(Είκοσι χρόνια μετά την κατάρρευση του σοβιετικού καθεστώτος, η Ρωσία βιώνει τους πειρασμούς του «ελεύθερου» κόσμου, την ηθική υποβάθμιση και διαφθορά των πάντων, που δεν έχει να ζηλέψει σε τίποτε από το παλιό καθεστώς. Η διαφθορά, παρά τις «δεσμεύσεις» πολιτικών ή δικτατόρων για την πάταξή της, δεν αναγνωρίζει καθεστώτα. Πρώτο της μέλημα πάντοτε ο εκμαυλισμός της νεολαίας. Η ανανεωμένη ορθόδοξη διανόηση, που αναδύθηκε στη Ρωσία, μέσα από τους διωγμούς της στρατευμένης σοβιετικής αθεΐας, αγωνιά και κρούει τον κώδωνα του κινδύνου. Σ’ αυτό το κλίμα κινείται τα παρακάτω άρθρο, που δημοσιεύεται σε μετάφραση. Συγγραφέας του, ένας νέος Ορθόδοξος ιστορικός του Κρατικού Παιδαγωγικού Πανεπιστημίου της Μόσχας).
Πηγή του άρθρου η ιστοσελίδα pravoslavie (=ορθοδοξία). ru.
Στη σημερινή Ρωσία, είναι πολύ της μόδας να επαινούν οι κοινωνικοί και πολιτικοί οργανισμοί και τα κόμματα τη νεολαία με σλόγκαν, που τη χαρακτηρίζουν ως το θεμέλιο του μέλλοντος. Προφανώς, η νεότητα είναι εκείνη, που θα καθορίσει το μέλλον της Ρωσίας, φωτεινό ή σκοτεινό, ανάλογα με την ηθική και πνευματική κατεύθυνση, την οποία θα ακολουθήσουν οι νέοι Ρώσοι, ιδίως όσοι είναι προικισμένοι με διανοητικές ικανότητες.
Ας ρίξουμε λοιπόν μια ματιά σ’ αυτή την ταλαντούχα ελίτ των νέων μας, στον κόσμο των φοιτητών. Πώς συμπεριφέρεται ο μέσος Ρώσος σπουδαστής, που διαμορφώνει σήμερα τις απόψεις του για τη ζωή, ζώντας σ’ ένα ιδεολογικά πλουραλιστικό περιβάλλον, σε μια χώρα χωρίς ενιαία ιδεολογική γραμμή;
Βεβαίως ο Χριστιανισμός προσφέρει λύσεις στα υπαρξιακά προβλήματα. Αυτό όμως που εκλαμβάνουμε ως Χριστιανισμό σήμερα, είναι ένας τρόπος ζωής ανεμελιάς και ευζωίας. Οι άνθρωποι βάζουν στην πρώτη θέση των ενδιαφερό-ντων τους το «άρτος και θεάματα». Σε δεύτερη μοίρα έρχονται η οικογένεια, η πατρίδα, ο Θεός. Δεν πρέπει να εκπλήσσεται κανείς όταν συναντάει ανθρώπους να λένε· «Είμαι άθεος, αλλά είμαι Ρώσος, δηλαδή, Ορθόδοξος». Ή, αντίστροφα· «Είμαι Ορθόδοξος, αλλά δεν πιστεύω».
Αυτός ο «νέος τρόπος» σκέψεως καθιστά αδιάφορο το σημερινό Χριστιανό μπροστά στην όποια κριτική ασκείται κατά του Χριστιανισμού. Τον αποθαρρύνει να ασχολείται με τα σύμβολα και να συχνάζει στους τόπους λατρείας της χριστιανικής Παραδόσεως. Έτσι, αν ο σημερινός φοιτητής ακούσει σε κάποιο σεμινάριο κοσμικού Πανεπιστημίου, ότι π.χ., «η χριστιανική παιδαγωγική δεν είναι σοβαρή επιστήμη και ουδέποτε πρόκειται να γίνει επιστήμη με όλη τη σημασία της λέξεως», το πιθανότερο είναι ότι θα το καταπιεί σιωπηλός. Αν δε θελήσει να φέρει αντίρρηση θα του πουν· «Δες καημένε, τα πράγματα με μεγαλύτερη ευελιξία. Μην είσαι μονολιθικά κολλημένος στις απόψεις σου».
Η ζωή χωρίς πεποιθήσεις, (σύμφωνα με τη διαπίστωση του K.G.Young, αυτή η ζωή προκαλεί σχιζοφρένεια), τείνει να γίνει κανόνας. Ένα πρόσωπο, με θρησκευτικές πεποιθήσεις, τις οποίες δεν είναι διατεθειμένο να αλλάξει ανάλογα με τα γραφόμενα σε κάθε νεότερη έκδοση των εφημερίδων, ή με κάθε συνάντηση ενός νέου συντρόφου, έφτασε να θεωρείται δημόσιος κίνδυνος! Είναι ποτέ δυνατό ο Χριστιανός να γίνει αποδεκτός σ’ ένα τέτοιο κόσμο;
Η σύγκρουση μεταξύ των αρχών του Χριστιανισμού και της κοσμικής κοινωνίας είναι δεδομένη. Η Ν. Α. Ναροσνίτσκαγια, (σ. μετ. Narochnitskaya, σύγχρονη Ρωσίδα ιστορικός, συγγραφέας, και πολιτικός), στο περίφημο έργο της «Ρωσία και Ρώσοι στην παγκόσμια ιστορία» αμερόληπτα επισημαίνει ότι στα πλαίσια της κοσμικής επιστήμης γίνονται στρεβλώσεις όσον αφορά ουσιώδη θέματα θρησκείας και φιλοσοφίας. Γράφει· «Διάσταση, αποξένωση και αμοιβαίος σνομπισμός εξακολουθούν να χωρίζουν τις κοσμικές ιδέες από εκείνες της Εκκλησίας περί επιστήμης, όπως αναπτύσσονται στην Ακαδημία Επιστημών και στα θεολογικά Ορθόδοξα ανώτατα ινστιτούτα, όπου οι ενότητες ρωσικής και παγκόσμιας ιστορίας, φιλοσοφικών ρευμάτων και θεμελιώσεως πολιτισμών, αποτελούν αντικείμενα σπουδών».
Είναι αλήθεια ότι σε κάθε τμήμα ανθρωπιστικών σπουδών ακόμα και στα κοσμικά ινστιτούτα, ο φοιτητής έχει το δικαίωμα να επιλέξει εξειδικευμένα μαθήματα με αναφορά, ας πούμε, στην Ορθόδοξη καλλιέργεια, τη φιλοσοφία, κτλ. Οι περισσότεροι όμως νέοι ούτε διανοούνται να βάλουν το μικρό τους μυαλό να δουλέψει σ’ αυτά τα πεδία. Θεωρούν τις θρησκευτικές υποθέσεις ως κάτι έξω από τη ζωή. Αυτό, που θέλουν από τη ζωή, είναι μόνο το «άρτος και θεάματα», (αυτές ακριβώς ήταν οι απαιτήσεις των άξεστων δούλων στην αρχαιότητα). Βασικά, οι μόνες επιδιώξεις των νέων μας, που σπουδάζουν, είναι η διασκέδαση και οι απολαύσεις.
Ο συγγραφέας δεν λέει αυτά, που λέει, για την κατάσταση των «προοδευτικών φοιτητών» μεταφέροντας διαδόσεις. Αυτός ο ίδιος σπούδασε σε ένα πασίγνωστο ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα της Μόσχας, όπου οι φοιτητές του τμήματος της Ιστορίας, διακρίνονταν γι’ αυτά τα «ειδικά» ενδιαφέροντα τους για τη ζωή. Δυστυχώς, το μεγαλύτερο μέρος των σπουδαστών θυσιάζει άσκοπα τα νιάτα του. Στην ηλικία των 22 χρόνων ένας μεταπτυχιακός σπουδαστής είναι ήδη κουρασμένος, εξαντλημένος, άφραγκος. Έχει γευτεί πολλά πράγματα αυτής της ζωής, κυρίως τις πιο σκοτεινές της πλευρές. Σπάνια να βρεις έναν αγνό νέο άντρα ή μια κοπέλα καθαρή και αθώα. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτό το πρόβλημα, χωρίς να παραβλέπουμε την ύπαρξη γενικής ηθικής απαξιώσεως σ’ όλες τις πλευρές της σπουδαστικής ζωής.
Η θεραπεία της επιστήμης δεν είναι «της μόδας» σήμερα! Νέα «χόμπι» έχουν εμφανιστεί· στο φοιτητικό περιβάλλον μπορείς να συναντήσεις μεγάλη εμπειρία άνομων αισθησιακών απολαύσεων, που φτάνουν μέχρι τον σοδομισμό και την ε-ξάρτηση από τα ναρκωτικά. Τα σημερινά χρόνια των σπουδών φαίνεται ότι ικανοποιούν πλήρως τους όρους των ιδεωδών της σοσιαλιστικής ουτοπίας, όπως στις αρχές του 19ου αιώνα διακηρύχτηκαν από τον Φουριέ· «οι πιο πρόσφοροι προς εκμετάλλευση πολίτες από τους σοσιαλιστικούς μηχανισμούς είναι οι επιρρεπείς σε ακραίες απολαύσεις, οι οποίοι χωρίς αναστολές παραδίδονται στην ικανοποίηση των παθών τους. Σε κοινωνίες με αυταρχική διακυβέρνηση το πιο χρήσιμο εργαλείο για τη νίκη της αλήθειας (!), είναι η αγάπη της ευμάρειας». Ο σοσιαλιστής Φουριέ δίδασκε στους οπαδούς του· «Απολάμβανε κάθε στιγμή. Απόφευγε τις δεσμεύσεις του γάμου ή οποιουδήποτε άλλου δεσμού, αν δεν προσφέρει άμεση ικανοποίηση στα πάθη σου. Γιατί πρέπει να δουλεύεις για το κοινό καλό; Όλη η τάξη της αυταρχικής διακυβερνήσεως θα στραγγαλίσει κάθε ατομική μας ικανότητα, και θα οδηγήσει τους ανθρώπους να στηρίζουν ό,τιδήποτε ονομάζεται κακό (βλ. «Θεωρία τεσσάρων κινήσεων και γενικών πεπρωμένων» και «Θεωρία παγκόσμιας ενότητας»).
Είναι κοινή διαπίστωση ότι οι άνθρωποι γύρω σου, που σπουδάζουν ζούσαν σαν «πολιτισμένοι άγριοι». Γνωρίζουν λίγο ως πολύ την ειδικότητά τους, μπορούν να μιλήσουν τουλάχιστον μια ξένη γλώσσα, ξέρουν να δουλεύουν τον υπολογιστή, στην καρδιά τους όμως αποδεικνύονται «άγριοι βάρβαροι».
Ένα άλλο πρόβλημα, πιθανόν πιο σημαντικό, μεταξύ των φοιτητών, είναι το πιοτό. Αναφέρω ένα περιστατικό. Στην αρχή του ακαδημαϊκού έτους, η γειτόνισσά μου, μια πολύ έξυπνη κυρία, με κάλεσε στο σπίτι της για να μου πει τα παραπονά της με τον εγγονό της. Δευτεροετής φοιτητής, δεν πατούσε στη σχολή γιατί κάθε βράδυ ερχόταν σπίτι πιωμένος και την άλλη μέρα κοιμόταν τις ώρες των μαθημάτων και των σεμιναρίων. Προσπάθησα να την παρηγορήσω λέγοντάς της ότι αυτή είναι μια κατάσταση συνηθισμένη στους δευτεροετείς φοιτητές. «Μην ανησυχείτε» την παρηγόρησα, «νομίζω ότι αυτό είναι προσωρινό. Πολλοί φοιτητές πίνουν κατά την διάρκεια των σπουδών τους». Κατάλαβα ότι με αυτά, που είπα, δεν ησύχασα την γειτόνισσά μου. Της πρότεινα λοιπόν να συμβουλευτεί κάποιον πεπειραμένο ιερέα.
Έχει παρατηρηθεί ότι το δεύτερο έτος είναι το έτος κατά το οποίο οι φοιτητές των ανωτάτων ιδρυμάτων πίνουν πιο πολύ. Τι όμως μπορούμε να πούμε για τους καθηγητές, που πίνουν, και μισομεθυσμένοι ψελλίζουν ασυναρτησίες στις αίθουσες διδασκαλίας! Ο αλκοολισμός δεν εντοπίζεται μόνο στους φοιτητές, είναι δυστυχώς πανρωσικό πρόβλημα.
Πολλοί οξυδερκείς και σώφρονες προ- και μετά- πτυχιακοί φοιτητές, όχι χωρίς λόγο, υποψιάζονται ότι στη χώρα μας προωθούνται πολιτικές, που αποσκοπούν στην φθορά της ρωσικής νεολαίας. Λες και το μόνο πράγμα, που χρειάζεται αυτή τη στιγμή η χώρα, είναι να αναλάβουν την διακυβέρνησή της άτομα χωρίς προσόντα και ικανότητες. Συγχρόνως, οι νέοι με ταλέντα και αφοσίωση στη δουλεία, τα δημιουργικά μυαλά, αφήνουν τα πάτρια εδάφη και δουλεύουν για τον Μπάρμπα Σάμ (Σημ. μετ., για τη Δύση, κυρίως την Αμερική. Δυστυχώς, το ίδιο δεν συμβαίνει και σε μας). Και θα εξακολουθήσει η ίδια υπόνοια να πλανάται, έως ότου η εκτελεστική εξουσία της Ρωσίας επεξεργαστεί και ανακοινώσει μια σοβαρή και καθαρή πολιτική για τη ρωσική νεολαία.
Εδώ και τώρα, η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να καθορίσει και, το πιο σημαντικό, να εξαγγείλει δημοσίως τη λήψη άμεσων μέτρων για τη θωράκιση των Ρώσων φοιτητών.
Vadim Venetiktov
«ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ» 16-09-09
ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ
ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ