Tην ημέρα αυτή που γιορτάζουμε την Παναγία την Γοργοϋπήκοο ή Γοργοεπήκοο (1η Οκτωβρίου) θα ήθελα να εντρυφήσουμε μαζί στο πως μας ακούει η Παναγία γρήγορα και άμεσα. Ποιά είναι η έννοια της Γοργοεπηκόου. Πως πρέπει να την αντιληφθούμε και να την κατανοήσουμε.

Η αγία Γραφή μας αποκαλύπτει ότι γενικά και ο Θεός και οι άγιοι μας ακούνε γρήγορα και δεν χρονοτριβούν για να δώσουν λύση στα προβλήματά μας. Είναι όλοι Γοργοεπήκοοι. Ας δούμε μερικά χωρία του τετάρτου ψαλμού πάνω σ' αυτό το θέμα.

«Εν τω επικαλείσθαι με εισήκουσάς μου, ο Θεός της δικαιοσύνης μου·

εν θλίψει επλάτυνάς με» (Ψαλ. 4,1).

Ενώ προσευχόμουν, λέγει ο Δαυΐδ, και πριν τελειώσω την προσευχή μου ήδη ο Θεός άκουσε θετικά τα αιτήματά μου και έδωσε σημασία στα προβλήματά μου. Δεν χρονοτρίβησε καθόλου για να απαντήσει στην προσευχή μου. Αυτό που συμβαίνει με τον Δαυΐδ, λέγει ο άγιος Χρυσόστομος ερμηνεύοντας τον 4ο ψαλμό, συμβαίνει και με κάθε χριστιανό. Μη πούμε πως μόνο σ' αυτόν συμπεριφέρεται έτσι ο Θεός. Όχι δεν είναι εκλεκτικός και μονομερής. Γι' αυτό και ο Δαυΐδ μας ενημερώνει ότι τον άκουσε ο Θεός ενώ προσευχόταν, πριν ακόμη τελειώσει την προσευχή του, για να μας δώσει κουράγιο και ελπίδα ότι δεν είμαστε μόνοι στην αντιμετώπιση των προβλημάτων μας, αλλά θα έχουμε και τον Θεό συμπαραστάτη.

Όπως συμβαίνει σήμερα στα σύγχρονα μηχανήματα που έχει ο άνθρωπος, που χτυπάς μερικές συλλαβές στον υπολογιστή ή στο κινητό σου τηλέφωνο και αμέσως σου παρουσιάζει ολόκληρη την λέξη ή την φράση που θέλεις να ερευνήσεις ή να την χρησιμοποιήσεις. Έτσι και ο Θεός, μόλις ψελλίσουμε μερικές συλλαβές από τα αιτήματά μας, ο Θεός αμέσως μας απαντά.

Την αλήθεια αυτή που αποκαλύπτει ο Δαυΐδ μας την αποκαλύπτει και ο προφήτης Ησαΐας.

«Έτι λαλούντος σου ερώ· ιδού πάρειμι» (Ησ. 58,9).

Ενώ θα μου μιλάς, θα σου πω εδώ είμαι και θα σε βοηθήσω σε ό,τι θέλεις. Δεν χρειάζονται πολλά λόγια και πολλές ικεσίες. Απλώς προσπάθεια να ζούμε τις εντολές του και να αποδίδουμε τα δικαιώματα του Θεού. «Ευλογητός Κύριε δίδαξόν με τα δικαιώματά σου» λέγει ο 118 ψαλμός και επαναλαμβάνει η Εκκλησία μας στα αναστάσιμα και νεκρώσιμα ευλογητάριά της. Όχι τα δικαιώματά μου, που φωνάζει ο πολύς κόσμος, αλλά τα δικαιώματά σου. Αναφέρει στο 58 κεφάλαιο του Ο Ησαΐας διά πολλών ότι δεν θέλει εξωτερική λατρεία, και μάλιστα νηστεία και άσκηση αυστηρή, όταν δεν υπάρχει αγάπη, έλεος, δικαιοσύνη φροντίδα για τους άλλους. Μόνο όταν υπάρχουν αυτά ο Θεός δηλώνει παρών, όταν τον ικετεύουμε.

Στον Ησαΐα επίσης (1,15) ο Θεός λέγει στους Ιουδαίους που ζούσαν με κακία και ασέβεια και προσπαθούσαν με πολλά λόγια να συγκινήσουν τον Θεό, ότι όταν αυξάνουν τις προσευχές τους και πολυλογούν δεν πρόκειται να τους ακούσει, αφού η ζωή τους είναι ασεβής και αμαρτωλή. Μόνο αν μετανοήσουν και ζητήσουν ο Θεός να τους λυπηθεί, όπως συνέβη με τον τελώνη του ευαγγελίου.

Γι' αυτό ο Δαυΐδ λέγει «ο Θεός της δικαιοσύνης μου». Δεν υπερηφανεύεται, αλλά θέλει να μας διδάξει ότι όποιος προσπαθεί να είναι δίκαιος, δηλαδή ενάρετος σε κάθε τι, αυτός όταν προσφύγει στον Θεό, που είναι κατά τον άγιο Χρυσόστομο ο εραστής της δικαιοσύνης, θα βρει αμέσως ανταπόκριση στα προβλήματά του.

«Εν θλἰψει επλάτυνάς με». Δεν λέγει ότι μου πήρες τις θλίψεις και μου πήρες τους πειρασμούς, αλλά, ενώ άφησες να υπάρχουν αυτά τα προβλήματα, με παρηγόρησες και μου έδωσες άνεση, γαλήνη και ηρεμία.

Ας θυμηθούμε τους τρεις παίδες εν καμίνω ή και τον Δανιήλ μέσα στα λιοντάρια. Δεν έσβησε την φλόγα ο Θεός ούτε φόνευσε τα λιοντάρια, αλλά ενώ αυτά υπήρχαν έχασαν τις ιδιότητές τους και η φλόγα δεν έκαιε και τα λιοντάρια δεν έτρωγαν τον Δανιήλ.

Υπάρχει και ένα άλλο είδος άνεσης και ευεξίας, όταν μας πλημμυρίσουν οι θλίψεις και απαλλαχτούμε από τα πάθη και τα νοσήματα της ψυχής. Ενώ όταν έχεις άνεση κοσμική τότε καταστρέφεσαι ψυχικά και ο πόνος για τις αμαρτίες σου τότε είναι φοβερός.

Λέγει ο Παύλος «η θλίψη δημιουργεί υπομονή, η υπομονή μας χαρίζει ένα δοκιμασμένο και ωραίο χαρακτήρα, ο δε ωραίος χαρακτήρας μας χαρίζει την ελπίδα προς το καλύτερο και αιώνιο (Ρωμ. 5,3-5).

Επίσης ο Παύλος μας αναφέρει ότι, όταν προσευχήθηκε πολλές φορές να τον απαλλάξει ο Θεός από τον σκόλοπα που είχε, ο Κύριος του απάντησε αρνητικά λέγοντάς του «αρκεί σοι η χάρις μου· η γαρ δύναμις μου εν ασθενεία τελειούται» (Β´ Κορ. 12,9). Δεν σου παίρνω το πρόβλημά σου Παύλε, αλλά σου δίνω την χάρη μου, η οποία αποκορυφώνεται και γίνεται μεγάλη, όταν έχεις να αντιμετωπίσεις αφόρητες καταστάσεις. Και ο Παύλος τότε είπε ότι δέχεται ευχαρίστως να έχει θλίψεις ποικίλες, αφού έτσι γίνεται δυνατός και χαριτωμένος. Και με ευχαρίστηση καυχάται όχι για τα κατορθώματά του, αλλά για τις θλίψεις του και τα προβλήματά του.

Λοιπόν ο προφήτης ξεκαθαρίζει με ποιο τρόπο ο Θεός τον άκουσε. Όχι ότι τον απάλλαξε εξάπαντος από τα βάσανα, αλλά ότι τον έδωσε ανακούφιση, γαλήνη και ηρεμία ενώ τα βάσανα μπορεί να παραμένουν.

«Οικτίρησον με και εισάκουσον της προσευχής μου» (Ψαλ. 4,2). Ενώ ο Θεός τον ακούει μόλις τον επικαλείται, εν τούτοις ο Δαυΐδ δεν το θεωρεί αυτό ότι μπορεί να τον κάνει να εφησυχάζει· δεν θεωρεί δεδομένη εκ των προτέρων και συνεχώς την βοήθεια του Θεού, άνευ όρων και προυποθέσεων· αλλά παρακαλεί να τον λυπηθεί και ξανά να τον ακούσει. Δηλαδή, εάν λάβουμε υπόψη μας την αρχή του δεύτερου στίχου του ψαλμού, να συνεχίζει να τον ακούει.

«Κύριος εισακούσεταί μου εν τω κεκραγέναι με προς αυτόν» λέγει πάλι πιο κάτω ο Δαυΐδ (Ψαλ. 4,4). Ο στίχος αυτός είναι και το προκείμενο στην ακολουθία του εσπερινού κάθε Δευτέρας. Επαναλαμβάνει λοιπόν το νόημα του δευτέρου στίχου του ψαλμού. Θέλει να δείξει με αυτό ότι είναι αλήθεια μυριόλεκτος πως ο Θεός μόλις προσευχηθούμε μας ακούει, ασχέτως αν δεν το αντιλαμβανόμαστε πάντοτε αυτό.

Ο άγιος Σωφρόνιος του Έσσεξ αναφέρει σ' ένα βιβλίο του ότι αφού προσευχήθηκε πολύ –αυτός και ένας ιερομόναχός του­– για ένα βαριά άρρωστο, πήγε και του είπε ότι δυστυχώς ο Θεός δεν εισάκουσε την προσευχή του. Και ο άρρωστος του απάντησε· «την εισάκουσε Γέροντα, διότι έχω τόσο γαλήνη, ηρεμία, άνεση, που δεν με νοιάζει αν πεθάνω. Γνωρίζω ότι «εάν τε ζώμεν, εάν τε αποθνήσκωμεν του Κυρίου εσμέν» (Ρωμ. 14,8). Συνεπώς δεν έχει σημασία αν ζήσω ή αν πεθάνω, αλλά αν είμαι του Κυρίου. Κι αυτό με την προσευχή σας το πέτυχα».

Ο Κύριος μας ακούει, όχι μόνο όταν τον επικαλούμαστε ή κραυγάζουμε προς αυτόν, αλλά και απλώς όταν σκεπτόμαστε κάτι. Αυτό μας το αποκαλύπτει ο απόστολος Παύλος σ' ένα πολύ σπουδαίο χωρίο του. «Τω δε δυναμένω υπέρ πάντα ποιήσαι υπερεκπερισσού ων αιτούμεθα ή νοούμεν...» (Εφεσ. 3,20). Όσο μεγάλα και θαυμαστά κι αν είναι τα αιτήματά μας, λέγει ο Παύλος, ο Θεός μπορεί όχι μόνο αυτά αλλά και πολύ περισσότερα να δώσει. Και μάλιστα δεν περιμένει να του τα ζητήσουμε, αλλά, απλώς και μόνο που σκεφθήκαμε μερικά, ο Θεός έρχεται αμέσως να μας τα χορηγήσει. Συμμετέχει συνεχώς στα προβλήματά μας και στα προγράμματά μας. Είναι συνοδοιπόρος μας στον δρόμο της ζωής μας και συνεργός σε κάθε τι το σωστό και πρέπον.

ΑΡΧΙΜ. ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ