«Δεν συνθηκολογεί κανείς με τις

πνευματικές δυσκολίες:

ή νικιέται απ’ αυτές ή τις νικά»

Jacques Riviere

«Μείνατε ὧδε καί γρηγορεῖτε μετ’ ἐμοῦ» (Ματθ. 26,39)

Ο Χριστός καθ’ όλη την διάρκεια της επί γης πορείας του, τόνιζε ιδιαιτέρως την ανάγκη εγρηγόρσεως και ιδιαιτέρας επαγρυπνήσεως. Διότι «Τό μέν πνεῦμα πρόθυμον, ἡ δέ σάρξ ἀσθενής». Παράλληλα με την εντολή που έδιδε, υπεδείκνυε και τον τρόπο εφαρμογής–υλοποιήσεώς της. Έδινε ο ίδιος το παράδειγμα. Αποτελούσε τον μέγα νομοθέτη, που όχι απλά θέσπιζε νόμους και απαιτούσε την τήρησή τους, όπως κάνουν οι σύγχρονοι κυβερνητονομοθέτες, αλλά πρώτος ο ίδιος έδινε το παράδειγμα και εφήρμοζε κατά γράμμα το επιτασσόμενο υπό του ιδίου.

Αυτό είναι το αιώνιο πρότυπο της κοινωνίας, που λίγοι όμως το ενστερνίζονται ακολουθώντας το, ενώ οι πολλοί το παραβλέπουν, γιατί τους ελέγχει, παραπαίοντες στις συμπληγάδες πέτρες της ανομίας και έχοντες την ψυχή τους ερριμένη στον κάδο του υποσυνειδήτου, για να μπορούν «ελεύθεροι» να διατρίβουν με την ύλη και την σάρκα. Κι όμως ο Daniel Rops γράφει: «Το πιο μεγάλο δράμα δεν παίζεται στη σκηνή της ιστορίας, μα στα κατάβαθα της ψυχής, μέσα στις σκοτεινές ζώνες, όπου ανάμεσα από ματωμένους σπαραγμούς, καθορίζει ο καθένας το πεπρωμένο του».

Αλλά, ποιος μιλάει στις μέρες μας για ψυχή; Ελαχιστότατοι. Ο πατρο-Κοσμάς όμως το υπερτόνισε: «Ψυχή και Χριστός σας χρειάζεται». Χριστιανική ψυχή λοιπόν. Αν υπάρχει αυτή, «πάντα ταῦτα προστεθήσεται».

Ο Χριστός όμως, επανερχόμενοι στην αρχή του λόγου, θεωρεί την αγρύπνια, ακρογωνιαίο λίθο ειδικά στις δύσκολες ώρες και τις στιγμές που ο πόνος κατακλύζει την ανθρωπίνη ύπαρξη.

Βάδιζε προς το μαρτύριο… Είχε ανάγκη της επικοινωνίας με τον πατέρα του Θεό. Πώς; Μα μέσω της προσευχής. Η προσευχή είναι ό,τι η στρατιωτική σκοπιά. Ο στρατιώτης που φυλάει στα σύνορα άγρυπνος φρουρός, επιτελεί το μεγαλύτερο χρέος και καθήκον προς τον εαυτόν του και στην υπόλοιπη πατρίδα. Εκείνη την ώρα είναι ο υπεύθυνος, ο διοικών λόγω αρμοδιότητός του. Κοιμήθηκε; Τραγωδία. Εισήλθαν οι εχθροί και κατέσφαξαν το φυλάκιο ολόκληρο. Έχουν συμβεί ανάλογα περιστατικά στο ιστορικό παρελθόν μας. Έτσι λοιπόν και στην πνευματική μας ζωή, η αγρύπνια επιτυγχάνεται μέσω της προσευχής, της πνευματικής σκοπιάς που κρατάει ξέμακρα τους δαίμονες, περιφρονημένους και παραλυμένους. «Προσευχή είναι η οσμή θανάτου για τον διάβολο» (Στάρετς Βαρσανούφιος).

«Γρηγορεῖτε καί προσεύχεσθε, ἵνα μή εἰσέλθητε εἰς πειρασμόν». Αλλά δυστυχώς, όταν επέστρεφε ο Χριστός –στον κήπο της Γεθσημανή– από την σκοπιά της προσευχής του, εύρισκε τους μαθητάς «καθεύδοντας». Τότε έβγαινε από μέσα του η πίκρα της εγκαταλείψεως και έλεγε: «οὕτως οὐκ ἰσχύσατε μίαν ὥραν γρηγορῆσαι μετ’ ἐμοῦ!».

Έτσι και στις μέρες μας, αλλά και πριν, με βεβαρημένους τους οφθαλμούς μας, καθεύδοντας, «οἱ ἐχθροί» μας, βρήκαν ευκαιρία και μας άλωσαν. Το κακό πάντοτε άγρυπνο και γρηγορούν. «Σήμερον γρηγορεῖ ὁ Ἰούδας παραδοῦναι τόν Κύριον». Ο Ιούδας μένει άγρυπνος για να παραδώσει τον Κύριον, (αντιφ. ΣΤ, Μ. Πέμπτης). Κάπως ανάλογα λοιπόν, ξάγρυπνοι, μπήκαν στην πατρίδα μας οι «εχθροί», μπήκαν πολύ παραπάνω στις ψυχές μας, αλλά και στις υπνώττουσες συνειδήσεις μας και κατέσφαξαν το πνευματικό μας φυλάκιο. Έτσι παραδοθήκαμε εις χείρας αμαρτωλών και αφεθήκαμε μόνοι μας, όπως άφησαν οι μαθηταί τον Χριστό μόνο του και έφυγαν, την στιγμή που τον συνέλαβαν οι άνομοι.

Κι εμείς μόνοι μας· στην μοναξιά μας. Αλλά λόγω επιλογής μας. Τώρα πλέον σαν λαός πονάμε. Πονάμε όμως περισσότερο, όχι για το ξεστράτισμά μας «εἰς χώραν μακράν», αλλά γιατί περιορίστηκε η αμαρτωλή ζωή μας και τα έκλυτα πάθη μας. Τα ξενύχτια μας και οι ασωτίες, που μας «γέμιζαν» με το ποτό της αμαρτίας. Αλλά να από ένα θεωρούμενο κακό, από ένα ζιζάνιο, ξεπετάχτηκαν βλαστάρια καλοσύνης και ωφελείας ψυχικής. Αν θέλει ο Θεός… έχει πολλούς τρόπους να εφαρμόσει τα σχέδιά του. Και θέλει. Δεν υπάρχει καμμία απλή και τυχαία σύμπτωση. Υπάρχει απλούστατα θεϊκή πρόνοια.

Πόνος λοιπόν! Οι Κινέζοι λένε, όταν πονάς να χαίρεσαι, γιατί αυτό σημαίνει ότι είσαι ζωντανός. Άρα κι εμείς είμαστε ζωντανοί. Δεν αρκεί όμως να είμαστε ζωντανοί σωματικά, πρέπει και ψυχικά. Αυτό το νόημα έχει ο πόνος. Την ψυχική αφύπνιση και την ενθύμηση του Θεού πατέρα.

«Ευλογημένος να είσαι Θεέ μου, που δίνεις τον πόνο…» γράφει ο Βaudelaine. Γιατί ο πόνος αναταράζοντας τα βάθη μας, τα ανεβάζει σε ύψη και μας κάνει να δούμε αλήθειες, που η ευτυχία κρατώντας τες στα χαμηλά, δεν θα μας άφηνε να τις δούμε. «Οι μεγάλοι αυτοί χρήσιμοι πόνοι, συνδέουν πολύ στενά με τον Θεό» αναφέρει ο Μαρσέλ Προύστ. Πραγματικά ο πόνος, εκτελεί έργο ναυαγοσώστου. Μας ξαναθυμίζει το «ἔρχου καί εἶδε» του Φιλίππου. Να έλθουμε και να δούμε. Τι να δούμε; Από ποιο σημείο ξεκινάει ο δρόμος της Δαμασκού, που θα μας οδηγήσει στα δίχτυα του Θεού.

Αγρυπνούντες, πλήρως στις μέρες μας, λόγω του πόνου που δεν μας αφήνει να υπνώσουμε, ας αναρωτηθούμε: «Πώς τα πάμε με τον Θεό;» Τον Θεό που είναι το απόλυτο κέντρο και βάσει αυτού του κέντρου κατατάσσεται η σκέψη και προσανατολίζεται η ζωή;

Αμαρτωλοί, στο βάθος του αίσχους μας· αμαρτωλοί, τυραννισμένοι από τις τύψεις της συνειδήσεώς μας· ντροπιασμένοι από τις αδυναμίες μας και παραπαίοντες από πτώση σε πτώση. Ας τον αναζητήσουμε· έστω και εξ’ ανάγκης. Άλλη επιλογή δεν υπάρχει. Τα ματωμένα χέρια του, είναι η αιωνία εγγύηση για την αγάπη του προς εμάς. Των … άλλων τα χέρια είναι βρώμικα και βουτηγμένα στο ξένο αίμα. Του Χριστού είναι ματωμένα από το δικό του το αίμα που έχυσε για εμάς. Εμείς τον ματώσαμε. Αυτό δεν μπορεί κανείς να το αναιρέσει. Η αγωνία λοιπόν που διακατέχει όλους μας, ας καταστεί γόνιμη αγωνία που αποδεικνύει την πνευματική ζωή μας. Γιατί τριγύρω «οι ματαιότητες των ματαιοτήτων και οι αθλιότητες των αθλιοτήτων» όπως λέγει ο ιερός Αυγουστίνος, επιτείνουν την αναστάτωση στο εσωτερικό μας. Από την ώρα όμως που θα νοιώσουμε το ασυμβίβαστο φωτός και σκότους, οι πρώτες ανταύγειες θα ροδίσουν στον πνευματικό μας ορίζοντα. Ας διατηρήσουμε λοιπόν αλώβητη την σκοπιά της προσευχής μας προς τον Κύριο. Ο Bloy γράφει: «Η προσευχή είναι η εργασία του ελευθέρου ανθρώπου». Ας μείνουμε ελεύθεροι. Έτσι μας θέλει ο Κύριος!

Αρίσταρχος