Ένα στα δυο παιδιά στην Ελλάδα δηλώνει ότι δίνει πολλές πληροφορίες γύρω από τον εαυτό του και τη ζωή στο Διαδίκτυο, στους ιδιαίτερα δημοφιλείς ιστοχώρους κοινωνικής δικτύωσης, όπως το MyS….ή το Fa….
Ένα στα τέσσερα παιδιά θα έδινε χωρίς πρόβλημα τα στοιχεία τραπεζικού του λογαριασμού μέσα από το Internet, ενώ μόνο 4,5 στα 10 θα συμπλήρωναν μόνο τα βασικά στοιχεία τους σε φόρμες ιστοσελίδων όπου ερωτώνται για τη διεύθυνση, το τηλέφωνό τους και για άλλες προσωπικές πληροφορίες. Δυο στα δέκα ελληνόπουλα θα «δανείζονταν» την πιστωτική κάρτα του γονιού τους (6,52%) για να αγοράσουν κάτι από το Διαδίκτυο, ή θα χρησιμοποιούσαν στοιχεία ξένης κάρτας που θα τους έδινε κάποιος φίλος τους (13,04%).
Όπως καταδεικνύει έρευνα του Πανευρωπαϊκού Δικτύου Εθνικών Κόμβων Ασφαλούς Διαδικτύου Insafe (που τελεί υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής), οι ανήλικοι δυσκολεύονται να προστατεύσουν την ιδιωτική τους ζωή στον κυβερνοχώρο. Στην έρευνα που διεξήχθη μεταξύ 6/12/2006 και 7/2/2007 σε 37 χώρες του κόσμου -στο ερωτηματολόγιο απάντησαν συνολικά 21.825 παιδιά και έφηβοι, μεταξύ των οποίων και 322 ελληνόπουλα- το 57% των ανηλίκων αποκαλύπτουν πολλά προσωπικά τους δεδομένα μέσα από το Διαδίκτυο.
Σύμφωνα με την έρευνα, τα παιδιά κάτω των 10 ετών φαίνεται να έχουν ελάχιστη γνώση των κινδύνων που ελλοχεύουν στις συναντήσεις με άτομα που γνώρισαν μέσα από τα δωμάτια ανοιχτής επικοινωνίας (chat rooms). Περισσότερα από το 1/3 αυτών των παιδιών δήλωσαν ότι θα συναντούσαν μόνα τους έναν τέτοιον άγνωστο και δεν θα ενημέρωναν τους γονείς τους.
Εντυπωσιακά είναι και τα στοιχεία που προκύπτουν από πρόσφατη έρευνα του Πανεπιστημίου Αθηνών αναφορικά με τη χρήση του Internet από εφήβους. Όπως προκύπτει από την έρευνα, το 1% των εφήβων παρουσιάζει εθισμό στο Internet, ενώ το 20% βρίσκεται στα όρια εξάρτησης. Παράλληλα, το 4% των εφήβων που συμμετείχαν στην έρευνα παραδέχθηκαν ότι έχουν υποστεί παρενόχληση «σερφάροντας» στο Internet. Η προστασία των ανηλίκων έχει θορυβήσει ιδιαίτερα τη διεθνή κοινή γνώμη, υποχρεώνοντας δημοφιλείς online υπηρεσίες, όπως το Fa… και το MyS…να λάβουν αυστηρότερα μέτρα για την προστασία τους, τα οποία ωστόσο, εξακολουθούν να κρίνονται ως ανεπαρκή.
Επίσης χαρακτηριστική είναι η απάντηση στη ερώτηση·
Όταν χρησιμοποιείς το MyS… το Fa…ή κάποια παρόμοια ιστοσελίδα, πως ρυθμίζεις το προφίλ σου;
1. Το κάνω δημόσια προσβάσιμο και γράφω πολλά πράγματα για τη ζωή μου· 52%.
2. Το κρατάω ιδιωτικό για να μπορούν να το βλέπουν μόνο οι φίλοι μου· 28,88%.
3. Δεν ξέρω· 19,88%.
Τέλος σε έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί κατά καιρούς απ’ την Ελληνική Καταναλωτική Οργάνωση στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Εκστρατείας “SafeNetHome” συγκεντρώσαμε τις παρακάτω απαντήσεις από τα παιδιά·
* 100% των παιδιών παραδέχτηκαν ότι έχουν επισκεφθεί ιστοσελίδες πορνογραφικού περιεχομένου και τυχερών παιχνιδιών μετά από την προτροπή φίλων ή γνωστών, τουλάχιστον μια φορά.
* Σχεδόν 75% των παιδιών επηρεάζονται από τις διαφημίσεις στο διαδίκτυο και μπαίνουν στο πειρασμό να χρεώσουν τις πιστωτικές κάρτες των γονέων τους.
* 50% των συνεντευξιασθέντων παιδιών είπαν ότι «σερφάρουν» στο διαδίκτυο για τουλάχιστον μια ώρα αλλά
* 75% αυτών των παιδιών θα παρέμεναν περισσότερο αν κόστιζε λιγότερο η τηλεφωνική χρέωση.
* 95% των παιδιών άνω των 13 ετών προτιμούν να μπαίνουν στο διαδίκτυο όταν οι γονείς τους απουσιάζουν, γιατί θέλουν να επικοινωνούν σε χώρους ανοιχτής επικοινωνίας στο διαδίκτυο, κάτι που οι περισσότεροι γονείς το απαγορεύουν.
* Τα περισσότερα από τα παιδιά που ερωτήθηκαν ομολόγησαν ότι, επειδή χρειάζεται πιστωτική κάρτα για να μπορέσουν να παίξουν στο καζίνο στο διαδίκτυο, μερικές φορές αναγκάζονται να εξαπατήσουν τους γονείς τους, ώστε να καταφέρουν να αποσπάσουν την κάρτα τους.
* 45% των γονέων δήλωσαν ότι ανησυχούν για την πιθανότητα να παίζουν τα παιδιά τους σε διαδικτυακά καζίνο. Δυστυχώς, οι περισσότεροι γονείς εκφράζονται μόνο για το θέμα της έλλειψης ολοκληρωμένης νομοθεσίας και έλλειψης προστασίας, και αφήνουν τελευταίο το κομμάτι της δικής τους ευθύνης και της άγνοιας, τόσο των γονέων όσο και των δασκάλων τους. Παρά το ότι αρκετοί γονείς ανησυχούν, ελάχιστοι παρακολουθούν τα σεμινάρια που πραγματοποιεί η Ε.ΚΑΤ.Ο. σε συνεργασία με την Ένωση Συλλόγων Γονέων και Κηδεμόνων Βορ. Ελλάδος.
* 52% των γονέων δεν έχουν ιδέα τι μπορεί να κάνει ένα παιδί στο διαδίκτυο.
* 60% των γονέων λένε ότι, συχνά σκέφτηκαν να βιντεοσκοπήσουν το παιδί τους κρυφά όταν μπαίνει στο διαδίκτυο.
Αυτά τα στατιστικά στοιχεία1 δείχνουν με χαρακτηριστικό τρόπο ένα πρόβλημα που -δυστυχώς- στην πατρίδα μας δεν έχουν συνειδητοποιήσει παρά ελάχιστοι. Είναι χαρακτηριστική η άγνοια και η εγκληματική –σε ορισμένες περιπτώσεις- αδιαφορία των γονέων σχετικά με την χρήση του internet από τα παιδιά τους.
Το διαδίκτυο είναι ένας τόπος όπου συναντά κανείς ότι μπορεί αλλά και ότι δεν μπορεί να διανοηθεί. Υπάρχει άπλετη γνώση, παραπληροφόρηση, σκοπιμότητα, πληροφορία, κακό, καλό, ηθικά, ανήθικο, σωστό, λάθος αλλά δεν υπάρχει κάτι πολύ βασικό· ο τρόπος του να διαχωρίσει κανείς το τι είναι αυτό που βλέπει κάθε φορά μπροστά του. Είναι ένας τόπος που δεν διέπεται από νόμους. Είναι ένας τόπος που, στην πλειοψηφία του, χρησιμοποιείται ύποπτα και περίεργα. Δεν υπάρχει σ’ αυτό διαχωρισμός ανάμεσα στο καλό και στο κακό, το σωστό και το λάθος, το ηθικό και το ανήθικο, το νόμιμο και το άνομο.
Είναι ελάχιστες οι χώρες, σε παγκόσμια κλίμακα, που καλύπτουν νομοθετικά την χρήση του Internet. Είναι ελάχιστα τα μέτρα προστασίας που λαμβάνουν οι παγκόσμιοι οργανισμοί ασφαλείας για την εξάλειψη και πρόληψη του ηλεκτρονικού εγκλήματος. Όλοι δρουν αφού πρώτα προκληθεί κάποιο κακό και κανείς δεν θεσπίζει και δεν υιοθετεί προληπτικά μέτρα, ώστε να προλαμβάνονται τέτοιου είδους κακόβουλες προσπάθειες και ενέργειες.
Μέσα σε όλο αυτό το χάος, υπάρχουν -δυστυχώς- γονείς που αφήνουν τα παιδιά τους μόνα και ανεξέλεγκτα. Χωρίς επίβλεψη, χωρίς παρακολούθηση, χωρίς κάν την γνώση του τι κάνουν μπροστά στις οθόνες τους. Είναι εντελώς παράλογος ο ισχυρισμός που ακούει κανείς από τους γονείς, όταν αυτοί θέλουν να δικαιολογήσουν τα αδικαιολόγητα και προβάλλουν το επιχείρημα· «Από το να βλέπει τηλεόραση, καλύτερα να ασχολείται με τον υπολογιστή να μαθαίνει κιόλας». Δεν υπάρχει μεγαλύτερη πλάνη από αυτό. Αν μη τι άλλο, η τηλεόραση –παρά τα μαύρα χάλια της- έχει την υποχρέωση να προβάλλει θεάματα που, εν πάση περιπτώσει, υπόκειται σε κάποιους στοιχειώδεις κανόνες του κράτους. Το Internet δεν είναι υποχρεωμένο και δεν υπόκειται σε κανέναν κανόνα! Τι να μάθει, λοιπόν, εκεί μέσα το παιδί μόνο και χωρίς την επίβλεψη των γονιών του; με ποια κριτήρια θα φιλτράρει τα μύρια όσα προβάλλονται μπροστά του, χωρίς λογοκρισία και έλεγχο; Γνωρίζουν, άραγε, οι γονείς πως, αυτή τους η στάση τους καθιστά ενόχους απέναντι στην Ελληνική νομοθεσία για έκθεση ανηλίκου σε κίνδυνο; Το Internetδιεθνώς θεωρείται ως μη νομοκρατούμενη περιοχή και άρα η «εγκατάλειψη» ενός παιδιού στο Internetσυνιστά αδίκημα έναντι του νόμου.
Είναι επιτακτική ανάγκη αυτή τη στιγμή να δοθεί βάρος από το κράτος μας στην ενημέρωση σχετικά μα το Internet και τους κινδύνους που κρύβονται σε αυτό. Είναι χρέος της πολιτείας να αξιοποιηθεί η καλή πλευρά του διαδικτύου και να τιθασευτεί νομοθετικά η παράνομη και άνομη δραστηριότητά του. Χρειάζεται πλήρες και αναλυτικό νομοθετικό πλαίσιο όπου θα οριοθετεί πλήρως το τι σημαίνει το Internet μέσα σε ένα σπίτι και πολύ περισσότερο στα μάτια ανήλικων παιδιών. Χρειάζονται γενναίες αποφάσεις, όσο κι αν δυσαρεστήσουν παρόχους εταιρείες και συμφέροντα. Η δια φύλαξη των ανθρώπων και ειδικά των παιδιών θα πρέπει κάποια στιγμή να γίνει μέλημα του σημερινού αδιάφορου κράτους.
Βέβαια, είναι μεν ευθύνη της πολιτείας να ενημέρωση και να διαπαιδαγωγήσει τους γονείς σχετικά με αυτό το πολύ σοβαρό ζήτημα, αλλά είναι ευθύνη και των γονέων να κινηθούν προς αυτή την κατεύθυνση. Αλλοίμονο αν οι γονείς περιμένουν να αλλάξει πρώτα ένα κράτος ολόκληρο για να αντιμετωπίσουν ένα τόσο κατεπείγον ζήτημα που αφορά στην προστασία των παιδιών τους.
Μια πρόχειρη και απλή λύση είναι να μάθουν οι ίδιοι οι γονείς το Internet, ασχολούμενοι μαζί με τα παιδιά τους.
Εμμανουήλ Βολουδάκης
1. Πηγές· safeinternet.gr και ekato.org
«ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΕΥΛΟΓΙΑ» ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2009
ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ
ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ