ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ

«ΠΡΟΣ ΣΤΑΓΕΙΡΙΟ ΔΑΙΜΟΝΙΖΟΜΕΝΟ ΑΣΚΗΤΗ» (Ζ´.)

Αλλά οι άνθρωποι εξακολουθούν και στην εποχή της Καινής Διαθήκης να επιμένουν και να θέτουν ερωτήματα. Γι’ αυτό ας απαντήσουμε σε μερικά.

Γιατί πολλοί από την αρχή της ζωής τους και μέχρι του θανάτου τους δοκίμασαν πολλές συμφορές; Ο Θεός τους τιμωρεί κατ’ αρχήν για τη δική τους πονηρία, εάν υπάρχει, και εν συνεχεία δια ν’ αποκομίσουν οι άλλοι ωφέλεια. Εάν αυτό δεν συμβαίνει εις όλους, αυτό οφείλεται στο ότι δεν ήλθε ακόμη ο καιρός της κρίσεως.

Γιατί ορισμένοι τιμωρούνται σαν να διέπραξαν μεγάλα αμαρτήματα, πριν φθάσουν στην ηλικία που θα μπορούσαν να ξεχωρίσουν τα καλά και τα κακά;

Μπορεί να φταίει ο κακός χαρακτήρας των γονέων. Η αδιαφορία τους για τη σωστή ανατροφή. Το κακό περιβάλλον. Και μέσω αυτών να θέλει ο Θεός να συνετίσει αυτούς που προαναφέραμε. Έπειτα μπορεί, επειδή προγνωρίζει ο Θεός ότι θα γίνουν κακοί, με τις τιμωρίες –σαν χειροπέδες– προσπαθεί να τους συγκρατήσει. Είδα ζητιάνους ν’ ατιμάζουν γυναίκα. Από πείνα ή από θλίψη το έκαναν; Τι θα έκαναν, αν δεν είχαν και την πτώχεια; Με το χρήμα πόσους δεν θα διέφθειραν ηθικώς; Τη δε μανία των φυλακισμένων ποιος μπορεί να την υποφέρει; Πολλές φορές διαμαρτυρόμαστε για τις συνθήκες κράτησης των κρατομένων ή για την συμπεριφορά των σωφρονιστικών υπαλλήλων. Κανείς όμως δεν σκέφτεται πόσο δύκολο χαρακτήρα έχουν και τι προβλήματα δημιουργούν και πόσο δύσκολο είναι να διοικηθούν.

Οι δαιμονισμένοι, οι τόσο αξιολύπητοι, πόσα άσχημα διαπράττουν, όταν παύσει η επήρεια του δαίμονος; Μήπως είναι πιο ωφέλιμο να δαιμονίζονται συνεχώς, ώστε να μη έχουν ευθύνη, για τα όσα πράττουν;

 Όπως τους φυλακισμένους τους βάζουμε στη φυλακή για να τους βοηθήσουμε να μη πράττουν το κακό. Έτσι κι ο Θεός μας βάζει στην φτώχεια, στην αναπηρία, στο πένθος, στη θλίψη, στον σεισμό, τον πόλεμο, το φυσικό κακό για να δυσκολευθούμε στην διάπραξη του κακού. Κι όπως μερικούς τους εκτελούν για να φοβούνται και οι άλλοι, έτσι κι ο Θεός επιτρέπει και την δια θανάτου καταστροφή των.

Αλλά τι σχέση έχουν αυτά με εκείνους που πέρασαν την πρώτη ηλικία μέσα σε συμφορές και πέθαναν προτού ενηλικιωθούν και έρθουν εις ωριμότητα να κρίνουν το καλό και το κακό; Μα για πες μου τι φοβερό πάθανε. Κέρδισαν τον παράδεισο από τα πρώτα χρόνια. Αλλά πόσο σωφρονίστηκαν γονείς, αδελφοί, συγγενείς, από την κατάστασή τους; Βλέπεις λοιπόν οφέλη από τα πράγματα, που δυστυχώς μας σκανδαλίζουν; Φυσικό να υπάρχουν κι άλλες αιτίες άγνωστες σε μας.

Γιατί αυτοί που βαδίζουν σωστά πριν τους πειρασμούς, αμαρτάνουν μετά τον πειρασμό; Βάδιζαν σωστά ή φαινόταν ότι βάδιζαν σωστά. Πρβλ φαρισαίος (στην παραβολή Τελώνου και Φαρισαίου), πρεσβύτερος υιός (στην παραβολή του Ασώτου), Ιούδας, Πέτρος, κ. ά. Ορισμένοι ενώ φαίνονται ενάρετοι είναι οι πιο κακοί. Και ορισμένοι από αυτούς αποκαλύπτονται σ’ αυτή την ζωή, άλλοι όμως θα αποκαλυφθούν στην άλλη ζωή. Γι’ αυτό ο Παύλος λέγει· «Ώστε μη κρίνετε κάτι πριν έρθει η ώρα του, μέχρις ότου έρθει ο Κύριος, ο οποίος θα φωτίσει αυτά που είναι κρυμμένα στο σκότος και θα φανερώσει τις σκέψεις των καρδιών» (Α´ Κορ. 4,5).

Κι ας αφήσουμε τους υποκριτές κι ας έρθουμε σ’ αυτούς που κατόρθωσαν όλες τις αρετές, αλλά αδιαφόρησαν δια το σπουδαιότερο την ταπεινοφροσύνη. Ακριβώς γι’ αυτό το λόγο τους άφησε ο Θεός να πέσουν, για να καταλάβουν ότι και τα άλλα που πέτυχαν δεν τα πέτυχαν μόνοι τους αλλά με την βοήθεια του Θεού. Αν τώρα κάποιος υποστηρίξει ότι καλύτερα να ασκούμε αρετή με περηφάνεια, παρά να πέφτουμε και να ταπεινωνόμαστε, αυτός δεν γνωρίζει τη ζημιά της αλαζονείας ούτε το κέρδος της ταπεινοφροσύνης. Διότι αυτός που ασκεί αρετή με αλαζονεία (αν πράγματι αυτό μπορεί να θεωρηθεί αρετή) πολύ γρήγορα θα οδηγηθεί στην καταστροφή. Ενώ αυτός που έπεσε και έγινε ταπεινός θα σωθεί, εάν το θελήσει βέβαια και συντριβεί.

Γιατί ο δαίμων δεν με πείραζε, όταν ζούσα κοσμική ζωή και ήμουν κοσμικά περήφανος; Διότι κανείς πυγμάχος δεν ασχολείται με τους θεατές του αγώνα, αλλά μόνο με τους αντιπάλους του ή τους συναγωνιστές του. Αυτούς χτυπά και σ’ αυτούς επιτίθεται. Δεν είναι φοβερό λοιπόν το να μας πολεμά, αλλά το να πετύχει να μας εξουθενώσει ψυχικά και να χάσουμε κάθε διάθεση για αγώνα και αντίσταση. Αν αυτό δεν το πετύχει τότε μας σκάνει σπουδαίους και εμπειροπόλεμους. Στο στρατό ο πιο γενναίος και ένδοξος δεν είναι εκείνος που δεν πολέμησε αλλά εκείνος ο οποίος έχει να επιδείξει τα περισσότερα τραύματα και δέχθηκε να μονομαχήσει με τους πιο ρωμαλέους. Στον αθλητισμό ο πιο γενναίος είναι αυτός που τα βάζει συνεχώς με ανίκητους αθλητές και σπουδαίους. Στο κυνήγι ο πρώτος κυνηγός είναι αυτός που τολμάει να κυνηγά τα πιο άγρια θηρία. 

Είναι βέβαια ο δαίμων που σε βασανίζει θρασύς και ατρόμητος. Αλλά εγώ σε θαυμάζω και σε μακαρίζω. Διότι μολονότι κληρώθηκες ν’ αγωνιστείς με τέτοιο αντίπαλο, δεν καταβλήθηκες ούτε παραδόθηκες αλλά παρέμεινες ακλόνητος, και δεν εξέκλινες από την ευθεία οδό με κανένα τρόπον.

Δεν σε κολακεύω. Δες την προηγούμενη ζωή σου και δες κι αυτήν. Παλαιότερα δεν αγρυπνούσες, δεν νήστευες, δεν μελετούσες. Αν ο Θεός σου έδινε τότε την δοκιμασία εσύ θα καταστρεφόσουν αμέσως,ούτε στην αρχή της μοναστικής σου ζωής σου την έδωσε, γιατί δεν ήσουν έτοιμος. Τώρα όμως μετά από τόση άσκηση μπορείς να συμπλακείς και με τον αγριώτερο δαίμονα.

Γιατί ο δούλος μου ενώ ήταν κοσμικός δαιμονίσθηκε και απηλλάγη αμέσως;

Διότι για άλλη αιτία δαιμονίσθηκε αυτός, για άλλη εσύ. Σ’ αυτόν ο Θεός επέτρεψε το θηρίο απλώς να τον εκφοβίσει και με τον φόβο να τον διορθώσει. Σ’ εσένα επέτρεψε το θηρίο να συμπλακεί μαζί σου για να σε στεφανώσει. Απ’ αυτό που νομίζεις ότι σ’ εγκατέλειψε ο Θεός, απ’ αυτό να καταλάβεις ότι ενδιαφερόταν περισσότερο για σένα. Σε θεωρεί ότι είσαι ισχυρός και άγιος άνδρας. Αφού τόσα προσκυνήματα που γύρισες και τόσους άνδρες άγιους συναναστράφηκες και δεν θεραπεύτηκες, σημαίνει ότι μεγάλη ωφέλεια θα βρεις από το πάθος σου. Ο Θεός δεν στερεί ποτέ τη χάρη του, ούτε ανέχεται να ξευτελίζεται ο δούλος του, αν δεν πρόκειται να βρεις μεγάλη ωφέλεια.

Για την διασκευή· ΑΡΧΙΜ. ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ