Ο ΧΡΥΣΟΣ ΚΑΙ Ο ΥΠΕΡΛΟΓΟΣ ΚΑΝΟΝΑΣ

Αναφέρεται σε σύγχρονο βιβλίο που κυκλοφορεί, ότι στον πλανήτη μας, σ’ όλα τα κράτη, υπάρχουν περίπου 35 εκατομμύρια νόμοι. Και μ’ αυτούς τους νόμους προσπαθούν τα κράτη να επιβάλλουν την δικαιοσύνη και να αναχαιτίσουν το κάθε λογής κακό και την κάθε παρανομία. Προσπαθούν να ρυθμίσουν, ώστε οι σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων να είναι ομαλές και να μη καταντά η κοινωνία μας ζούγκλα. Μ’ άλλα λόγια οι ανθρώπινοι νόμοι είναι τα αναχώματα, τα υδατοφράγματα, με τα οποία προσπαθεί η κοινωνία μας να μη τη πνίξει ο ορμητικός ωκεανός του κακού.

  Παρόλη αυτή τη πληθώρα των νόμων, το κακό θριαμβεύει και τα θετικά αποτελέσματα είναι ελάχιστα. Κι αυτό γιατί πολλοί από τους νόμους είναι δυσνόητοι και περίπλοκοι. Άλλοι είναι σχεδιασμένοι κατά τέτοιο τρόπο, ώστε ο καθένας να τους ερμηνεύει σύμφωνα με το συμφέρον του. Άλλοι είναι τόσο μακροσκελείς και έχουν τόση έκταση, που μια ολόκληρη ζωή δε φθάνει για να τους διαβάσει κανείς. Για παράδειγμα η νομοθεσία της Ε.Ο.Κ. αποτελείται από 40.000 σελίδες. Φαντασθείτε 40 τόμους των 40.000 σελίδων· και να τους διαβάσει κανείς είναι αδύνατο, και να έχει έστω και μία γενική εικόνα ακατόρθωτο. Έτσι οι νόμοι καταντούν σαν τον ιστό της αράχνης, που πιάνει μεν τα μικρά έντομα, αφήνει όμως τα μεγάλα ζώα να περάσουν. Δηλαδή τις πιο πολλές φορές πιάνουν τους απλούς, τους αδυνάτους, τους πτωχούς ανθρώπους, κι όχι τους ισχυρούς, τους μορφωμένους, τους πλουσίους, οι οποίοι κατορθώνουν να τους έχουν πάντοτε με το μέρος τους.

  Όλοι ωστόσο αυτοί οι νόμοι θα ήταν άχρηστοι. Όλα τα κοινοβούλια- τα εργοστάσια αυτά παραγωγής νόμων- θα ήταν άχρηστα, αν είχε τη στοιχειώδη λογική ο άνθρωπος ν’ ακούσει και να εφαρμόσει ένα και μοναδικό νόμο. Ο νόμος αυτός ούτε περίπλοκος είναι, ούτε δυσνόητος ώστε να χρειάζονται δικηγόροι για την ερμηνεία του, ούτε αποτελείται από 40.000 σελίδες όπως το δίκαιό της Ε.Ο.Κ.. Ο νόμος αυτός αποτελείται μόνο από δώδεκα λέξεις, περιέχεται στο κατά Λουκά ευαγγέλιο (6,31), και αναφέρει τα εξής· «καθώς θέλετε ίνα ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι, και υμείς ποιείτε αυτοίς ομοίως».

  Όλα τα καθήκοντα του ανθρώπου προς τον συνάνθρωπό του, όλες οι υποχρεώσεις του, συμπυκνωμένες μόνο σε δώδεκα λέξεις. Αυτό όπως καταλαβαίνετε μόνο ένας θα μπορούσε να το κατορθώσει. Μόνο ο θεάνθρωπος Ιησούς Χριστός θα μπορούσε να δώσει τον χρυσό αυτό κανόνα. Είναι τόσο μικρός σε έκταση, ώστε μπορεί να τον αποστηθίσει ο καθένας. Είναι τόσο απλός, ώστε μπορεί και ο πλέον αγράμματος να τον κατανοήσει πλήρως. Είναι τόσο πλήρης, ώστε να μη υπάρχει ανάγκη συμπληρώσεως με άλλες επιταγές. Είναι τόσο βαθύς και σοφός, ώστε όλη η σοφία του κόσμου και όλες οι θεωρίες των φιλοσόφων να φαντάζουν μπροστά του σαν ψελλίσματα νηπίων.


* * * * * *


  Βέβαια υπήρχε και στη Παλαιά Διαθήκη το «ο μισείς, μηδενί ποιήσης» (Τωβίτ 4,15). Τούτο όμως είναι ατροφικό και μόνο την αρνητική πλευρά εκφράζει. Περιορίζεται στο να μη κάνεις κακό, δεν λέει να κάνεις και το καλό. Το ίδιο υποστήριζαν και εθνικοί συγγραφείς όπως ο Σωκράτης. Ενώ ο χρυσός κανών του Κυρίου δια πρώτη φορά περικλείει και την θετική πλευρά.

  Ο Κύριλλος Αλεξανδρείας, παρατηρεί ερμηνεύοντας το ρητό αυτό, ότι ο Χριστός ως καρδιογνώστης, επειδή ξέρει ότι πάνω απ’ όλα έχουμε τον εαυτό μας και πρώτα-πρώτα κοιτάζουμε το συμφέρον μας, βάζει την αγάπη προς τον εαυτό μας, ως κριτήριο του τι πρέπει να κάνουμε προς τους άλλους. Αυτό το χωρίο «και καθώς θέλετε ίνα ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι, και υμείς ποιείτε αυτοίς ομοίως» είναι ολόιδιο με το άλλο χωρίο της αγίας Γραφής, το «αγαπήσεις τον πλησίον σου ως εαυτόν». Και κει η αγία Γραφή μας δείχνει πόσο πρέπει ν’ αγαπάμε τον πλησίον μας· τουλάχιστον όσο τον εαυτό μας.


* * * * * *


  Αυτό όμως που είπε ο Χριστός και που είναι ανώτερό της κοινής ηθικής, ανώτερο αυτών που λέγανε οι αρχαίοι «ο συ μισείς, ετέρω μη ποιήσης», εν τούτοις για τον χριστιανισμό είναι η βάση. Είναι το πρώτο σκαλί που πατά ο χριστιανός για να προχωρήσει στη κορυφή της χριστιανικής τελειότητας. Το δεύτερο σκαλί ποιό είναι; Είναι η εντολή του Χριστού, ότι η αγάπη προς τον πλησίον πρέπει να είναι όχι μόνο ίση προς τον εαυτό μας, αλλά και ανιδιοτελής χωρίς να περιμένει αμοιβή η ανταπόκριση. «Και ει αγαπάτε τους αγαπώντας υμάς, ποία υμίν χάρις εστι; και γαρ οι αμαρτωλοί τους αγαπώντας αυτούς αγαπώσι» (Λουκ. 6,32). Εάν αγαπάτε αυτούς που σας αγαπούν τότε η αγάπη σας είναι σκόπιμη και ιδιοτελής. Αυτό το κάνουν και οι αμαρτωλοί. Και οι άνθρωποι που είναι έξω από τον χριστιανισμό. Ακόμη και οι άνθρωποι του υποκόσμου αγαπούν τους συντρόφους τους. Εν τοιαύτη περιπτώσει τι σας οφείλει ο Θεός η ο πλησίον; Για πιο ευχαριστώ είσθε άξιοι και για ποιά ευγνωμοσύνη; Και συνεχίζει ο Λουκάς· «και εάν αγαθοποιήτε τους αγαθοποιούντας υμάς, ποία υμίν χάρις εστι; και γαρ οι αμαρτωλοί το αυτό ποιούσι. και εάν δανείζητε παρ’ ων ελπίζετε απολαβείν, ποία υμίν χάρις εστι; και γαρ αμαρτωλοί αμαρτωλοίς δανείζουσιν ίνα απολάβωσι τα ίσα». Από το συναίσθημα (ει αγαπάτε..), προχωρεί στην πράξη (εάν αγαθοποιήτε..), και τονίζει στο τέλος ότι δεν επιτρέπεται και η σκοπιμότητα (εάν δανείζητε..). Έτσι καταλήγει στη πλήρη διατύπωση της εντολής που αποτελεί το Α και το Ω της χριστιανικής ηθικής και της χριστιανικής τελειότητας. «Πλην αγαπάτε τους εχθρούς υμών και αγαθοποιείτε και δανείζετε μηδέν απελπίζοντες».

   «Καλά όλα αυτά»· θα πει κάποιος. «Και ποιό θα είναι το κέρδος, ποιό το όφελος απ’ αυτή τη συμπεριφορά; Ποιό θα είναι το έπαθλο, το βραβείο, σ’ αυτό το δύσκολο αγώνα της αγάπης»; Ο ευαγγελιστής Λουκάς μας απαντά· «και έσται ο μισθός υμών πολύς, και έσεσθε υιοί υψίστου, ότι αυτός χρηστός έστιν επί τους αχαρίστους και πονηρούς. Γίνεσθε ουν οικτίρμονες, καθώς και ο πατήρ υμών οικτίρμων εστι». Δηλαδή η αμοιβή σας θα είναι τεράστια. Θα κερδίσετε τον παράδεισο, την αιώνια ευτυχία και χαρά. Θα γίνετε πραγματικά παιδιά του Θεού. Πόσο στενοχωριόμαστε όλοι μας, αν κάποιος αμφισβητήσει ότι είμαστε γνήσια παιδιά των γονέων μας; Πόσο θέλουμε να είμαστε πραγματικοί και γνήσιοι απόγονοι; Το ίδιο ας επιζητούμε και στις σχέσεις μας με το Θεό. Να είμαστε γνήσια και όχι νόθα παιδιά του. Και αυτό μας το εξασφαλίζει το ν’ αγωνισθούμε σκληρότατα, ν’ αποκτήσουμε την αγάπη του προς πάντας, αγαθούς και πονηρούς.

 

ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ
ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ

 

Κορυφή