πάτερ, ποιήσω πάντα, ὅσα ἐντέταλσαί μοι».

Όμως ας μεταναστεύσουμε από τα πλούσια κοιτάσματα της ζωής του Τωβίτ και ας μεταφερθούμε στα δικά μας σύγχρονα ελώδη εδάφη, προσπαθώντας με την αξίνα της ερεύνης ν’ ανασηκώσουμε αποκαλύπτοντάς το κάποιο ψήγμα πνευματικής αρετής. Η επαφή μας με την πραγματικότητα όσο σκληρή και αφιλόξενη και αν είναι πρέπει να υφίσταται. Η αεροβασία με ψευδαισθήσεις και πνευματικές ειδυλλιακές καταστάσεις του παρελθόντος, είναι παρήγορες αναμνήσεις, αλλά δεν λύνουν το πρόβλημα. Αυτό που μας ενδιαφέρει, είναι η αντιμετώπιση της παρούσης καταστάσεως. Η εκτίμηση λοιπόν, ύστερα από την λάβα του ηφαιστείου της ισοπεδώσεως των πάντων που σκέπασε το στερέωμα, δεν είναι και τόσο ενθαρρυντική.

Οι νέοι κανόνες λειτουργίας, κατέστησαν το υπέδαφος των πνευματικών αρετών ισχνότατο. Μεμονωμένες περιπτώσεις στρατοκόπων βιοπαλαιστών οικογενειαρχών, συνεχίζουν το παράδειγμα του Τωβίτ και εφαρμόζουν το θέλημα του Θεού, μεταφέροντάς μας σε θεϊκά ύψη. Η υπόλοιπη επικράτεια αποτελεί μέρος του σεληνιακού τοπίου της πνευματικής φτώχειας.

Η ανατροπή των ηθικών αξιών έχει φέρει στην επιφάνεια το ανύπαρκτο μέχρι τώρα σαθρότατο αξίωμα του φελλού. Τα πάντα λοιπόν σε μία αστάθεια, ρευστότητα και πλήρη αβεβαιότητα, έως ότου συμβεί η τελική ανατροπή. Αφού μισούμε το φως και δεν θέλουμε να το πλησιάσουμε, ας ζούμε παρέα με το σκότος. «Αυτό τα κρύβει όλα». Αυτό επισκιάζει και τις ανθρώπινες σχέσεις, ειδικά των γονέων και τέκνων. Αφού τα παιδιά «τα εξοπλίσαμε» με την ασέβεια έναντι των γονέων· την καλοζωία και τον τομαρισμό· την ασωτία και την πορνεία· τον αχαλίνωτο πανσεξουαλισμό· αφού θεωρούμε φυσιολογικό κάθε τι αφύσικο και αντίθεο· αφού κρατάμε τον Θεό σε απόσταση: τα παιδιά μας δηλητηριάστηκαν επικινδύνως και βιώνουν τον ψυχικό θάνατο, ακολουθούντος ενίοτε και του σωματικού.

Η αρετή έχει εξοριστεί από την ζωή μας και έχει καταντήσει συλλεκτική έννοια για περίεργους νοσταλγούς του παρελθόντος και αντικείμενο γέλωτος και ειρωνείας.

Κι όμως στο κοντινό παρελθόν ακόμη και «ο κόσμος» δίδασκε.

Το κοσμικό φρόνημα είχε κάποια σχέση με τον Θεό.

Ας «ακούσουμε» διαβάζοντάς το, ένα λαϊκό άσμα που τίτλο έχει:

«Του πατέρα η συμβουλή»

1964

Όταν παιδί μου μεγαλώσεις

και βγεις στον δρόμο της ζωής

ποτέ κανέναν μη μισήσεις

όσα φαρμάκια κι αν θα πιεις.

Μες τη χρυσή καρδούλα σου

αγάπη να ’χεις μόνο

και να κρατάς σαν τον Χριστό

στην πίκρα και στον πόνο.

Φίλο ποτέ να μην προδώσεις

για να ’χεις πρόσωπο λαμπρό

και στους γονείς σου να πηγαίνεις

ένα ποτήρι με νερό.

Στίχοι - σύνθεση Μπάμπη Μπακάλη (1920-2007)

Το πρότερο τραγούδι, μελοποιημένη έκφραση των συμβουλών του Τωβίτ προς τον γιο του Τωβία, έρχεται στις άγονες μέρες μας να μας θυμίσει λησμονημένες αρετές και υποχρεώσεις. Να μας φρεσκάρει στη μνήμη παλιές δόξες του παραδείσου, που χάσαμε λόγω επιλογής μας.

Ως πότε όμως θα ζούμε μόνο με τροφοδοσία του παλιού;

Εξορύξαμε όλα τα κοιτάσματα του πνευματικού πλούτου και αφυδατώσαμε παντελώς την πλούσια κληρονομιά μας. Τελικώς απομείναμε μόνοι μας με την γύμνια μας. Γύμνιας πολύ πιο προκλητικής από εκείνης των πρωτοπλάστων. Αυτό δεν μας ενοχλεί;

Αρίσταρχος