Τα όσα αναφέρει η Γραφή στους στίχους 6-12 του πρώτου κεφαλαίου του βιβλίου του Ιώβ, που αναφέραμε στο προηγούμενό μας άρθρο, περιγράφονται ανθρωποπαθώς. Έρχονται οι άγγελοι του Κυρίου να δώσουν αναφορά στον Θεό και να λάβουν εντολές. Αυτή συγκέντρωση και και η παρουσία είναι παρμένη από τα όσα γίνονται στην κοινωνία των ανθρώπων. Το ότι ήλθαν δεν σημαίνει συγκεκριμένο τόπο και χρόνο ούτε σωματική παρουσία, αφού και οι άγγελοι και οι δαίμονες είναι ασώματοι. Το ίδιο και ο Θεός. Ο Θεός είναι «πανταχού παρών και τα πάντα πληρών» συνεχώς και αενάως. Στους αγίους αγγέλους δίδει εντολές και στους πονηρούς δαίμονες παραχωρεί να πειράξουν τους ανθρώπους, για τους λόγους που εκείνος μόνο γνωρίζει. Η παράσταση αυτή αγγέλων και Διαβόλου απλώς σημαίνει την διακονία τους προς τον Θεό θετική και θεληματική των αγγέλων, αρνητική και αθέλητη του Διαβόλου. Το ότι ήλθε και ο Διάβολος στην αναφορά των αγγέλων σημαίνει ότι κι αυτός εξαρτάται και υπόκειται στη θέληση του Δεσπότου των πάντων και όχι ότι παρευρίσκεται και συναυλίζεται μετά των αγίων αγγέλων. Αθέλητα και χωρίς να το αντιλαμβάνεται και αυτός συντελεί στην πραγματοποίηση του σχεδίου του Θεού και στην ωφέλεια των εκλεκτών του Θεού. Υπήρξε κι αυτός κάποτε αγαθός άγγελος αλλά εξέπεσε λόγω εωσφορικού εγωισμού (πρβλ. Ησ. 14,12). Καλείται διάβολος, διότι συκοφαντεί τον Θεό στους ανθρώπους αλλά και τους ανθρώπους στο Θεό. Λέγεται και σατανάς που σημαίνει αντικείμενος, εναντιούμενος, αντιρρησίας στο σχέδιο και το έργο του Θεού.
Το ότι ο Θεός ρωτά τον Διάβολο δεν σημαίνει ότι δεν γνωρίζει τι θέλει να κάνει. Συνηθίζει ο Θεός να ρωτά τον Αδάμ, την Εύα, αργότερα τον Κάιν και ούτω καθ' εξής. Θέλει να δείξει ότι εξουσιάζει τους πάντες, υπόκεινται εις έλεγχο, κι αυτός ρυθμίζει τα πάντα. Φυσικά μέσω των ερωτήσεων προς τους ανθρώπους θέλει να δώσει αφορμή για μετάνοια, να τους διδάξει εμμέσως και να τους προτρέψει στο σωστό. Τον δε Διάβολο τον ελέγχει και τον ειρωνεύεται τρόπον τινά, γιατί παρεισέδυσε σε σύναξη αγίων. Μη ξεχνάμε ότι «ο Σατανάς μετασχηματίζεται εις άγγελον φωτός» (Β´ Κορ.11,14).
Ο Διάβολος παρουσιάζεται να τριγυρίζει όλη την γη. Θεωρεί τον εαυτό του άρχοντα του κόσμου και ότι οι βασιλείες του κόσμου ανήκουν σ' αυτόν (Λουκ. 4,5-6). Έπειτα ο Διάβολος «ως λέων ωρυόμενος περιπατεί ζητών τίνα καταπίη» (Α´Πετρ. 5,8). Το ότι περιέρχεται όλη την γη για τους σκοπούς του δείχνει ότι δεν είναι πανταχού παρών όπως ο Θεός. Το ίδιο βέβαια συμβαίνει και με τους αγαθούς αγγέλους.
Ο Θεός ρωτά τον Διάβολο, αν πρόσεξε τον δούλο του, τον Ιώβ. Με το σχήμα της ερωτήσεως «ηθοποιεί τα λεγόμενα» κατά τον ιερό Χρυσόστομο. Επισύρει την προσοχή του Διαβόλου στο πρόσωπο του Ιώβ και τον προκαλεί να μελετήσει τον κατεξοχήν άγιο της τότε οικουμένης, που είναι δικός του και υπερβάλλει τους πάντες στην αρετή. Είναι η ερώτηση που θα ερεθίσει τον Διάβολο και θα τον αναγκάσει να ανατρέψει τα όσα λέγει ο Θεός.
Ο Διάβολος αντί να δεχθεί την γνώμη του Θεού ως αλάθητη και εκφράζουσα την πραγματικότητα, γεμάτος αναίδεια και θράσος, απαντά ότι η αγάπη και η αρετή του Ιώβ δεν είναι ανιδιοτελής και πραγματικά ευσεβής, αλλά πληρωμένη και ωφελιμιστική. Δεν μπορεί να ανατρέψει ότι ο Ιώβ είναι ενάρετος και ευσεβής αλλά διαβάλλει την πρόθεση και την αιτία που δρα και κινείται έτσι. Όπως οι φαρισαίοι δεν μπορούσαν να αμφισβητήσουν τα θαύματα του Χριστού, αλλά έλεγαν ότι με την δύναμη του Σατανά τα κάνει. Η διαβολή, η λάσπη, η συκοφαντία, ο ψίθυρος αμφισβητήσεως, η αρνητική προπαγάνδα είναι μέθοδοι του Σατανά και των οργάνων του. Αυτός είναι ο κατεξοχήν «κατήγορος των αδελφών ημών, ο κατηγορών αυτούς ενώπιον του Θεού ημών ημέρας και νυκτός» (Αποκ. 12,10). Ο Ιώβ πράγματι είχε ευεργετηθεί από τον Θεό, όπως και όλοι οι άνθρωποι καλοί και κακοί. Μήπως ο Θεός δεν ευλόγησε την χώρα του άφρονος πλουσίου, τόσο, ώστε να μη χωρούν οι αποθήκες του τα αγαθά που απέκτησε; Μήπως Αυτός δεν είναι, που ανατέλλει τον ήλιο και στέλνει την βροχή επί δικαίους και αδίκους; Αυτός δεν είναι, που από τον δίκαιο ζητά και τόκους και στον αμαρτωλό χαρίζει και το κεφάλαιο; Κι όμως οι ευεργεσίες του Θεού ενώ είναι προς όλους, εν τούτοις, όλοι δεν αντιδρούν κατά θεοφιλή και ευάρεστο τρόπο αλλά μόνο οι δίκαιοι. Αυτοί είναι γεμάτοι ευγνωμοσύνη και ευχαριστία προς τον Θεό, αλλά και χορηγοί των ευεργεσιών του και προς τους αδελφούς τους.
Ο Διάβολος, συνεχίζοντας την διαβολή του και υπερθεματίζοντας ότι ο Ιώβ θα αρνηθεί τον Θεό και θα τον βλασφημήσει, προκαλεί τον Θεό να άρει την προστασία και την εύνοια του από το πρόσωπο του δικαίου, για να αντιληφθεί ο πάνσοφος Θεός και αυτός που γνωρίζει την καρδιά μας και την ψυχή μας καλύτερα από εμάς (sic), ότι ο Διάβολος έχει δίκαιο. Και ο Θεός, γνωρίζοντας την ψυχή του Ιώβ και συγχρόνως θέλοντας να αποκαλύψει και σε όλο τον κόσμο –διαχρονικά και αιώνια– την αρετή του, αλλά και να γίνει το πρότυπο για να παίρνουν παρηγοριά οι ανά τους αιώνες δοκιμαζόμενοι, δίδει άδεια στον Διάβολο να κάνει ό,τι θέλει με τα όσα έχει ο Ιώβ, χωρίς βέβαια να πειράξει τον ίδιο. Καί ο Διάβολος, χωρίς να χάσει καιρό, αρχίζει το ανθρωποκτόνο έργο του. Ας δούμε τι αναφέρει το ιερό κείμενο.
«Μια μέρα οι υιοί του Ιώβ και οι κόρες του ήταν στην οικία του μεγαλυτέρου αδελφού και έπιναν οίνο, διασκεδάζοντας οικογενειακά ως συνήθως. Και να ένας αγγελιοφόρος ήλθε προς τον Ιώβ και του είπε· 'Τα ζευγάρια των βοδιών όργωναν στο χωράφι και τα θηλυκά γαϊδούρια βοσκούσαν κοντά σ' αυτά. Και ήρθαν ληστές και τα άρπαξαν και φόνευσαν με μαχαίρια τους υπηρέτες που τα φρόντιζαν. Μόνο εγώ σώθηκα και ήλθα να σε ενημερώσω για το κακό που έγινε'.
»Ενώ ακόμη μιλούσε ο αγγελιοφόρος αυτός, ήλθε άλλος αγγελιοφόρος και είπε στον ιΙώβ· 'Φωτιά έπεσε από τον ουρανό και και έκαψε εξ ολοκλήρου όλα τα πρόβατα και τους τσοπάνηδες. Μόνο εγώ σώθηκα και ήλθα να σε ενημερώσω για την καταστροφή αυτή'.
»Ενώ δε μιλούσε ο δεύτερος αγγελιοφόρος, ήλθε τρίτος και είπε προς τον Ιώβ· 'Ιππείς χωρισμένοι σε τρεις ομάδες περικύκλωσαν τις γκαμήλες και τις αιχμαλώτισαν σκοτώνοντας συγχρόνως με τα σπαθιά τους τους υπηρέτες που τις φρόντιζαν. Μόνο εγώ σώθηκα και ήλθα να στο πω'.
»Κι ενώ μιλούσε ο τρίτος αγγελιοφόρος ήλθε τέταρτος και είπε προς τον Ιώβ· 'Ενώ οι υιοί σου και οι θυγατέρες σου έτρωγαν και έπιναν στο σπίτι του μεγαλυτέρου αδελφού, ξαφνικά και χωρίς να το περιμένει κανείς, σφοδρός άνεμος ήλθε από την έρημο και προσέβαλε κυκλικά τις τέσσερις γωνιές του σπιτιού και έπεσε το σπίτι πάνω στα παιδιά σου και τα σκότωσε μαζί με τους υπηρέτες. Μόνο εγώ γλίτωσα και ήλθα να σε αναφέρω το θλιβερό αυτό γεγονός'».
ΑΡΧΙΜ. ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ