Ας δούμε μερικές λεπτομέρειες του ονείρου του Ναβουχοδονόσορα.
Είναι συνήθεια της Γραφής να παραβάλει μεγάλους βασιλείς με δένδρα. Ο Ιεζεκιήλ παρομοιάζει τον Φαραώ με μεγάλο κυπάρισσο του Λιβάνου του οποίου η κορυφή χάνεται μέσα στις νεφέλες (Ιεζ. 31,3 και 17,24). Και κοσμικοί συγγραφείς επίσης κάνουν το ίδιο. Ο αρχαίος Έλληνας ιστορικός Ηρόδοτος (Ιστορίαι 7,19) αναφέρει παρόμοιο όνειρο του Ξέρξη, που είδε την κεφαλή του να τη στεφανώνει κλάδος ελιάς και ότι αυτός ο κλάδος μετά απλώθηκε σε όλη τη γη, αργότερα όμως το στεφάνι εξαφανίστηκε. Πιθανόν να είναι παράδοση επηρεασμένη από την αγία Γραφή.
Το δένδρο που συμβόλιζε τον Ναβουχοδονόσορα καταλάμβανε όλη την γη. Εννοείται ο τότε γνωστός στους αρχαίους κόσμος αλλά και αυτό σε σχήμα υπερβολής, διότι δεν τον εξουσίαζε στο σύνολό του. Το ίδιο συμβαίνει και με το ύψος του που έφθανε μέχρι τον ουρανό. Δεν ήταν στην κυριολεξία και την πραγματικότητα αλλά στους λογισμούς και στην φαντασία του επηρμένου βασιλιά. Πάντοτε η φαντασία των ανθρώπων και η δοκησισοφία τους υπερβάλλει την πραγματικότητα και τα βλέπει όλα σε μεγέθυνση και υπερβολή μικρού παιδιού.
Τα φύλλα είναι η ομορφιά και το στολίδι των δένδρων. Στο όνειρο συμβολίζουν την αίγλη και την χλιδή της βασιλικής αυλής αλλά και του κράτους της Βαβυλώνας. Η αίγλη αυτή ήταν το ευχάριστο θέαμα που ζητεί ο λαός, για να εντυπωσιάζεται και να τέρπεται. Τα φύλλα επίσης παρείχαν σκιά και προστασία στους διαφόρους λαούς, που κούρνιαζαν κάτω από την διοίκηση του Ναβουχοδονόσορα.
Το δένδρο επίσης είχε και καρπούς πολλούς με τους οποίους τρεφόταν κάθε ύπαρξη, που ήταν κάτω από αυτό. Συνεπώς το δένδρο δεν ήταν μόνο θελκτικό αλλά και χρήσιμο. Παρείχε το θέαμα, αλλά έδινε και άρτο. Ικανοποιούσε τις βασικές υλικές ανάγκες όλων των λαών, «τον άρτον και τα θεάματα». Αυτά ζητούν οι λαοί από τους ηγέτες τους και όταν δεν τους τα παρέχουν εξεγείρονται και στασιάζουν. Γι' αυτό η συνεχής μέριμνα διά την ευημερία του λαού πρέπει να είναι κύριο μέλημα των ηγετών.
Ο άγγελος κατ' εντολή του Θεού κόβει το δένδρο, αλλά δεν καταστρέφει τις ρίζες του. Η βασιλεία θα αφαιρεθεί για λίγο από τον Ναβουχοδονόσορα, αλλά δεν θα καταργηθεί τελείως. Η αγαθότητα του Θεού προαναγγέλλει τα δεινά για να ανανήψουμε και να διορθωθούμε, ώστε να γλιτώσουμε από αυτά. Αν παραμείνουμε αμετανόητοι τότε μας τιμωρεί δια της πραγματοποιήσεώς τους. Αλλά και όταν τιμωρεί, μετριάζει την τιμωρία και παρέχει έλεος και επιείκεια. Και το κάνει αυτό, γιατί περιμένει την θεραπεία του ανθρώπου και δεν αποβλέπει στην καταστροφή και εξόντωσή του. Ο άνθρωπος λοιπόν θα πρέπει να φροντίσει να διορθωθεί με την μετάνοια και την ανάνηψη είτε προ των δεινών είτε μετά από αυτά.
Η τιμωρία του δένδρου να δεθεί με σιδηρά και χάλκινα δεσμά μετά το κόψιμό του και το ότι θα κάνει παρέα με τα θηρία, θα τρέφεται με χλόη και ότι θα αποξενωθεί από τους ανθρώπους και θα αποκτήσει καρδιά θηρίου αποκαλύπτει ότι το δένδρο συμβολίζει άνθρωπο.
Οι επτά χρονικές περίοδοι που θα διαρκέσει η δοκιμασία άλλοι ερμηνευτές εικάζουν ότι είναι επτά χρόνια και άλλοι τρία και μισό, διότι θεωρούν ότι κάθε έτος έχει ουσιαστικά δύο περιόδους στην Γραφή, το θέρος και τον χειμώνα και άλλοι μιλούν γενικά και αόριστα περί σύντομης δοκιμασίας. Συνεπώς δεν μπορούμε να πούμε με ακρίβεια πόσο θα διαρκέσει η δοκιμασία αυτή.
Είναι πολύ σημαντική η συμβουλή που δίνει στο τέλος ο Δανιήλ στον Ναβουχοδονόσορα ότι τις αμαρτίες του να τις εξιλεώσει με ελεημοσύνες και τις αδικίες του με έργα ευσπλαχνίας και φιλανθρωπίας προς τους πτωχούς. Ο βασιλιάς της Βαβυλώνας αδίκησε, καταπίεσε, φέρθηκε με σκληρότητα, εφάρμοσε το δίκαιο του ισχυροτέρου, όπως κάνουν όλοι οι ηγήτορες και μάλιστα αυτοί που έχουν ανεξέλεγκτο εξουσία, όπως συνέβαινε στην απολυταρχική μοναρχία. Η εξουσία είναι ένα δηλητήριο, είπε κάποιος σοφός, που διαποτίζει τον οργανισμό και του πιο δικαίου και συνετού ανθρώπου. Χρειάζεται λοιπόν η ελεημοσύνη και η φιλανθρωπία όχι μόνο στον υλικό τομέα αλλά και στον πνευματικό, με την συγγνώμη, την επιείκεια, την μακροθυμία, που οφείλουμε να δείχνουμε προς όλους.
Δεν αναφέρει η Γραφή πως αντέδρασε ο Ναβουχοδονόσορ στα όσα του αποκάλυψε και τον συμβούλευσε ο Δανιήλ. Πάντως πρέπει να παρέμεινε αθεράπευτος και αμετανόητος. Συνέχισε να κομπάζει και να επαίρεται. Έτσι μια μέρα καθώς βάδιζε στο δώμα του ναού και έβλεπε την μεγάλη και πολυάνθρωπο πόλη, με τα θαυμάσια πράγματι οικοδομήματα και τους κρεμαστούς κήπους είπε στον εαυτό του ή και προς τους ακολούθους του· «Δεν είναι αυτή η μεγάλη πόλη Βαβυλώνα, την οποία έκτισα εγώ ως πρωτεύουσα του βασιλείου μου με τη μεγάλη μου δύναμη και ικανότητα, για να διακηρύττει την δόξα της μεγαλειότητάς μου»; Πράγματι η Βαβυλώνα υπήρξε πόλη ασυνήθιστα μεγάλη, επιβλητική και ένδοξη. Ήταν μεγαλύτερη από τις Θήβες της Αιγύπτου και την Μέμφιδα που υπήρξαν για κάποια διαστήματα πρωτεύουσες της Αιγύπτου. Ήταν μεγαλύτερη και από την Ουρ της Μεσοποταμίας και από την Νινευί της Συρίας. Ο Ηρόδοτος γράφει (Ιστορίαι Α,178) ότι δεν είχε δει καμμία άλλη πόλη τόσο στολισμένη. Λόγω του πλούτου και της χλιδής της αλλά και της έντονης ειδωλολατρίας και ανηθικότητας, που συνήθως σ᾽αυτές τις περιπτώσεις συνυπάρχουν και αλληλοπεριχωρούνται, η Βαβυλώνα στην αγία Γραφή και μάλιστα στην Αποκάλυψη (14,8 · 16,19 · 18 κεφ.) συμβολίζει το κράτος του Αντιχρίστου το οποίο τελικά θα καταστραφεί ολοσχερώς και θα θρηνούν όλοι οι αμαρτωλοί για την καταστροφή του.
Ενώ ο Ναβουχοδονόσορ έλεγε αυτά τα εγωιστικά λόγια φωνή από τον ουρανό ακούστηκε να τον ειδοποιεί ότι η βασιλεία του παύει να είναι υπό την εξουσία του. Θα εκδιωχθεί από την ανθρώπινη κοινωνία και θα κατοικήσει με τα άγρια θηρία. Θα τον ταΐζουν με χορτάρι σαν να είναι βόδι για επτά χρονικές περιόδους μέχρι να εννοήσει ότι ο Ύψιστος κυριαρχεί στην ανθρώπινη ιστορία και αυτός δίδει ή αφαιρεί την εξουσία σε κάθε βασιλιά, όπως θέλει και όπως κρίνει αυτός. Αυτό που ανακοίνωσε η ουράνια φωνή πραγματοποιήθηκε αμέσως. Ο Ναβουχοδονόσορ άρχισε να ζει σαν ζώο, οι τρίχες του μεγάλωσαν σαν τις τρίχες του λιονταριού και τα νύχια του έγιναν όπως τα νύχια των αρπακτικών ορνέων.
ΑΡΧΙΜ. ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ