«Πείθεσθε τοις ηγουμένοις ημών και υπείκετε».
Βρισκόμαστε στο τελευταίο κεφάλαιο της προς Εβραίους επιστολής. Ο απόστολος Παύλος, αφού συμβούλευσε τα δέοντα για τα διάφορα θέματα, που απασχολούσαν τους χριστιανούς εξ Εβραίων, τώρα στο τέλος μιλά για το πιο βασικό και σπουδαίο. Την υπακοή και την υποταγή στους πνευματικούς ηγέτες. Αν δεν υπάρχει αυτό, όλα όσα συμβούλευσε στα προηγούμενα κεφάλαια πάνε στον βρόντο. Χαμένος πάει ο κόπος του να τους τα γράψει και ο χρόνος που αφιέρωσε γι’ αυτό. Υποταγή και υπακοή λοιπόν, το τελευταίο και σπουδαιότερο που αξιοποιεί όλα τα άλλα.
Η αναρχία είναι παντού κακό και αιτία πολλών συμφορών. Ιδιαίτερα δε είναι στην Εκκλησία, διότι η εξουσία της Εκκλησίας είναι μεγαλύτερη και υψηλότερη. Αν σκοτώσεις τον αρχηγό του χορού, θα διαλυθεί ο χορός. Αν σκοτώσεις τον στρατηγό, θα διαλυθεί ο στρατός. Αν σκοτώσεις τον πλοίαρχο, θα βυθισθεί το σκάφος. Αν σκοτώσεις τον ποιμένα, θα καταστραφεί το ποίμνιο.
Όχι όμως μόνο η αναρχία, το να μη υπάρχει δηλαδή κανένας αρχηγός είναι κακό, αλλά και η ανυπακοή. Διότι, όταν δεν υπακούουν οι υπήκοοι, τότε είναι και πάλι σαν να μη υπάρχει αρχηγός. Η ανυπακοή αχρηστεύει και καταστρέφει τον αρχηγό.
Τρίτο κακό όμως είναι να είναι ο άρχοντας κακός. Κι αυτό το κακό είναι χειρότερο από την αναρχία και από την ανυπακοή. Είναι προτιμότερο να μη διοικείσαι από κανένα, παρά να διοικείσαι από κακό άρχοντα. Στην πρώτη περίπτωση μπορεί να σωθείς, στην δεύτερη οπωσδήποτε θα καταστραφείς.
Πως λοιπόν ο Παύλος λέγει «πείθεσθε τοις ηγουμένοις ημών και υπείκετε»; Το λέγει αφού στο 13,7 τους συμβουλευσε· «Μνημονεύετε των ηγουμένων ημών, οίτινες ελάλησαν τον λόγον του Θεού, ων αναθεωρούντες την έκβασιν της αναστροφής μιμείσθε την πίστιν». Δηλαδή να θυμάστε τους σωστούς πνευματικούς ηγέτες, που σας κήρυξαν τον λόγο του Θεού, και μελετώντας την ζωή τους και τους αγώνες τους, να μιμείστε την πίστη τους και τις θυσίες τους γι’ αυτήν.
Αν δηλαδή είναι κακός ο πνευματικός ηγέτης, δεν θα τον υπακούμε;
Αν είναι κακός στην πίστη, να τον αποφεύγεις και να μη τον ακούς, ούτε να υποτάσσεσαι σ’ αυτόν. Όχι μόνο αν είναι άνθρωπος, αλλά ακόμη κι αν είναι άγγελος, που κατέβηκε από τον ουρανό.
Αν είναι κακός όμως στην ιδιωτική του ζωή να κάνεις αυτό που λέγει η Γραφή· «Στην έδρα του Μωυσή κάθισαν οι γραμματείς και οι Φαρισαίοι. Όλα όσα σας λένε να κάνετε, να τα κάνετε· να μη ενεργείτε όμως κατά τα έργα τους. Διότι αυτοί κηρύττουν αλλά δεν εφαρμόζουν» (Ματθ. 23,2-3). Έχουν, λέγει η αγία Γραφή, το αξίωμα του διδασκάλου, αλλ’ η ζωή τους είναι ακάθαρτη. Εσείς όμως μη προσέχετε την συμπεριφορά τους, αλλά τα λόγια τους· διότι τα ήθη τους δεν θα βλάψουν κανέναν. Οι διδάσκαλοι του νόμου, αν και είναι υποκριτές και διεφθαρμένοι πολλές φορές, εν τούτοις δεν τολμούν να κηρύξουν τα αντίθετα. Τουλάχιστον κατ’ επάγγελμα είναι υποχρεωμένοι να λένε τα σωστά.
Βεβαίως, αν σας διδάξουν κάτι όχι σύμφωνα με τη Γραφή, τότε να τους αποστρέφεσθε· γιατί είναι πλέον στην κατηγορία των αιρετικών. Δεν χτυπούν βέβαια το δόγμα αλλά χτυπούν το ήθος, πράγμα που είναι εξ ίσου επικίνδυνο. Είναι αυτοί για τους οποίους μιλά ο 49ος ψαλμός (στιχ.16-18)· «Τω δε αμαρτωλώ είπεν ο Θεός· ινατί συ διηγή τα δικαιώματά μου και αναλαμβάνεις την διαθήκην μου διά στόματός σου; Συ δε εμίσησας παιδείαν και εξέβαλες τους λόγους μου εις τα οπίσω. Ει εθεώρεις κλέπτην συνέτρεχες αυτώ, και μετά μοιχού την μερίδα σου ετίθεις». Δηλαδή είναι αυτοί που όχι μόνο πράττουν το κακό, αλλά και το χειροκροτούν. Αυτό είναι το «άκρον άωτον» της ασεβείας, που με τίποτα δεν δικαιολογείται.
Λοιπόν «μη κρίνετε, για να μη κριθήτε». Δυστυχώς ο άνθρωπος μετά την πτώση, έχει σαπίσει τόσο, που όλες οι εκδηλώσεις του έχουν το στοιχείο της διαφθοράς. «Εάν ανομίας παρατηρήσης Κύριε, Κύριε, τις υποστήσεται» (Ψαλμ. 129,3). Οι πάντες προσπαθούμε να διορθώσουμε τους πάντες, ενώ είμαστε οι ίδιοι άρρωστοι. Συνεπώς η ιδιωτική ζωή των πνευματικών εργατών δεν πρέπει να γίνεται αιτία να χωριζόμαστε από αυτούς.
«Αυτοί γαρ αγρυπνούσιν υπέρ των ψυχών ημών ως λόγον αποδώσοντες».
Ας τα ακούσουν αυτά οι άρχοντες, λέγει ο άγιος Χρυσόστομος, διότι όπως οι υπήκοοι πρέπει να είναι πειθαρχικοί, έτσι και οι ποιμένες, πολιτικοί και θρησκευτικοί, πρέπει να είναι άγρυπνοι και συνετοί. Να έχουν το στοιχείο της ανησυχίας και της αγωνίας για όσους είναι υπό την επίβλεψή τους. Αν οι ποιμένες των αλόγων ζώων αγρυπνούν και είναι σε επιφυλακή για να τα προστατεύουν από τους διαφόρους κινδύνους, πόσο περισσότερο πρέπει να αγρυπνούν οι ποιμένες των ελλόγων ζώων! Ποιμένες που δεν αγρυπνούν δεν μπορούν να έχουν απαίτηση το ποίμνιο να τους αγαπά και να τους υπακούει.
Αλλά και το ποίμνιο πρέπει να σκέφτεται την αγρυπνία, και τον κόπο και μόχθο των ποιμένων και τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν για να το φυλάσσουν και γενικά όλες τις θυσίες τους.
«Ίνα μετά χαράς τούτο ποιώσι και μη στενάζοντες· αλυσιτελές γαρ ημίν τούτο».
Οι ποιμένες, όταν τους καταφρονούν, δεν πρέπει να εκδικούνται με οποιοδήποτε τρόπο, αλλά η μεγάλη τους άμυνα και η μεγάλη τους τιμωρία είναι τα δάκρυα και οι αναστεναγμοί. Διότι τότε αναλαμβάνει την τιμωρία ο Θεός και αλλοίμονο στο ποίμνιο. Όπως όταν ένα παιδί δεν ακούει τον παιδαγωγό, ή ένας στρατιώτης τον αξιωματικό, ή κάποιος κατώτερος τον ανώτερο, τότε επεμβαίνει ο ανώτατος υπεύθυνος και τιμωρεί σκληρά τον ανυπάκουο, έτσι και στην περίπτωση που το ποίμνιο περιφρονεί τον ποιμένα, τότε επεμβαίνει ο Θεός. Κι αυτό δεν το συμφέρει. «Αλυσιτελές γαρ ημίν τούτο».
«Προσεύχεσθε περί ημών· πεπείθαμεν γαρ ότι καλήν συνείδησιν έχομεν, εν πάσι καλώς θέλοντες αναστρέφεσθαι».
Πρέπει και το ποίμνιο να προσεύχεται για τους ποιμένες. Να συμμετέχει και να συνυπουργεί στο δύσκολο και κουραστικό και εξαντλητικό έργο τους. Πρέπει και ο ποιμένας να νιώθει την φροντίδα και το ενδιαφέρον του ποιμνίου. Τότε παίρνει περισσότερο κουράγιο και δύναμη και συνεχίζει με μεγαλύτερο ζήλο το εργώδες και δυσβάσταχτο καθήκον του. Αν ο Παύλος σε πλείστα μέρη των επιστολών του εντέλλεται και παροτρύνει και εκλιπαρεί τους χριστιανούς να προσεύχονται γι’ αυτόν, τότε τι πρέπει να κάνουν οι υπόλοιποι ποιμένες; Μόνο να έχουν συνείδηση ότι καλώς ζουν και συμπεριφέρονται σε όλα. Αμήν· γένοιτο.
ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ
ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ