«Μεγάλη μπούκα φάγε, μεγάλο λόγο μη λες» λέγει η λαϊκή σοφία και έχει πολύ δίκαιο. Είναι τόσο ασταθή και αβέβαια τα πράγματα του κόσμου που δεν χωρεί καμμία αυτοπεποίθηση και κομπορρημοσύνη, όσες ικανότητες και προσόντα κι αν έχουμε και όσα μεγάλα και ένδοξα έργα κι αν δημιουργήσαμε. «Εάν μη Κύριος οικοδομήση οίκον, εις μάτην εκοπίασαν οι οικοδομούντες. Εάν μη Κύριος φυλάξη πόλιν εις μάτην ηγρύπνησεν ο φυλάσσων (Ψαλμ. 126. 1-2). Ο Θεός είναι που κυριαρχεί μέσα στην ιστορία και αυτός την κατευθύνει. Η ιστορία γράφει μεν για τους επιφανείς ανθρώπους, αλλά ο Θεός είναι εκείνος που γράφει την ιστορία!
Ο άνθρωπος του Θεού, που γνωρίζει αυτές τις αλήθειες και έχει συνειδητοποιήσει το ασήμαντο της προσωπικότητάς του, πάντα λέγει τον ψαλμό που εκφράζει το ταπεινό φρόνημα και τη σωστή στάση του ανθρώπου απέναντι στον κόσμο και τον Θεό. «Κύριε ουχ υψώθη η καρδία μου, ουδέ εμετεωρίσθησαν οι οφθαλμοί μου. Ουδέ επορεύθην εν μεγάλοις, ουδέ εν θαυμασίοις υπέρ εμέ. Ει μη εταπεινοφρόνουν, αλλά ύψωσα την ψυχήν μου ως το απογεγαλακτισμένον επί την μητέρα αυτού, ως ανταποδώσεις επί την ψυχήν μου. Ελπισάτω Ισραήλ επί τον Κύριον, από του νυν και εως του αιώνος (Ψαλμ. 130). Δεν υψώθηκε Κύριε η καρδιά μου, λέγει ο ψαλμωδός, ούτε είχα φαντασιώσεις ούτε υπερέβην τα μέτρα μου. Πάντοτε είχα ταπεινό φρόνημα και κοιτούσα προς τον Θεό, όπως κοιτά το μωρό που το κόβει το γάλα η μητέρα του και εκείνο την ατενίζει με ανησυχία αλλά και πόθο να συνεχίσει τον θηλασμό. Ο Κύριος μας ζωογονεί και μας ενισχύει εις παν έργο αγαθό ή μας ανέχεται, όταν ενεργούμε κατά μη σωστό τρόπο και επιτυγχάνουμε ότι επιτυγχάνουμε. Θα πρέπει πάντοτε να το έχουμε υπόψη μας αυτό και να μη ναρκισσευόμαστε ούτε να κάνουμε τον εαυτό μας «αυτοείδωλο», όπως λέγει στο Μέγα Κανόνα του ο άγιος Ανδρέας Κρήτης.
Ο Ναβουχοδονόσορ δεν θέλησε να διορθωθεί με το προφητικό όνειρο που είδε. Ο Θεός τον ανέχθηκε και δεν τον τιμώρησε αμέσως. Επειδή είναι μακρόθυμος και πολυέλεος, περίμενε την μετάνοιά του για ένα ολόκληρο χρόνο! Πάντως η πρόρρηση του ονείρου ήταν αληθής όπως και η ερμηνεία του από τον Δανιήλ. Έτσι κάποια στιγμή η θεία πρόνοια ενήργησε άμεσα και κεραυνοβόλα. Ενώ έλεγε τα κομπαστικά του λόγια και αυτολιβανιζόταν, αμέσως στερήθηκε την βασιλεία του και την δύναμη και την δόξα του. Κι όχι μόνο στερήθηκε την δόξα και το μεγαλείο, αλλά κατάντησε στον έσχατο εξευτελισμό και την ταπείνωση. Έχασε το λογικό του και την ικανότητα να κυβερνά όχι μόνο το κράτος του αλλά και τον εαυτό του. Έπαυσε να ζει και να λειτουργεί σαν άνθρωπος. Περιφερόταν γυμνός σαν ζώο με τρίχωμα λιονταριού και με νύχια αρπακτικών ορνέων, στους αγρούς και τα δάση, αποφεύγοντας τους ανθρώπους και τρώγοντας χόρτο. Αυτή η φοβερή κατάντια και η ζοφερή εικόνα αποκάλυπτε ότι και όταν ήταν στην εξουσία θηριώδη χαρακτήρα και ψυχή είχε και σιχαμερός και μισητός ήταν στον Θεό και στους ανθρώπους, απλώς καλυπτόταν από τις τιμές και την δόξα του βασιλικού αξιώματος και οι συνεργάτες και υπήκοοι του τον σεβόταν και τον τιμούσαν αναγκαστικά και από φόβο. Τώρα όμως, που έχασε το λογικό και εξήλθε από την ανθρώπινη συχνότητα, όλοι τον απεστράφησαν, φάνηκε δε με τη θηριώδη ζωή του το αποτρόπαιο και βδελυκτό της προσωπικότητάς του, που έκρυβε βασιλική αλουργίδα. Ας το προσέξουμε όλοι μας αυτό. Μας φοβίζει η θηριώδης ζωή, αλλά δεν ενοχλούμαστε καθόλου από την θηριώδη ψυχή και τον χαρακτήρα.
Ο Ναβουχοδονόσορ είχε απειλήσει τους Τρεις Παίδες ότι αν παρακούσουν τις διαταγές του κανένας θεός δεν θα μπορέσει να τους σώσει από τα χέρια του. Και τώρα αυτός δεν μπορεί να σώσει τον εαυτό του! Τον άλλοτε επιβλητικό και εμπνέοντα φόβο και δέος μονάρχη, τον απόλυτο εξουσιαστή των πάντων, τώρα δεν τον υπολογίζει κανείς ούτε και τον σκέπτεται. Διότι θέλησε να γίνει θεός και κατάντησε ζώο!
Κάποτε όμως πέρασε ο καιρός, που ο Θεός τον έθεσε σε δοκιμασία, και απόκτησε ξανά το λογικό του και την αυτοσυνειδησία του. Επανήλθε στην ανθρώπινη κατάσταση και έφυγε από την συχνότητα του ζώου. Η μορφή του επανήλθε στο κανονικό, οι αξιωματούχοι του ήλθαν πάλι κοντά του και η βασιλεία του απέκτησε ξανά δύναμη και δόξα και μάλιστα μεγαλύτερη από πριν. Κατάλαβε τότε σε ποιο κατάντημα είχε φθάσει και ότι αιτία ήταν αλαζονεία και ο ναρκισσισμός του και το ότι δεν έλαβε υπόψη του την προειδοποίηση του ονείρου του Θεού για να διορθωθεί. Ύψωσε τα μάτια του στον ουρανό και ευλόγησε τον Ύψιστο που τον θεράπευσε. Ύμνησε και δοξολόγησε Αυτόν που ζει στους αιώνες των αιώνων και η βασιλεία του είναι αιώνιος, ατελεύτητος, αμετάτρεπτος, σε κάθε γενεά. Όλοι οι άνθρωποι ενώπιον του είναι ένα τίποτα με μηδενική δύναμη και αξία. Ό,τι θέλει κάνει και κανείς δεν μπορεί να τον εμποδίσει σε τίποτε. Οι αποφάσεις του όμως είναι σωστές και δίκαιες. Η παντοδύναμη του εξουσία δεν τον τυφλώνει ούτε τον αναγκάζει να κάνει πράγματα που δεν είναι σωστά. Δεν αδικεί κανένα ούτε τον βλάπτει. Μόνο ταπεινώνει αυτούς που είναι υπερήφανοι και αλαζόνες και αυτό βέβαια για να συνέλθουν και να μη καταστραφούν υλικά και πνευματικά. Η ωφέλεια των συμφορών και δοκιμασιών είναι άρρητη. Εδώ ο Ναβουχοδονόσορ γίνεται βαθύς θεολόγος και προφήτης μετά από την δοκιμασία του, αν και εθνικός και ειδωλολάτρης.
Δεν γνωρίζουμε αν ο Ναβουχοδονόσορ έμεινε πιστός στον Θεό και κατά τον υπόλοιπο χρόνο της ζωής του ή συνέχισε και πάλι να λατρεύει τα είδωλα. Πάντως πήρε ένα σπουδαίο και επώδυνο μάθημα. Ότι ο Θεός μπορεί να αφήσει μια βασιλεία να αναπτυχθεί, αλλά και την καταργεί όποτε αυτός θέλει. Τίποτα χωρίς την ευλογία του ή έστω την παραχώρησή του δεν συνεχίζει επ' άπειρο ούτε καθίσταται αιώνιο. Συνεπώς ας είμαστε θεοκεντρικοί και όχι ανθρωποκεντρικοί σε όλες τις ενέργειες μας. Και προ πάντων ας αποκτήσουμε την ταπείνωση. Ας θυμόμαστε συνεχώς ότι ο ίδιος ο Κύριος είναι «πράος και ταπεινός τη καρδία» και μας υπόσχεται αν τον μιμηθούμε να βρούμε και εμείς «ανάπαυσιν ταις ψυχαίς ημών» (Ματθ. 11,29).
ΑΡΧΙΜ. ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ