α´. Μας αναφέρει ο ευαγγελιστής Ιωάννης ότι ο απόστολος Φίλιππος, όταν γνώρισε τον Χριστό, πήγε αμέσως στον φίλο του Ναθαναήλ και του είπε ότι βρήκαμε αυτόν για τον οποίο έγραψε ο Μωυσής και οι άλλοι προφήτες στην Γραφή· είναι ο Ιησούς ο υιός του Ιωσήφ από την Ναζαρέτ. Ο Ναθαναήλ όμως είπε ότι δεν είναι δυνατό να είναι κάποιος σπουδαίος από την Ναζαρέτ, που εκείνα τα χρόνια δεν είχε καλή φήμη στους Ιουδαίους. Ο Φίλιππος, χωρίς άλλο σχόλιο, είπε· «έλα να διαπιστώσεις μόνος σου, αν αυτό που σου λέω είναι αλήθεια».
Ο Ναθαναήλ μετά από αυτή την υπόδειξη του Φιλίππου ξεκίνησε να βρει τον Χριστό. Μόλις τον είδε ο Χριστός να έρχεται, του αποκαλύπτει ότι γνωρίζει τον χαρακτήρα του και τι έκανε πριν τον φωνάξει ο Φίλιππος. «Ίδε αληθώς Ισραηλίτης εν ω δόλος ουκ έστι» και «προ του σε Φίλιππον φωνήσαι όντα υπό την συκήν είδόν σε». «Σε είδα κάτω από την συκιά» ήταν παροιμιώδης φράση που σήμαινε ή ότι προσευχόταν ή ότι διάβαζε αγία Γραφή. Του αποκάλυψε επίσης ο Χριστός ότι, αν παραμείνει κοντά του, και «μείζων τούτων όψει». Θα έχει κι άλλες μεγαλύτερες αποκαλύψεις. Θα δει τον ουρανό ανοιγμένο και τους αγγέλους να ανεβαίνουν και να κατεβαίνουν επί τον υιόν του ανθρώπου.
β´. Το «μείζων τούτων όψει» το βλέπουμε να πραγματοποιείται κι όταν ο Πέτρος ομολογεί την θεότητα του Χριστού.
Ο Χριστός, όταν ήλθε στα μέρη της Καισάρειας του Φιλίππου, ρώτησε τους μαθητές του· «τίνα με λέγουσιν οι άνθρωποι είναι τον υιόν του ανθρώπου;» (Ματθ. 16,13), δηλαδή ποιά γνώμη έχουν οι άνθρωποι για μένα; Ποιός πιστεύουν ότι είμαι; Και απάντησαν οι μαθητές ότι άλλοι λένε ότι είσαι ο Ιωάννης ο βαπτιστής, όπως ο Ηρώδης π. χ., όταν άκουσε τα θαύματα που έκανε ο Χριστός, νόμισε ότι αναστήθηκε ο Ιωάννης ο Πρόδρομος. Άλλοι λένε ότι είσαι ο Ηλίας, άλλοι ότι είσαι ο Ιερεμίας ή κάποιος τέλος πάντων των προφητών. Τότε τους ρώτησε ο Χριστός· «υμείς δε τίνα με λέγετε είναι;». Και απάντησε τότε ο Πέτρος «Συ ει, ο Χριστός ο υιός του Θεού του ζώντος», δηλαδή εσύ είσαι ο χρισμένος, ο προορισμένος και επίσημος απεσταλμένος του Θεού, αυτόν που περιμέναμε χρόνια, είσαι όμως συγχρόνως και Υιός Θεού, δηλαδή Θεός.
Όταν ο Πέτρος ομολόγησε «σύ εί ο Χριστός ο υιός του Θεού του ζώντος», είπε ο Ιησούς· «Μακάριος εί Σίμων Βαριωνά, ότι σάρξ και αίμα ουκ απεκάλυψε σοι, αλλ’ ο πατήρ μου ο εν τοις ουρανοίς», δηλαδή είναι σαν να λέγει ο Χριστός τα εξής· «Μπράβο, Σίμων,συγχαρητήρια· είσαι μακάριος που φωτίσθηκες από τον Θεό να πεις την αλήθεια. Γιατί μόνο από τον Θεό σου ήλθε αυτή η αποκάλυψη. Με το δικό σου το ανθρώπινο μυαλό ήταν αδύνατο να το συλλάβεις». Και λέγει ο Παύλος· «ουδείς δύναται ειπείν Κύριον Ιησούν ει μη εν Πνεύματι Αγίω» (Α΄ Κορ. 12,3-4). Κανένας δεν μπορεί να ομολογήσει την θεότητα, την κυριότητα του Χριστού, εάν δεν φωτισθεί από το άγιο Πνεύμα. Χωρίς τη θεία χάρη, χωρίς τη θεία αποκάλυψη, ο άνθρωπος καταντά ειδωλολάτρης.
Ακούμε σήμερα πολλούς να λένε, και μορφωμένους μάλιστα, «πιστεύω ότι υπάρχει μια ανώτερη δύναμη, ότι υπάρχει το θείο, ότι υπάρχει κάτι». Δεν λένε «πιστεύω στην Αγία Τριάδα, στον Τριαδικό Θεό». Δεν λένε «πιστεύω στον Χριστό». Όταν τα ακούμε αυτά, να ξέρουμε ότι έχουμε μπροστά μας ανθρώπους, που δεν έχουν Άγιο Πνεύμα, που είναι σκέτοι ειδωλολάτρες. Διότι τι θα πει «ανώτερη δύναμη»; Δύναμη είναι ο ηλεκτρισμός, η καταιγίδα, ο σεισμός. Θα λατρεύσουμε λοιπόν φυσικές δυνάμεις;
Αυτό λοιπόν που είπε ο Πέτρος ήταν μια θεωρητική αλήθεια που του απεκάλυψε ο Θεός και ο Πέτρος την πίστευσε, την δέχθηκε, την ομολόγησε. Αλλά ας προσέξουμε, δεν είχε προσωπική εμπειρία της αληθείας αυτής. Βέβαια είχε δει τα θαύματα του Χριστού· θαύματα όμως είχαν κάνει και οι προφήτες. Ο Ηλίας και ο Ελισαίος είχαν κάνει και ανάσταση νεκρών. Λοιπόν είπε κάτι ο Πέτρος το οποίο δεν πολυκατάλαβε. Πολλές φορές οι προφήτες λένε κάτι, που δεν καταλαβαίνουν το πλήρες νόημα του. Εξαγγέλλουν την προφητεία, αλλά δεν κατανοούν πλήρως το μήνυμα της. Δεν παύουν να είναι άνθρωποι και να σκέπτονται με τις ανθρώπινες κατηγορίες σκέψεως. Έτσι ο Πέτρος πιστεύει την αποκάλυψη περί της θεότητας του Χριστού και την ομολογεί. Χρειάζεται όμως κάτι που να στηρίζει την πίστη του· να την κάνει ατράνταχτη· και ο Θεός τους παίρνει λίγο πριν την σταύρωσή του στο όρος Θαβώρ και εκεί αποκαλύπτεται σ' αυτούς εμπειρικά πλέον σαν Θεός. Και οι απόστολοι έχουν πλέον μεγαλύτερη και πιο ξεκάθαρη αποκάλυψη περί της θείας του φύσεως.
γ´. Και στην περίπτωση της Παναγίας μπορούμε να δούμε άλλη μία εφαρμογή του «μείζω τούτων όψει».
Όταν ο άγγελος Γαβριήλ ευαγγελίσθηκε στην Παναγία μας, το πρωτάκουστο και πέρα για πέρα απαράδεκτο για τη λογική γεγονός, ότι θα γεννήσει τον Μεσσία με τη βοήθεια του αγίου Πνεύματος και της δυνάμεως του Υψίστου, για να πιστεύσει και να πεισθεί στο μήνυμα του, της έδωσε ένα σημείο, μια εγγύηση, ένα καπάρο.
Ποιο ήταν αυτό το σημείο; Της είπε ότι η συγγενής της η Ελισάβετ ενώ είναι γριά και στείρα
α΄. θα γεννήσει,
β΄. το μωρό θα είναι αγόρι και
γ΄. ότι η Ελισάβετ είναι τώρα στον 6ο μήνα της εγκυμοσύνης της.
Μόλις έμαθε η παρθένος Μαρία αυτή την τριπλή προφητεία είπε στον άγγελο «ιδού η δούλη Κυρίου· γένοιτο μοι κατά το ρήμα σου», δηλαδή πίστεψε στα λόγια του και έκανε υπακοή, δέχθηκε να γίνει με τη θέλησή της αυτό που της είπε. Και έφυγε αμέσως «μετά σπουδής», όπως γράφει ο ευαγγελιστής Λουκάς, από την Ναζαρέτ, που ήταν στο βόρειο μέρος της Παλαιστίνης, και πήγε στην Ιουδαία στο νότιο μέρος της Παλαιστίνης. Εκεί στην Ιουδαία, σε μια ορεινή περιοχή, κατοικούσε η συγγενής της, η Ελισάβετ. Η Ελισάβετ ήταν η σύζυγος του προφήτη Ζαχαρία. Ο άγγελος Γαβριήλ, που παρουσιάσθηκε στην Παναγία, είχε παρουσιασθεί και στον Ζαχαρία και του είχε αναγγείλει ότι θα αποκτήσουν παιδί και θα το ονομάσουν Ιωάννη, που σημαίνει δώρο Θεού.
Όταν η Παρθένος έφθασε στο σπίτι της Ελισάβετ και την χαιρέτησε, η Ελισάβετ απάντησε στον χαιρετισμό της Μαρίας εμπνευσμένη από το άγιο Πνεύμα. Και χωρίς να της πει τίποτε η Παναγία μας για τον ευαγγελισμό της, εκείνη εξέφρασε την έκπληξη της, πώς της έγινε η υψίστη τιμή, να την επισκεφθεί η μητέρα του Κυρίου της και μακάρισε την Παρθένο, που πίστευσε στα λόγια του αγγέλου.
Όταν είδε η Παναγία μας να την προσφωνεί έτσι η Ελισάβετ, που δεν ήξερε τίποτε για τον ευαγγελισμό της και μάλιστα ήταν ηλικιωμένη και συνεπώς έπρεπε αυτή να ζητά τον σεβασμό της νεαρής Μαρίας και όχι να εκδηλώνει την έκπληξη της από την επίσκεψη της, είπε φωτισμένη από το άγιο Πνεύμα μεταξύ άλλων την εξής φράση· «Ιδού γαρ από του νυν μακαριούσι με πάσαι αι γενεαί» (Λουκ. 1,48).
Να λοιπόν η εφαρμογή του «μείζω τούτων όψει». Δέχεται στην αρχή η παρθένος Μαρία και πιστεύει στο λόγο του Γαβριήλ και μετά δέχεται τον ευαγγελισμό και την αποκάλυψη της Ελισάβετ ότι πράγματι είναι «ευλογημένη εν γυναιξί» και ότι είναι «ευλογημένος ο καρπός της κοιλίας της» και ότι είναι «μήτηρ του Κυρίου της» αφού και το έμβρυό της, ο μικρός Πρόδρομος, «εσκίρτησε εν αγαλλιάσει εν τη κοιλία της», όταν διαισθάνθηκε την προσέγγιση του Χριστού, ως εμβρύου στην κοιλιά της Μαρίας. Επίσης η Ελισάβετ της αποκαλύπτει ότι «θα είναι μακαρία, αν πιστέψει ακράδαντα ότι θα γίνουν όλα όσα της υποσχέθηκε ο άγγελος Γαβριήλ». Μετά από τις αποκαλύψεις της Ελισάβετ, η Μαρία λαμβάνει και άλλη αποκάλυψη· βλέπει ότι αρχίζει και προφητεύει η ίδια, με την έμπνευση, που της δίνει ο Ιησούς πού άρχισε να σαρκώνεται μέσα της, ότι «από του νυν μακαριούσι με πάσαι αι γενεαί».
Αλλά και στον κάθε πιστό έχει εφαρμογή το «μείζω τούτων όψει», αν πιστεύει ή προσπαθεί να πιστέψει (πρβλ. Μαρκ. 9,24) στις αλήθειες του ευαγγελίου. Θα δέχεται συνεχώς και νέες και μεγαλύτερες αποκαλύψεις, μέχρι τέλους της επιγείου ζωής του. Ας ευχηθούμε κι ας προσευχηθούμε όλοι μας τα όσα μάθαμε θεωρητικά να τα νιώσουμε και εμπειρικά, όπως όλοι οι άγιοι της Εκκλησίας μας.
ΑΡΧΙΜ. ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ