ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ
«ΠΡΟΣ ΣΤΑΓΕΙΡΙΟ ΔΑΙΜΟΝΙΖΟΜΕΝΟ ΑΣΚΗΤΗ» (ΙΖ´.)
Ας παρέλθουμε και τον Ηλί, που υπέστη τόσα δεινά από τα παιδιά του ή μάλλον από την οκνηρία και αμέλεια του να τα παιδαγωγήσει σωστά. Γιατί δεν τιμωρήθηκε που είχε κακά παιδιά, αλλά επειδή ήταν πέρα από όσο έπρεπε φειδωλός στην αυστηρότητα που έπρεπε να δείξει. Οι νόμοι του Θεού υβριζόταν κι αυτός δεν τους υπερασπιζόταν όσο έπρεπε. Αν και ήταν ευσεβής ο ίδιος, γιατί όταν άκουσε την τιμωρία που θα ερχόταν από τον μικρό τότε Σαμουήλ είπε «ας κάνει ο Κύριος ότι είναι σωστό»Α´Βασ. 3,18) και όταν έμαθε ότι σκοτώθηκαν τα παιδιά του δεν στεναχωρέθηκε, αλλά, όταν έμαθε ότι οι Φιλισταίοι άρπαξαν την κιβωτό, τότε έπεσε νεκρός από το κάθισμά του. Η περίπτωση του Ηλί αποκαλύπτει ότι και σωστοί να είμαστε, αν παραμελήσουμε κι ένα μόνο καθήκον μας, οι συνέπειες είναι τρομακτικές.
Ας έρθουμε όμως στον Σαμουήλ, ο οποίος αποκτήθηκε μέσα από την θερμή προσευχή της μητέρας του Άννας και αφιερώθηκε τριών ετών στον ναό, όπου και μεγάλωσε. Ήταν τόσο ευάρεστος στον Θεό που από μικρό παιδί άρχισε να προφητεύει και συγκαταλέγηκε μεταξύ των θαυμαστών προφητών πριν ακόμη γίνει άνδρας και μάλιστα σε εποχή που η αρετή του υπολειπόταν πάρα πολύ από την μετέπειτα αγιωσύνη του. Ο Σαμουήλ είναι ο τελευταίος κριτής και ο πρώτος προφήτης. Με αυτό αρχίζει ο θεσμός των προφητών, αφού μέχρι τότε «δεν υπήρχε όραση προφητική» (Α´Βασ. 3,1). Ο Σαμουήλ λυπήθηκε πάρα πολύ που έχασε τον δάσκαλο και πνευματικό του πατέρα Ηλί κατ’ αυτόν τον φρικτό και άσχημο τρόπο. Αλλά και μετά υπέφερε συνεχώς λύπες.
Τα παιδιά του, ο Ιωήλ και ο Αβιά, ήταν άδικα και πονηρά. Ζητούσαν δώρα και δεν δίκαζαν με τιμιότητα και δικαιοσύνη (Α´Βασ. 8,1-3). Παρόλο που αυτός ήταν τέλειος και δεν είχε τα κενά του Ηλί ως προς την διαπαιδαγώγηση, εν τούτοις οι υιοί του βάδιζαν συνεχώς προς το χειρότερο και εν τέλει δεν αξιώθηκαν να τον διαδεχθούν στο αξίωμά του. Πόσο πόνο προκαλούσαν με το κατάντημα τους αυτό στον πατέρα τους.
Οι Ισραηλίτες που αυτός καθοδηγούσε σαν κριτής και προφήτης, αντί να ευλογούν τον Θεό που τους αξίωσε να έχουν τέτοιο αντιπρόσωπό Του και να έχουν αρχηγό τον ίδιο τον Θεό, αυτοί πιθηκίζοντας και μάλιστα προκλητικά και αδιάντροπα, ζήτησαν από αυτόν να τους χρίσει βασιλέα, όπως έχουν τα άλλα έθνη. Λυπήθηκε όχι τόσο που τον παραμέρισαν και αδιαφόρησαν γι’ αυτόν, αλλά πολύ περισσότερο που με τη στάση τους περιφρόνησαν τον ίδιο τον Θεό (Α´Βασ. 8,7). Παρόλα αυτά όμως δεν έπαυσε να τους αγαπά και να ενδιαφέρεται γι’ αυτούς σε τέτοιο βαθμό που θα πει «μακάρι να μη συμβεί ποτέ σε μένα να παραλείψω να προσευχηθώ για σας» (Α´Βασ. 12,13). Βλέποντας λοιπόν αυτούς που αγαπούσε τόσο, να πράττουν κακά έργα και να νικώνται στους πολέμους και να εξοργίζουν τον Θεό με τη στάση τους, συνέχεια είχε λύπη και δάκρυα και ποτέ δεν αισθανόταν ηδονή και ευχαρίστηση.
Όταν πάλι έχρισε βασιλέα τον Σαούλ τότε προστέθηκαν σ’ αυτόν αλλεπάλληλες και συνεχείς οδύνες. Ας δούμε μερικά γεγονότα που του προξένησαν αφόρητη θλίψη και πόνο. Στο Α´ Βα. 15ο κεφάλαιο έχουμε την εξής ιστορία. Ο Κύριος αποκαλύπτει στον βασιλιά του Ισραήλ Σαούλ, μέσω του προφήτη Σαμουήλ, ότι τον έχρισε μεν βασιλιά, αλλά κι αυτός πρέπει να υπακούει στις εντολές που του δίδει. Λοιπόν τους Αμαληκίτες, φυλή που κατοικούσε νοτιοδυτικά του Ισραήλ και δημιούργησε πολλά προβλήματα στους Ισραηλίτες, θα τους δώσει ηττημένους στα χέρια του. Θα πρέπει όμως να τους φονεύσει από άνδρα μέχρι γυναίκα και από μικρό παιδί μέχρι βρέφος που θηλάζει και από μοσχάρι μέχρι αρνί και από καμήλα έως όνο. Τίποτα δεν πρέπει να λυπηθεί και τίποτα δεν πρέπει να αφήσει να ζήσει.
Ο Σαούλ πράγματι εξεστράτευσε με 400.000 άνδρες εναντίον των Αμαληκιτών και τους νίκησε. Αλλά κράτησε ζωντανό τον βασιλιά τους και τα εύρωστα ζώα των ποιμνίων τους, όπως και τα αμπέλια και τα άλλα αγαθά που ήταν εκλεκτά. Κάθε τι όμως που το θεώρησαν κατώτερο και μηδαμινό, το κατέστρεψαν. Τότε ο Θεός διαμήνυσε στον Σαμουήλ την ανυπακοή του Σαούλ και ο Σαμουήλ έσπευσε αμέσως κοντά του, για να τον ελέγξει. Τον βρήκε στα Γάλγαλα να θυσιάζει στο Θεό τα καλύτερα λάφυρα, που είχε φέρει από τους Αμαληκίτες. Τότε ο Σαμουήλ του είπε· «Νομίζεις ότι ευχαριστείται ο Κύριος με ολοκαυτώματα και θυσίες ή με την υπακοή στις εντολές του; Λοιπόν σου λέγω ότι η υπακοή στον Κύριο είναι ανώτερη κι από την πιο εκλεκτή θυσία και η υποταγή ανώτερη από το λίπος των ζώων. Η θυσία που προσέφερες παρακούγοντας στον Κύριο είναι αμαρτία· σαν να ασχολήθηκες με την μαγεία. Επειδή περιφρόνησες την εντολή του Θεού, θα σε ταπεινώσει ο Κύριος και δεν θα είσαι πλέον βασιλεύς του Ισραήλ». Και πράγματι έτσι κι έγινε και ανέλαβε αργότερα ο Δαυΐδ.
Στα κεφάλαια 21 και 22 του Α´Βασ. υπάρχει μια άλλη ιστορία που γέμισε με πόνο τον Σαμουήλ. Ο Σαούλ προσπαθεί με κάθε τρόπο να φονεύσει τον Δαυΐδ, τον οποίον θεωρεί κακώς βέβαια ως εχθρό του και σφετεριστή του θρόνου του. Ο Δαυΐδ κάποτε, για να γλιτώσει από το συνεχές κυνηγητό του, καταφεύγει στη πόλη Νομβά, που βρισκόταν βορειοανατολικά των Ιεροσολύμων, ήταν τόπος λατρείας του Θεού και κατοικία των ιερέων. Ο αρχιερεύς Αβιμέλεχ, στον οποίο προσφεύγει, τον φιλοξενεί και μάλιστα του επιτρέπει να φάγει αυτός και οι άνδρες του τους άρτους της προθέσεως, που τρώγαν κανονικά μόνο οι ιερείς, γιατί δεν είχε να του δώσει κάτι άλλο. Εκτός από τους άρτους ο Δαυΐδ εζήτησε από τον αρχιερέα και οπλισμό και κείνος του έδωσε την ρομφαία του Γολιάθ, που εκείνος είχε σκοτώσει παλαιότερα. Η ρομφαία αυτή είχε προσφερθεί στον οίκο του Κυρίου σαν εκδήλωση ευγνωμοσύνης για τη νίκη επί των Φιλισταίων. Ήταν τονωτικό δώρο για το Δαυΐδ, αλλά και θα υπενθύμιζε στον Σαούλ πόσο τον ευεργέτησε αυτός που τώρα καταδιώκει. Αν δεν ήταν ο Δαΐδ τότε, ο Σαούλ θα ήταν υποτελής των Φιλισταίων. Η συνάντηση του Δαυΐδ με τον Αβιμέλεχ έγινε αντιληπτή από τον δούλο του Σαούλ, τον Δωήκ τον Σύρο, που ήταν στην Νομβά και κείνος πληροφόρησε τον Δαυΐδ για τα διαδραματισθέντα. Ο Σαούλ έδωσε τότε εντολή στον Δωήκ να φονεύσει τον Αβιμέλεχ και τους ιερείς της Νομβά, 305 τον αριθμό, όπως και όλο τον πληθυσμό της, άνδρες γυναίκες και παιδιά, ακόμη και βρέφη που θήλαζαν, αλλά και τα μοσχάρια, τους όνους και τα πρόβατα, που είχε η Νομβά! Μόνο ένας γιος του Αβιμέλεχ, ο Αβιάθαρ, σώθηκε και κατέφυγε στον Δαυΐδ για να ασφαλιστεί. Πόσο πόνεσε ο Σαμουήλ με την κατάντια του Σαούλ, που επέφερε αυτή την φοβερή γενοκτονία στον λαό του και μάλιστα στο ιερατείο του!
ΑΡΧΙΜ. ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ