Ο Ιωράμ, ο δεύτερος διάδοχος του Αχαάβ, επιτίθεται στους Μωαβίτες

Μετά το θάνατο του Οχοζία στο θρόνο του βορείου βασιλείου, του Ισραήλ, ανέβη­κε ο αδελφός του Ιωράμ. Ανέβηκε κατά το δέκατο όγδοο χρόνο της βασιλείας του Ιωσαφάτ στο νότιο βασίλειο, του Ιούδα. Ο Ιωράμ υπήρξε κι αυτός ασεβής, όχι όμως στο βαθμό που ήταν ο πατέρας του και η μητέρα του. Κατέστρεψε τις στήλες του Βάαλ, που είχε κατασκευάσει ο πατέρας του, αλλά συνέχισε την πολιτική του πρώτου βασιλιά του Ισραήλ, του Ιεροβοάμ, υιού του Ναβάτ, που για πολιτικούς λόγους, όπως προαναφέραμε, ευνόησε την ειδωλολατρία.

Μετά τον θάνατο του Αχαάβ αμέσως επαναστάτησαν οι Μωαβίτες, που μέχρι τότε ήταν υποτελείς στους Ισραηλίτες (Δ´ Βασ. 1,1) και μάλιστα πλήρωναν βαρύτατο φόρο. Πλήρωναν εκατόν χιλιάδες αρνιά και εκατόν χιλιάδες κριάρια με το μαλλί τους. Ο βασιλιάς τους, ο Μωσά, ήταν «νωκείδ» δηλαδή αρχιποιμένας. Ο Οχοζίας από νωχέλεια ή φόβο δεν αντιμετώπισε την ανεξαρτητοποίηση του Μωσά και έτσι αυτή παγιώθηκε. Μόλις ανέλαβε όμως ο Ιωράμ, αμέσως θέλησε να ξαναπάρει τους Μωαβίτες στην επιρροή του. Ζήτησε τον Ιωσαφάτ να τον ενισχύσει, όπως και ο πα­τέρας του Αχαάβ παλαιότερα, και εκείνος δέχθηκε. Τον ρώτησε από ποια οδό να ανε­βεί και εκείνος του απάντησε από την έρημο της Εδώμ, δηλαδή της Ιδουμαίας.

Η Ιδουμαία βρι­σκόταν στο νότιο μέρος της Ιουδαίας και της Νεκράς θαλάσσης και βόρεια της είχε το κράτος των Μωαβιτών. Οι Ιδουμαίοι ήταν απόγονοι του Ησαύ, του αδελφού του Ιακώβ και υιού του Ισαάκ. Οι Μωαβίτες, όπως και ο Αμμωνίτες που ήταν πιο βόρεια από αυτούς, ήταν απόγονοι του Λωτ, από επιμειξία με τις κόρες του. Οι χώρες Μωάβ και Αμμών βρισκόταν ανατολικά του Ιορδάνη στην σημερινή Ιορδανία. Όλες αυτές οι χώρες είχαν αρνηθεί να δώσουν νερό και εφόδια στους Ισ­ραηλίτες, όταν ήρθαν από την Αίγυπτο, και τήρησαν εχθρική στάση ανά τους αιώνες. Οι Μωαβίτες μάλι­στα, με βασιλιά τον Βαλάκ, ζήτησαν από τον μάντη Βαλαάμ να τους καταραστεί για να καταστραφούν, εκείνος όμως πιεζόμενος από τον αληθινό Θεό τους ευλόγησε και προφήτευσε την επικράτησή τους (Δευτ. κεφ. 22-24).

Τη στιγμή αυτή όμως η Ιδουμαία ήταν υποτελής στον Ιωσαφάτ και αναγκαστικά ακολούθησε τα στρατεύματα του Ιωσαφάτ και Ιωράμ που επιτέθηκαν από τα νότια τους Μωαβίτες. Οι τρεις σύμμαχοι πριν αντικρίσουν τον εχθρό, αντιμετώπισαν την φοβερή έλλειψη νερού όπως και οι πρόγονοί τους (Αριθμ. 20,2). Τι περίεργο μεγάλα στρατεύματα να κινδυνεύουν και να καταστρέφονται από άσχημες φυσικές κατα­στάσεις, και να αποδεικνύεται ότι ο παντοδύναμος, όπως πιστεύει ο ίδιος για τον εαυτό του, άνθρωπος είναι άθυρμα της φύσεως. Η κατάσταση ήταν τόσο τραγική, που ο Ιωράμ εμμέσως κατηγόρησε τον Κύριο ότι τους παρέδωσε στα χέρια των Μωα­βιτών. Είναι η συνηθισμένη επωδός όλων των ασεβών, άλλα και πολλών ευσε­βών, ότι τους ξέχασε ο Κύριος, ότι δεν τους ακούει, ότι δεν ενδιαφέρεται γι' αυτούς.

Στη δύσκολη αυτή στιγμή ο Ιωσαφάτ ζήτησε, όπως και παλαιότερα με τον Αχαάβ, αν υπάρχει κοντά τους προφήτης του Κυρίου, ώστε να μάθουμε από αυτόν το θέλημα του Κυρίου. Αντί να κατηγορεί τον Κύριο και να εκφράζει παράπονα, όπως ο Ιωράμ ζητά να βρεθεί τρόπος να μάθουν το θέλημά του. Στρατιώτης του Ιωράμ απάντη­σε ότι βρισκόταν μαζί τους ο Ελισαίος, αυτός που υπηρέτησε τον Ηλία σαν υποτακτι­κός του. Προφανώς ο Ελισαίος θα ακολούθησε τον στρατό ως εθελοντής μάλλον και όχι ως στρατιωτικός ιερεύς (πρβλ. Δευτ. 20,1-4) έχοντας βέβαια την άδεια και την ευλο­γία του Θεού προς τούτο, αφού αυτός τώρα ήταν «το άρμα του Ισραήλ και το ιπ­πικό του» αντί του Ηλία (πρβλ. Δ´ Βασ. 2,12). Μπορεί οι άνθρωποι να ξεχνούν τον Θεό, αλλά ο Θεός δεν λησμονεί ποτέ τους ανθρώπους και φροντίζει γι' αυτούς πριν απ' αυ­τούς.

Αμέσως οι τρεις βασιλείς πήγαν στον Ελισαίο να τον συμβουλευθούν. Ο Ιωσαφάτ ήταν κυρίως ο ευσεβής αλλά και οι άλλοι, λόγω της απελπιστικής καταστάσεως που αντιμετώπιζαν, πήγαν μαζί του. Τι τιμή για τον Ελισαίο να προσέρχονται τρεις βασι­λείς για να τον συμβουλευθούν! Ο Ελισαίος όμως έχοντας την παρρησία του Ηλία αλλά και το καθήκον του προφήτη μίλησε ειρωνικά προς τον Ιωράμ. «Τι κοινό υπάρ­χει μεταξύ μας; Πήγαινε στους προφήτες του πατρός σου και της μητρός σου». Αφού συνεχίζεις να είσαι υποστηρικτής της ειδωλολατρίας και αρκείσαι σε ημίμετρα υπέρ του αληθινού Θεού, πήγαινε σ' αυτούς. Ο Ιωράμ τότε, παραβλέποντας την ειρωνεία και τον έλεγχο, ταπεινά τον ρώτησε αν είναι θέλημα Θεού να παραδοθούν στους Μωαβίτες. Ο Ελισαίος και πάλι του μίλησε απότομα και ψυχρά. «Αν δεν ήταν μαζί σου ο Ιωσαφάτ, ούτε που θα σου έδινα σημασία και απάντηση. Τώρα όμως φέρε μου κάποιον που να ψάλλει». Και καθώς ήρθε ο ψαλμωδός και έψαλλε, ήρθε πάνω του το χέρι του Κυρίου και του μετέδωσε το θέλημά του.

Τότε είπε ο Ελισαίος· «Τάδε λέγει Κύριος· σκάψτε μικρούς λάκκους στον ξηρο­πόταμο, που είναι μπροστά σας. Παρόλο που δεν θα φυσήξει άνεμος ούτε θα βρέξει, ο ξεροπόταμος θα γεμίσει νερό κι απ' αυτό θα πιείτε εσείς και τα ζώα σας. Ο Κύριος εκτός από αυτό το θαύμα θα κάνει και κάτι άλλο πολύ μεγαλύτερο. Θα παραδώσει στα χέρια σας τους Μωαβίτες. Θα καταστρέψετε όλες τις οχυρές πόλεις τους, θα κόψετε τα δένδρα τους, θα φράξετε τις πηγές τους και θα αχρηστεύσετε όλα τα χω­ράφια τους σκεπάζοντάς τα με πέτρες».

Ο Θεός προμηνύει την βοήθειά του, αλλά και δοκιμάζει την πίστη τους. Το ότι τους λέγει να σκάψουν λάκκους, αυτό θα δείξει αν πιστεύουν και υπακούν στον Κύ­ριο. Και όντως οι βασιλείς το έκαναν και το νερό άρχισε να έρχεται. Ο Ηλίας έφερε νερό από τα σύννεφα, ο Ελισαίος έφερε νερό μέσα στην έρημο, από εκεί που κανείς δεν περίμενε, με εντελώς θαυματουργικό τρόπο. Επιπλέον ο Θεός τους διαμηνύει ότι θα τους παραδώσει στα χέρια τους τους Μωαβίτες. Ο Ιωράμ κατηγόρησε τον Θεό ότι θέλει να τους παραδώσει στους Μωαβίτες και ο Κύριος κάνει το αντίθετο. Διότι ο Κύριος δίδει «υπερεκπερισσού ων αιτούμεθα ή νοούμεν» (Εφεσ. 3,20). Αυτοί βασικά προσέφυγαν στον Κύριο για να λυθεί το πρόβλημα του νερού και ο Κύριος τους χο­ρηγεί και την νίκη, όπως το έκανε και στον Αχαάβ, όταν του επιτέθηκε ο βασιλιάς της Συρίας, ο υιός Άδερ ο Β´. Ενώ ο νόμος απαγόρευε στους Ισραηλίτες να κόβουν τα δένδρα των εχθρών (Δευτ. 20, 19-20), εδώ κατ' εξαίρεση τους το επιτρέπει αλλά και τους το επιβάλλει. Οι Μωαβίτες αρνήθηκαν να πληρώσουν τον φόρο υποτέλειας, τώρα χάνουν και τις πηγές τους και τα δένδρα τους και τα χωράφια τους.

Το νερό ήρθε ξαφνικά στην έρημο της Ιδουμαίας κατά την ώρα της πρωινής θυσί­ας. Οι Μωαβίτες, που έμαθαν την προέλαση των τριών βασιλέων, παρατάχθηκαν κατά το μήκος των συνόρων της χώρας τους, για να τους αντιμετωπίσουν. Το πρωί εκείνο που γέμισε η έρημος της Ιδουμαίας νερά, οι Μωαβίτες είδαν τον ήλιο να πέφτει πάνω στα νερά και αυτά να φαίνονται σαν αίμα. Τότε υπέθεσαν πως οι τρεις βασιλιάδες για κάποιο λόγο συγκρούστηκαν μεταξύ τους και έτσι γέμισε η έρημος αίμα. Γι' αυτό ετοιμάστηκαν να τους επιτεθούν και να λαφυραγωγήσουν ένα στρατό αποκαμωμένο από την πορεία στην έρημο και αποδεκατισμένο από την μεταξύ των τριών βασιλέων δια­μάχη. Μόλις όμως επιτέθηκαν, οι Ισραηλίτες τους πετσόκοψαν και τους έτρεψαν εις φυγή. Αμέσως μετά εισήλθαν στη χώρα της Μωάβ καταστρέφο­ντας την. Γκρέμισαν τις πόλεις, κατέστρεψαν τα χωράφια, έφραξαν τις πηγές, έκοψαν τα δένδρα. Ο βασι­λιάς Μωσά προσπάθησε με επτακόσιους επίλεκτους άνδρες να δια­σπάσει την πα­ράταξη των εχθρών στη μεριά των Ιδουμαίων, αλλά δεν το κατόρθωσε. Τότε πάνω στην απελπισία του, σε μια ύστατη προσπάθεια να αποσπάσει την εύνοια του θεού των Μωαβιτών, του Χαμώς, πήρε τον πρωτότοκο υιό του, που θα τον δια­δεχόταν στον θρόνο, και τον προσέφερε θυσία πάνω στα τείχη της πόλεως του. Ήθε­λε να δεί­ξει στους Ισραηλίτες ότι είναι αποφασισμένος για όλα. Δεν πρόκειται να πα­ραδοθεί, αλλά θα πουλήσει ακριβά το έθνος του και τον εαυτό του. Οι Ισραηλίτες τόσο τα­ράχτηκαν από την αποτρόπαια και σιχαμερή αυτή θυσία, που μετάνιωσαν για την επίθεσή τους και εγκαταλείποντας την πολιορκία, έφυγαν στη χώρα τους, μη θέλο­ντας να τους εξοντώσουν τελείως.

Το 1868 στο Ντιμπάν της Υπεριορδανίας (σημερινή Ιορδανία) ο Αλσατός ιερα­πόστολος Φ. Α. Κλάιν ανακάλυψε «τη στήλη του Μωσά», μια στήλη διαστάσεων 1,13 επί 0,70., στην οποίαν ο Μωσά, διηγείται πως ο Αμβρί ο βασιλιάς του Ισραήλ –πριν τον Αχαάβ– υπέτα­ξε την Μωάβ και την καταπίεζαν έκτοτε οι Ισραηλίτες. Καυ­χάται διά την ανταρσία του εναντίον του Ισραήλ επί βασιλέως Οχοζία, αλλά και για την πεισματική και αποφα­σιστική αντίσταση του στη νέα επίθεση των Ισραηλιτών, επί βασιλέως Ιωράμ. Η στήλη χρονολογείται με­ταξύ των ετών 840-820 π. Χ. Το αρ­χαιολογικό αυτό εύρημα πιστοποιεί την ιστορι­κότητα των όσων πα­ραθέσαμε εκ της Γραφής. Η στήλη αυτή βρίσκεται σήμερα στο μουσείο του Λού­βρου.

ΑΡΧΙΜ. ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ