ΙΩΒ (ΚΕ´.)

   Κανένας δεν είναι δίκαιος ενώπιον Κυρίου

   «Αφού πήρε τον λόγο ο Ιώβ είπε· αληθινά γνωρίζω πως έτσι έχει το θέμα (ότι οι δίκαιοι προστατεύονται από τον Θεό). Αλλά πως θα θεωρηθεί δίκαιος ο θνητός άνθρωπος ενώπιον του Κυρίου. (Κανείς δεν είναι δίκαιος ενώπιον του Κυρίου). Διότι, αν θελήσει να τον κρίνει ο Κύριος, δεν θα μπορέσει να πει τίποτα θετικό για τον εαυτό του ούτε να αμφισβητήσει ένα λόγο από τους χίλιους λόγους κατηγορίας, που θα του πει ο Κύριος. Διότι ο Κύριος είναι σοφός κατά την διάνοια και κραταιός και μέγας. Ποιός πήρε σκληρή στάση απέναντι του και μπόρεσε να τον αντιμετωπίσει;» (Ιώβ 9,1-4).

   Στο 9° κεφάλαιο του βιβλίου του Ιώβ όπως και στο επόμενο, το 10°, ο Ιώβ απαντά στα όσα είπε ο Βαλδάδ. Δεν επιτιμά τους φίλους του, δεν τους κρίνει για την αστοργία και την σκληρότητά τους, αλλά πλαγίως προσπαθεί να διορθώσει τις λανθασμένες θεολογικά ιδέες τους. Ο Ιώβ δέχεται και συμφωνεί με τον Βαλδάδ ότι ο Θεός τον δίκαιο τον προστατεύει και τον επαινεί, αλλά το θέμα είναι ποιος είναι δίκαιος μετά την πτώση; Μεταξύ μας οι άνθρωποι πιστεύουμε ότι κάποιος είναι δίκαιος ή θεωρούμε τον εαυτό μας δίκαιο. Αλλά ενώπιον Θεού και με τα κριτήρια του Θεού ποιός είναι δίκαιος;
   Πράγματι διαβάζοντας κανείς την Γραφή αντιλαμβάνεται αμέσως ότι ουδείς είναι δίκαιος ενώπιον του Θεού. Ο ψαλμωδός, ο οποίος είναι θεόπνευστος και ομιλεί εν αληθεία, παρακαλεί τον Θεό στην προσευχή του· «Μη εισέλθης εις κρίσιν μετά του δούλου ότι ου δικαιωθήσεται ενώπιον σου πας ζων» (Ψαλ. 142,2). Και ομολογεί σε άλλο ψαλμό· «Εάν ανομίας παρατηρήσης, Κύριε Κύριε, τις υποστήσεται» (Ψαλ. 129.3). Και αλλού λέγει· «Πάντες εξέκλιναν, άμα ηχρειώθησαν, ουκ έστιν ποιών αγαθόν, ουκ έστιν έως ενός» (Ψαλ. 52,3). Ο δε προφήτης Ησαΐας διακηρύττει κι αυτός με τη σειρά του ότι «Ως ράκος αποκαθημένης πάσα η δικαιοσύνη ημών» (Ησ. 64,6). Στον επίσκοπο δε Λαοδικείας, ο οποίος είχε μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του, το άγιο Πνεύμα διαμηνύει· «Λέγεις ότι πλούσιος ειμί και πεπλούτηκα και ουδενός χρείαν έχω, και ουκ οίδας ότι συ ει ο ταλαίπωρος και ο ελεεινός και πτωχός και τυφλός και γυμνός» (Αποκ. 3,17). Άρα τα όσα λέγει ο Ιώβ συμφωνούν και με την μετέπειτα βιβλική αποκάλυψη και έτσι εμμέσως ελέγχει και τον Βαλδάδ αφήνοντας να εννοηθεί· «μήπως και συ, που διδάσκεις και συμβουλεύεις εμένα ότι είμαι άδικος και υποφέρω, είσαι δίκαιος»;
   Επομένως σχετική η δικαιοσύνη και η ευσέβεια και η αγιότητα των ανθρώπων. Και ο Θεός αν μας ελεεί και μας προστατεύει, όταν κρίνει ότι είναι συμφέρον για την ψυχή μας, το κάνει διότι βλέπει κάποια προσπάθεια, κάποια μετάνοια, ή βλέπει ότι αν μας αφήσει εντελώς αβοήθητους θα καταστραφούμε εντελώς.

   Συνεπώς εάν κανείς θέλει να κρίνει τον Θεό και να αμφισβητήσει ότι έχει κρίση δίκαια θα μείνει αναπολόγητος. Δεν θα μπορέσει να πει τίποτα θετικό για τον εαυτό του ούτε να αμφισβητήσει ένα λόγο από τους χίλιους λόγους κατηγορίας που θα του πει ο Κύριος. Το μόνο που θα μπορέσει να πει είναι αυτό που λέγει ο Δαυΐδ· «Σοι μόνω ήμαρτον και το πονηρόν ενώπιον σου εποίησα· όπως αν δικαιωθής εν τοις λόγοις σου και νικήσης εν τω κρίνεσθαί σε» (Ψαλ. 50,4). Είναι αξιοσημείωτο ότι πιο κάτω στα κεφάλαια 38 και 39 του βιβλίου του Ιώβ, όπου ο Θεός μέσα από την λαίλαπα και τα νέφη θέτει πλήθος ερωτήσεων στον Ιώβ εκείνος δεν απαντά σε καμμία. Τι να πει στον πάνσοφο, παντοδύναμο και αφάνταστα μεγάλο Κύριο; Ακόμη κι αυτός ο φιλόσοφος Σωκράτης, ο εκτός χριστιανισμού και Εκκλησίας υπάρχων, είπε ότι «εν οίδα ότι ουδέν οίδα». Το μόνο που γνωρίζω είναι η αγνωσία μου και η αδυναμία μου να κατανοήσω τα όσα εμπίπτουν στην προσοχή μου.
   Η όποια λοιπόν σκληρή και ιταμή στάση του ανθρώπου έναντι του Θεού μοιάζει με τυχόν αντίσταση των πάσης φύσεως δένδρων στην φωτιά. Το μόνο που θα πετύχουν είναι να καταστραφούν πλήρως, χωρίς να αφήσουν κάποιο ίχνος της υπάρξεώς τους.

   Η απόλυτη παντοδυναμία και εξουσία του Θεού

   «Αυτός είναι που παλαιώνει τα όρη χωρίς να το καταλάβουν και τα καταστρέφει με την οργή του· αυτός είναι που σείει την γη που βρίσκεται κάτω από τον ουρανό από τα θεμέλιά της, σαλεύοντας συγχρόνως και τους στύλους που αυτή στηρίζεται· αυτός είναι που απαγορεύει στον ήλιο να ανατείλει και σφραγίζει τα άστρα· αυτός είναι που τέντωσε τον ουρανό μόνος του και βαδίζει πάνω στην θάλασσα σαν να είναι έδαφος· αυτός είναι που δημιούργησε τους αστερισμούς της Πλειάδας και του Ωρίωνος και της Άρκτου κι αυτούς που βρίσκονται στο νότιο ημισφαίριο· αυτός είναι που εκτελεί έργα μεγάλα και ανεξιχνίαστα, ένδοξα και εξαίσια, που δεν μπορούν να μετρηθούν.
   »Εάν περάσει ο Θεός επάνω μου, δεν θα τον δω· εάν περάσει δίπλα μου, δεν θα τον αντιληφθώ. Εάν αφαιρέσει κάτι, ποιος μπορεί να τον εμποδίσει ή να του πει για τι το έκανες» (Ιώβ 9, 5-12).

   Το ανυπέρβλητο μεγαλείο του Θεού φαίνεται με την ευκολία που ενεργεί παντού στη φύση.
   Τα όρη φαίνονται στον άνθρωπο ριζωμένα και αμετακίνητα, το ίδιο και ολόκληρη η οικουμένη. Κι όμως ο Θεός είναι «ο επιβλέπων επί την γην και ποιών αυτήν τρέμει· ο απτόμενος των ορέων και καπνίζονται» (Ψαλ. 103, 32). Είναι αυτός που αναγκάζει τα όρη και τα βουνά να σκιρτούν όπως τα πρόβατα (Ψαλ. 113,4). Καθώς βαδίζει ο Θεός η γη σείεται (Ψαλ. 67, 8-9) το ίδιο και τα βουνά (Αββ. 3,6). Τη στιγμή που ο Κύριος ως άνθρωπος παρέδωσε το πνεύμα του «η γη εσείσθη και αι πέτραι εσχίσθησαν» (Ματθ. 27, 51).
   Ο ήλιος και τα άστρα κινούνται στην καθορισμένη από τον Θεό τροχιά τους με καταπληκτική ακρίβεια και χρονική σταθερότητα. Κι όμως κάποτε ο ήλιος δεν έδυσε την καθορισμένη ώρα (Ιησ. 10,12), έδυσε όμως 12μ.μ.–3μ.μ. όταν σταυρώθηκε ο Κύριος (Λουκ. 23,44) και θα έλθει στιγμή που κι αυτός και τα άστρα δεν θα δώσουν πλέον το φως τους κατά την δευτέρα παρουσία (Ματθ. 24,29), και η δόξα Κυρίου θα φωτίζει την πόλη του Θεού (Αποκ. 21,23).
   Ο Θεός είναι τόσο παντοδύναμος και αυτάρκης, χωρίς να χρειάζεται την βοήθεια κανενός, που μόνος του άπλωσε και τέντωσε τον ουρανό πάνω από την γη. Είναι «ο εκτείνων τον ουρανόν ωσεί δέρριν» (Ψαλ. 103,3).
   Είναι αυτός που παρά τους φυσικούς νόμους βαδίζει στην θάλασσα σαν να είναι ξηρά, την περιορίζει ώστε να μη καλύψει την γη (Ψαλ. 103,9), την επιτιμά και σταματά την τρικυμία, την ανοίγει, ώστε να περάσει ο λαός του ο Ισραήλ και να σωθεί από τους Αιγυπτίους που τον καταδιώκουν.
   Ο Θεός δημιούργησε όλα τα αστέρια και τα συστήματα των αστέρων. Το αχανές και ανεξερεύνητο σύμπαν. Οι αστερισμοί της Πλειάδας (Πούλια), του Ωρίωνα (Έσπερος ή Αφροδίτη) και η Άρκτος είναι αστερισμοί του βόρειου ημισφαιρίου, γι' αυτό αναφέρει και τους αστερισμούς του νότιου ημισφαιρίου, χωρίς να τους ονομάσει.

   Ο Ιώβ συνεχίζοντας να υμνεί τον Θεό και να τον θαυμάζει αναφέρει ότι αυτός που εκτελεί έργα μεγάλα και ανεξιχνίαστα, ένδοξα και εξαίσια, που δεν μπορούν να μετρηθούν. Ο Ιώβ στο σημείο αυτό επαναλαμβάνει επί λέξει τα λόγια του Ελιφάζ (Ιώβ 5,9). Όπως παρατηρεί εδώ ο άγιος Χρυσόστομος δεν αναφέρει τίποτα για την ουσία του Θεού, αλλά ασχολείται μόνο με τις ενέργειες του Θεού. Αν οι ενέργειες είναι μεγάλες, ανεξιχνίαστες, ένδοξες, εξαίσιες και αναρίθμητες τότε πως ο άνθρωπος μπορεί να ασχοληθεί με την ουσία του Θεού. Ο άγιος Χρυσόστομος στις ομιλίες του «Περί ακαταλήπτου του Θεού», αντιμετωπίζοντας τους αιρετικούς που ισχυριζόταν ότι ο άνθρωπος μπορεί να δει την ουσία του Θεού, τους λέγει· «αφού κι αυτοί οι άγγελοι στα οράματα των προφητών δεν μπορούν εσαεί και συνεχώς να βλέπουν ούτε το άκτιστο φως του Θεού, που είναι άκτιστη ενέργεια που απορρέει από την ουσία του Θεού, και σκεπάζουν τα πρόσωπά τους με τα φτερά τους, πως ο άνθρωπος, ο κατώτερος από τους αγγέλους, μπορεί να βλέπει τον Θεό»;
   Ο Θεός ενεργεί και κατά τρόπο αόρατο και ακατάληπτο. «Εάν περάσει ο Θεός από επάνω μου δεν θα τον δω», λέγει ο Ιώβ και συνεχίζει, «αν περάσει από δίπλα μου δεν θα τον αντιληφθώ». Οι δρόμοι του Θεού είναι μέσα στην θάλασσα και μέσα σε ύδατα πολλά λέγει ο ψαλμωδός (Ψαλ. 76,20), συνεπώς είναι αδύνατο να τους διερευνήσει κανείς.
   Ο Θεός επίσης ενεργεί με αναμφισβήτητη κυριαρχία. «Εάν αφαιρέσει κάτι, ποιος μπορεί να τον εμποδίσει ή να του πει για τι το έκανες». Ο Θεός αφαιρεί την υγεία μας, την ζωή μας, τα μέλη της οικογενείας μας και τους φίλους μας, τα πλούτη μας, τα χαρίσματά μας, την ευτυχία μας. Ποιός από εμάς μπορεί να τον αποτρέψει ή να του ζητήσει λόγο για τι το κάνει; Βέβαια μετά τον θάνατό μας και μάλιστα μετά την δευτέρα παρουσία του όλοι μας θα κατανοήσουμε το σχέδιό του και ότι οι ενέργειές του δεν ήταν άσκοπες και χωρίς νόημα. Όλοι θα αναφωνήσουμε «δίκαιαι και αληθιναί αι οδοί σου» (Αποκ. 15,3).

ΑΡΧΙΜ. ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ