ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ

«ΠΡΟΣ ΣΤΑΓΕΙΡΙΟ ΔΑΙΜΟΝΙΖΟΜΕΝΟ ΑΣΚΗΤΗ» (Β´.)

1. Η αγάπη του Θεού

Ο Θεός είναι ανενδεής. Πλάθει αγγέλους και αρχαγγέλους από άκρα αγαθότητα. Από άκρα αγαθότητα επίσης δημιουργεί το σύμπαν και πλάθει τον άνθρωπο «κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν». Δηλαδή τον εγκαθιστά άρχοντα και βασιλέα εφ’ όλης της κτίσεως. Του χαρίζει το λόγο, τη δυνατότητα να γνωρίζει τον Θεό και να επικοινωνεί μ’ Αυτόν, όσο είναι δυνατό, του υπόσχεται αθανασία, του δίδει πνευματική χάρη, ώστε να ημπορεί να προφητεύει κάποια πράγματα. Κι όλα αυτά του τα δίδει, χωρίς ο άνθρωπος να έχει κάνει κάποιο κατόρθωμα.

Τι έκανε ο άνθρωπος μετά όλα αυτά; Θεώρησε τον Διάβολο πιο αξιόπιστο από τον Θεό. Περιφρόνησε την εντολή του δημιουργού του. Υπάκουσε στον εχθρό του. Κι όλα αυτά χωρίς ο διάβολος να του δώσει κάτι.

Ο Θεός συνεχίζει ν’ αγαπά τον άνθρωπο. Δεν τον εξαφανίζει. Εξακολουθεί να τον ευεργετεί όχι περισσότερο απ’ ότι προηγουμένως. Δείχνοντας με την ενέργεια αυτή ότι, κι αν αμαρτήσουμε αμέτρητες φορές, εκείνος δεν παύει να φροντίζει για μας, ώστε να μετανοήσουμε. Εάν βέβαια δεν το κάνουμε, τότε αυτοκαταστρεφόμεθα. Η εκδίωξη από τον παράδεισο, η στέρηση του δένδρου της ζωής, η παράδοση στο θάνατο είναι φαινομενικά τιμωρία, ουσιαστικά όμως ευεργεσία.

Εάν δεν γινόταν αυτά και εξακολουθούσαν ν’ απολαμβάνουν ανενόχλητοι: α´. Θα θεωρούσαν τον Θεό φθονερό, απατεώνα και ψεύτη. β´. Τον Διάβολο μέγα ευεργέτη και φίλο. γ´. Θα συνέχιζαν αιώνια ν’ αμαρτάνουν. Ο Θεός ενήργησε σαν γιατρός. Καθάρισε την πληγή, δεν άφησε το κακό να εξαπλωθεί. Προσθέτει ιδρώτας και πόνους στον Αδάμ και υποταγή στη γυναίκα για παιδαγωγικούς σκοπούς. «Πάσα γάρ κακίαν εδίδαξεν η αργία» (Σοφ. Σειρ. 33,28).

Την αλήθεια αυτή την πιστοποιούν και άλλα χωρία: α´. «Εκάθισεν γαρ ο λαός φαγείν και πιείν και ανέστησαν παίζειν» (Εξ. 32,6). β´. «Ελιπάνθη, επαχύνθη, επλατύνθη, και απελάκτισεν ο ηγαπημένος» (Δευτ. 32,15). γ´. «Όταν απέκτεινεν αυτούς, τότε εξεζήτουν αυτόν, και επέστρεφαν και ώρθριζαν προς τον Θεόν» (Ψαλμ. 77,3).  δ´. «Δια παντός παιδεύθητι, Ιερασουλήμ, όπως αν μη αποστή η ψυχή μου από σου» (Ιερ. 6,8).

Το ότι η ταπεινοφροσύνη και η εξουδένωση συμβάλλει στην σωτηρία όχι μόνο των κακών ανθρώπων αλλά και των αγαθών φαίνεται από τα ακόλουθα χωρία της Γραφής.

α´. «Αγαθόν μοι, Κύριε, ότι εταπείνωσάς με, όπως αν μάθω τα δικαιώματα σου» (Ψαλμ. 118,71). β´. «Αγαθόν ανδρί όταν άρη ζυγόν βαρύν εκ νεότητος αυτού, καθίσεται κατά μόνας και σιωπήσεται» (Θρήνοι 3,27-28). γ´. «Μη γένη φειδόμενος μου εις αλλοτρίωσιν εν ημέρα πονηρά» (Ιερ. 17,17). δ´. «Εδόθη μοι σκόλωψ τη σαρκί άγγελος σατάν, ίνα με κολαφίζη, ίνα μη υπεραίρωμαι. Υπέρ τούτου τρις τον Κύριον παρεκάλεσα και ειπέ μου. Αρκεί σοι η χάρις μου, η γαρ δυναμίς μου εν ασθενεία τελειούται» (Β´Κορ. 12, 7-9». ε´. «Εν τω κόσμω θλίψιν έξετε» (Ιωάν. 16,33). στ´. «Εισέλθετε δια της στενής πύλης, ότι πλατεία η πύλη και ευρύχωρος η οδός η απάγουσα εις την απώλειαν, και πολλοί εισίν οι εισερχόμενοι δι’ αυτής. Εί στενή η πύλη και τεθλιμμένη η οδός η απάγουσα εις την ζωήν, και ολίγοι εισίν οι ευρίσκοντες αυτήν» (Ματθ. 7,13-14).

Επομένως οι θλίψεις και οι πειρασμοί και όλα τα δυσάρεστα που συμβαίνουν σε εμάς δεν αποδεικνύουν λιγώτερο την πρόνοια του Θεού, απ’ ότι την αποδεικνύουν τα αγαθά και ευχάριστα γεγονότα.

Όχι δε μόνον οι θλίψεις αλλά και ο φόβος της κολάσεως δείχνει την φιλανθρωπία του Θεού. Εάν δεν υπήρχε αυτή η απειλή, κανείς δεν θα μπορούσε να επιτύχει την είσοδο στον παράδεισο. Διότι είμαστε ράθυμοι και ακηδείς.

Δι’ αυτό έφυγε ο Αδάμ από τον Παράδεισο. Και υπέστη τόσα κακά. Διότι η ατιμωρησία θα τον έκανε άφοβο στην αμαρτία.

Δι’ αυτό τιμωρείται ο Κάϊν επιπλέον. Διότι, αν η τιμωρία του πατέρα του δεν τον συνέτισε, τι θα γινόταν, αν ήταν εντελώς ατιμώρητος;

Κι όμως και στον Κάϊν φέρεται φιλάνθρωπα ο Θεός. Όταν περιφρόνησε τον Θεό τότε εκείνος τον συμβουλεύει με λόγια. Όταν όμως φόνευσε τον αδελφό του προχώρησε εναντίον του. Επίσης ζήλεψε και φθόνησε τον αδελφό του. Δηλαδή η λύπη που είχε δεν ήταν από μετάνοια. Κι όμως ο Θεός συμβουλεύει: «Ησύχασε» (Γεν. 4,7). Όταν όμως δεν άκουσε και προχώρησε στο φόνο, τότε ο Θεός εξαγγέλει: «Θα ζεις με στεναγμούς και τρόμο πάνω στη γη» (Γεν. 4,12).

Κι αυτή η τιμωρία όμως είναι φιλάνθρωπη. Ατίμωσε τον Θεό με τα τυχαία προϊόντα που προσέφερε, ζήλεψε και φθόνησε τον αδελφό του, γιατί ο Θεός δέχθηκε την θυσία του, και μετά τον σκότωσε. Μετά τον φόνο είπε ψέματα στον Θεό, λέγοντας ότι δεν ξέρει που είναι, μιλώντας άκαρδα για τον αδελφό του: «Τι είμαι εγώ φύλακας του αδελφού μου για να ξέρω»; Αδιαφόρησε για τον πόνο που θα προξενήσει στους γονείς του κ.α. Η τιμωρία του όμως είναι πολύ μικρή. Διότι δεν τον καταστρέφει εντελώς ο Θεός· τον αφήνει να ζει. Και δια να μετανιώσει αλλά και να ωφελούνται οι άνθρωποι βλέποντας τις τύψεις του. Αλλά και καθιστά ελαφρότερη την μέλλουσα μετά θάνατον τιμωρία του, εάν παραμείνει αμετανόητος. 

Το τελευταίο το λέγει η Γραφή σε πολλά σημεία: α´. Στην περικοπή του πλουσίου και πτωχού Λαζάρου ο πλούσιος υποφέρει και δια την αδιαφορία και σκληρότητά του, αλλά και διότι δεν είχε προβλήματα στη ζωή. Αντιθέτως ο Λάζαρος απολαμβάνει, διότι υπέμενε αλλά και διότι υπέφερε. β´. Ο Παύλος συνιστά στους Κορινθίους χριστιανούς τον πορνεύοντα της Κορίνθου να τον παραδώσουν στον σατανά, για να τιμωρηθεί η σάρκα του και να σωθεί το πνεύμα του (Α´Κορ. 5,5).  γ´. Γι’ αυτούς που κοινωνούν αναξίως λέγει ότι γι’ αυτό ασθενούν και πεθαίνουν μερικοί. Εάν όμως κρίναμε τους εαυτούς μας δεν θα κρινόμεθα. «Κρινόμενοι δε υπό Κυρίου παιδευόμεθα, ίνα μη συν τω κόσμω κατακριθώμεν» (Α´Κορ. 11,30).

Η φιλανθρωπία του Θεού λοιπόν φαίνεται και στα λυπηρά, που μας περικυκλώνουν, ακόμη και στις τιμωρίες που επιβάλλει.

Για την διασκευή·

ΑΡΧΙΜ. ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ