ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ
«ΠΡΟΣ ΣΤΑΓΕΙΡΙΟ ΔΑΙΜΟΝΙΖΟΜΕΝΟ ΑΣΚΗΤΗ» (A.)
Εισαγωγή
Ο Σταγείριος υπήρξε ευσεβής νέος, ο οποίος ποθώντας την τελειότητα, αφήνει τον κόσμο και τις απολαύσεις του και γίνεται μοναχός. Ενώ όμως περνούσε τον βίο του με άσκηση και προσευχή, ξαφνικά δαιμονίζεται. Η κατάσταση του δαιμονισμού τον γεμίζει απελπισία και αθυμία, πίκρα και φαρμάκι και κυριολεκτικά τον παραλύει ψυχικά. Σκέφτεται ότι ενώ εγκατέλειψε τα πάντα, για να αφιερωθεί πλήρως στον Θεό, ο Θεός εν τούτοις επέτρεψε, ανεξήγητα και χωρίς να υπάρχει λόγος, τέτοια δοκιμασία και κάνει σκέψεις να αυτοκτονήσει.
Ο άγιος Χρυσόστομος, φίλος και γνωστός του ασκητού, μόλις έμαθε για το πρόβλημά του, για να τον παρηγορήσει και να τον ενισχύσει, του γράφει τρεις παραινετικούς λόγους. Στους λόγους αυτούς ο άγιος Χρυσόστομος απαντά σε πλήθος θεολογικά θέματα και ερωτήματα, που απασχολούν διαχρονικά τους πιστούς, και δίνει βάσει της Γραφής θαυμαστές και πλήρως ικανοποιητικές απαντήσεις.
Όποιος διαβάζει την πραγματεία αυτή του αγίου Χρυσοστόμου φθάνει στο συμπέρασμα ότι ένας από τους λόγους, που επέτρεψε ο Θεός τον δαιμονισμό του Σταγειρίου, εκτός από τους λόγους που αναφέρει ο άγιος στην πραγματεία του, ήταν να γραφεί απο τον χρυσό στη γλώσσα, την καρδιά αλλά και την διάνοια πατέρα αυτή η πραγματεία. Την πραγματεία αυτή θα την παραθέσουμε σε περιληπτική διασκευή, χωρίζοντας το κείμενο σε θεματικές ενότητες.
Λόγος Α΄
Έπρεπε πολυαγαπητέ μου Σταγείριε να είμαι κοντά σου και με προσωπική συμπαράσταση να σε ανακουφίσω κάπως από την απελπισία σου. Αφού όμως η υγεία δεν το επιτρέπει, κάνω αυτό που μπορώ. Κι αν δεν πετύχω να σ’ αλλάξω διάθεση, τότε οπωσδήποτε με περισσή ορμή θα σε επισκεφθώ.
Θα ήθελα να είμαι ευάρεστος στο Θεό και να προσευχηθώ για σένα. Επειδή όμως, λόγω των αμαρτιών μου, αυτό δεν είναι δυνατό, θα σ’ αφιερώσω λίγα λόγια παρηγοριάς. Στην αρρώστια χρειάζονται οι γιατροί, αλλά χρειάζονται και οι υπηρέτες. Και μάλιστα αυτοί είναι που παραστέκονται συνεχώς στους ασθενείς κυρίους τους. Λοιπόν κι εγώ θα σε υπηρετήσω με το γράμμα μου.
Κι αν δεν πετύχω να σε παρηγορήσω τουλάχιστον θα εφαρμόσω το του Παύλου «κλαίειν μετά κλαιόντων, το αυτό εις αλλήλους φρονούντες» (Ρωμ. 12,15-16).
***
Κατά τη γνώμη μου μία είναι η αιτία της στενοχώριας σου· η μανία του πονηρού δαίμονα. Από αυτήν αναφύονται όλα τα αγωνιώδη ερωτήματά σου προς εμένα, που μου εκμυστηρεύτηκες, όταν ήσουν κοντά μου.Αναρωτιέσαι:
1ον Γιατί, όταν ήσουν κοσμικός, δεν σου συνέβη αυτό;
2ον Γιατί άλλοι δαιμονισμένοι θεραπεύθηκαν, εσύ όμως όχι;
3ον Γιατί εξορκιστές που βγάζουν δαιμόνια, το δικό σου δεν μπόρεσαν να το βγάλουν.
4ον Λόγω του βασάνου σου, σκέπτεσαι ακόμη και ν’ αυτοκτονήσεις.
5ον Οι άλλοι συνασκητές σου ζουν χαρούμενοι και ευτυχείς.
6ον Φοβάσαι μήπως ο πατέρας σου, επειδή είναι πλούσιος και άρχοντας, νομίσει ότι η αιτία του δαιμονισμού είναι ο μοναχισμός και επιτεθεί κατά των μοναχών.
7ον Δεν γνωρίζεις, εάν δοθεί τέλος στην ασθένειά σου.
Όλα αυτά τα ερωτήματα μπορούν να εξουθενώσουν και να διαλύσουν μία ψυχή, που όμως είναι νωθρή και απαίδευτος. Ας αναλύσουμε λοιπόν το θέμα με ευσεβείς λογισμούς και τα αίτια αυτά που σε ενοχλούν θα φύγουν όπως η λεπτή σκόνη, που πολλές φορές μας ενοχλεί πολύ αλλά είναι εύκολο να την απομακρύνουμε.
Συμπτώματα δαιμονισμού: Ο κοινός φίλος μας ο Θεόφιλος Εφέσιος που ήταν παρών, όταν το δαιμόνιο σε κυρίευσε και μάλιστα ενώ προσευχόσουν, μου τα διηγήθηκε.
Έπαθες στρέβλωση χειρών, αλληθώρισμα οφθαλμών, αφρός έβγαινε από το στόμα σου, απαίσια και ακατανόητη φωνή ακουγόταν, το σώμα σου έτρεμε και μετά έμεινες αναίσθητος για πολύ χρόνο. Μου διηγήθηκε και το όνειρο που είδες· να παλεύεις με ένα αγριόχοιρο, που κυλίστηκε στη λάσπη.
Όταν τ’ άκουσα αυτά, στεναχωρέθηκα τόσο, όσο εσύ από τον δαιμονισμό σου. Τίποτα από τα δεινά του κόσμου δεν μου φαινόταν δεινό και τίποτα από τα ευχάριστα ευχάριστο. Όλα μου φαινόταν μάταια.
Πάντως φίλε μου τα λυπηρά γεγονότα είναι πολύ ωφέλιμα.
Διαλύουν έχθρες. Ισχυροποιούν τις φιλίες. Φανερώνουν την αγάπη μεταξύ φίλων.
Μη νομίσεις ότι δεν νιώθω την λύπη σου. Ούτε ότι δεν σε καταλαβαίνω. Ούτε να σκεφτείς ότι γι’ αυτό σε παρηγορώ. Όχι αλγώ όσο και συ!
Πολλά κακά όμως, που φαίνονται μεγάλα και ανυπόφορα, εάν τα εξετάσει κανείς βαθύτερα θα τα βρει λιγώτερο κακά απ’ ότι τα πίστευε στην αρχή. Εάν ήσουν άπιστος και άθεος θα ήταν δύσκολο να σε παρηγορήσω, εσύ όμως δεν είσαι. Εσύ πιστεύεις ότι ο Θεός προνοεί για όλους και μάλιστα γι’ αυτούς που πιστεύουν. Ας δούμε λοιπόν αναλυτικά πως ενεργεί ο Θεός.
Για την διασκευή·
ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ
ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ