Δεν πρόλαβαν να εξαγγείλουν οι ισχυροί του κόσμου την απόφασή τους να συμβάλουν στην έξοδο της Αφρικής από την υπανάπτυξη και η ηγεσία των ΗΠΑ προγραμμάτισε δύο αποστολές στην πονεμένη Μαύρη ήπειρο. Η πρώτη υπό τον πρόεδρό της και η δεύτερη υπό την υπουργό επί των εξωτερικών. Θα μπορούσε να θεωρήσει κάποιος παρήγορες αυτές τις κινήσεις, καθώς εκ πρώτης όψεως μαρτυρούν ενδιαφέρον. Όμως εξετάζοντας τα πράγματα βαθύτερα διαπιστώνει ότι πίσω από το ενδιαφέρον κρύβεται ο ανταγωνισμός των ισχυρών για την εξάπλωση της επιρροής τους σε μεγαλύτερη έκταση της ηπείρου. Και οι Αμερικανοί αξιωματούχοι έσπευσαν, επειδή οι ανταγωνιστές τους Κινέζοι και Ρώσοι έχουν υπογράψει σημαντικές συμφωνίες οικονομικής συνεργασίας με αφρικανικές χώρες. Μάλιστα ο Ρώσος πρόεδρος πραγματοποίησε ταξίδι στην Αφρική πριν από τη σύγκληση των αρχηγών των ισχυρών χωρών στις αρχές Ιουλίου.
Η Αφρική είχε υπαχθεί καθ’ ολοκληρία στις ζώνες δυτικής επιρροής μετά από απόπειρες στήριξης και συνεργασίας κάποιων καθεστώτων από την ΕΣΣΔ και την Κούβα. Στο Κογκό οι δυτικοί δεν δίστασαν να εξοντώσουν, μέσω εγκαθέτων τους, όχι μόνο τον δημοφιλή ηγέτη Πατρίς Λουμούμπα, αλλά και τον ανεπιθύμητο γενικό γραμματέα του ΟΗΕ Νταγκ Χάμμερσκελντ. Η Αίγυπτος, που είχε στραφεί προς την ΕΣΣΔ, για να φέρει σε πέρας το αναπτυξιακό έργο του φράγματος του Ασσουάν, πλήρωσε το τόλμημά της στον ταπεινωτικό πόλεμο των 6 ημερών με το Ισραήλ. Η Αγκόλα, που είχε ζητήσει τη βοήθεια της μακρινής Κούβας απομακρύνθηκε από καιρό από τον αστερισμό του μαρξισμού. Βέβαια αντικρουόμενα συμφέροντα υπάρχουν και μεταξύ των δυτικών. Έτσι δεν έλειψαν ποτέ οι αιματηρές συγκρούσεις, κατά τις οποίες συνέβησαν τραγικά γεγονότα γενοκτονίας προσφυγιάς, βιασμών και επιστράτευσης ανηλίκων (Μπιάφρα Νιγηρίας, Ρουάντα, Σουδάν, Σομαλία, Σιέρα Λεόνε και Κογκό),. Από όλα αυτά ελάχιστα είναι γνωστά στους λαούς των οικονομικά ανεπτυγμένων χωρών και ελάχιστοι αισθανόμαστε ενοχή για την τραγωδία που βιώνουν οι συνάνθρωποί μας εκεί.
Η Κίνα και η Ρωσία επιχειρούν σε μια περιοχή, στην οποία, μετά την ανεξαρτητοποίηση των πρώην αποικιών, κυβερνούν κατά κανόνα αξιωματικοί ή υπαξιωματικοί του στρατού, οι οποίοι κατέλαβαν την εξουσία με πραξικόπημα υποστηριζόμενοι από κάποια δυτική δύναμη, η οποία μετά την επικράτησή τους επωφελείται από την υπογραφή συμβάσεων, οι οποίες χαρακτηρίζονται ως τις ημέρες μας αποικιακού τύπου. Αιτία λοιπόν της αθλιότητας των αφρικανικών χωρών δεν είναι η εγγενής ανικανότητα των λαών τους, αλλά η στυγνή εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών τους πηγών μέσω εγκαθέτων καθεστώτων, τα οποία διαδέχθηκαν στην εξουσία τους αποικιοκράτες. Και όταν κάποιος ηγέτης λαμβάνει αποφάσεις, οι οποίες θίγουν τα δυτικά συμφέροντα, συκοφαντείται ασύστολα από τον δυτικό τύπο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο πρόεδρος Μουγκάμπε της Ζιμπάμπουε, ο οποίος τόλμησε να εθνικοποιήσει μεγάλες κτηματικές εκτάσεις, οι οποίες παρέμεναν στα χέρια πρώην αποίκων και μετά την ανεξαρτησία της χώρας. Αποτέλεσμα της απομόνωσης ήταν η κατάρρευση της οικονομίας της χώρας, ενώ ο λαός της μαστίζεται από το AIDSκαι ενέσκυψε επιδημία χολέρας.
Η κυρία Κλίντον από πολυτελές ξενοδοχείο του Ναϊρόμπι κάλεσε τους Αφρικανούς να πάψουν τους πολέμους και τους ανταγωνισμούς, για να προχωρήσουν προς την ανάπτυξη. Πώς όμως εννοεί την ανάπτυξη της Κένυα, του αμερικανικού αυτού προτεκτοράτου, που επελέγη ως ασφαλής χώρα για την παράδοση του Οτσαλάν (για να μη λησμονούμε ότι υπάρχουν και στην Ευρώπη προτεκτοράτα); Οι ΗΠΑ δεν φάνηκαν ως τώρα συνεπείς στις δεσμεύσεις τους για την χορήγηση βοήθειας προς τις υπανάπτυκτες οικονομικά χώρες και υστερούν σημαντικά από άλλες χώρες που ανέλαβαν την ίδια δέσμευση. Συνέβαλαν καθοριστικά στη διάλυση του Κογκό στηρίζοντας τους αντάρτες που εισβάλλουν από τις γειτονικές Ουγκάντα και Ρουάντα. Συντηρούν τον κακώς θεωρούμενο εμφύλιο του Σουδάν μεταξύ Αράβων του Βορά και Μαύρων του Νότου. Οι Αμερικανοί έχουν συμφέροντα, Οι Κινέζοι έχουν συμφέροντα, Οι Ρώσοι έχουν συμφέροντα, οι Ευρωπαίοι της ΕΕ έχουν συμφέροντα. Και όλοι αυτοί κόπτονται για την ανάπτυξη της Αφρικής.
Σε πρόσφατο άρθρο μας αναφερθήκαμε στην απόφαση των G8 να συμβάλουν στην ανάπτυξη της Αφρικής με το ποσόν των 20 δισεκατομμυρίων $. Το πόσο ασήμαντο είναι το ποσόν αυτό δηλώθηκε με ανακοίνωση για επένδυση ποσού 400 δισεκατομμυρίων € από ευρωπαϊκούς ομίλους στη Βόρεια Αφρική προς παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τον ήλιο. Η Αφρική διψά για νερό, πεινά για φαγητό και σπαράσσεται από ποικίλες ασθένειες εύκολα αντιμετωπίσιμες. Η Ευρώπη διψά για ενέργεια και οι ΗΠΑ για κυριαρχία. Η Ρωσία και Η ΕΕ σπεύδουν να επεκτείνουν το ενεργειακό παίγνιο στην Αφρική. Και Οι ΗΠΑ θέλουν να δηλώσουν προς πάσα κατεύθυνση ότι τα πάντα πρέπει να βρίσκονται υπό τον έλεγχό τους και την έγκρισή τους. Πώς μπορούν όλα αυτά να συμβιβαστούν με τα συμφέροντα των αφρικανικών λαών;
Ο Γιόμο Κενυάτα, λαμπρός Αφρικανός ηγέτης της δεκαετίας του 1960 είχε τονίσει: Όταν παλεύουν δύο ελέφαντες, την πληρώνει η χλόη που πατούν. Μήπως η Αφρική αποτελέσει στο μέλλον πεδίο νέας μορφής ανταγωνισμού μεταξύ των ισχυρών του κόσμου; Τι το καλό αναμένει τους λαούς της από αυτόν;
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ
ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ