Ο Χριστός φθάνει στη χώρα των Γεργεσηνών και τον υποδέχονται δύο δαιμονισμένοι οι οποίοι βγαίνουν από τα μνήματα.

Είναι τόσο φοβεροί στην όψη (γενικά και αόριστα το λέγει ο Ματθαίος 8,28) που δεν τολμά κανείς να περάσει από κει. Ο Μάρκος (5,2-10) και ο Λουκάς (8,27-31) παρουσιάζουν ένα δαιμονισμένο. Κατά τον άγιο Χρυσόστομο ασχολούνται με τον πιο φοβερό και επικίνδυνο, γι’ αυτό και περιγράφουν λεπτομερώς τις ακραίες ενέργειές του. Δεν φορούσε ρούχα, δεν έμενε στο σπίτι του, έσπαζε τις αλυσίδες που τον έδεναν, κανείς δεν μπορούσε να τον δαμάσει, γυρνούσε νύχτα και μέρα στα μνήματα και στα βουνά, κραυγάζοντας και κατακόβοντας τον εαυτό του με πέτρες.

Κανείς δεν τολμούσε να περάσει από την περιοχή τους, αλλά ο Χριστός, που έδειξε με τα θαύματα του ότι εξουσιάζει κάθε είδους ασθένεια, τον θάνατο, τα στοιχεία της φύσεως αλλά και τις υπερφυσικές δυνάμεις, περνά χωρίς να δίνει σημασία και χωρίς να φοβάται κανένα. Οι δαίμονες καταλαβαίνουν, αυτό που δεν είχαν καταλάβει ακόμη οι άνθρωποι ή δεν είχαν καταλάβει και οι ίδιοι νωρίτερα (Ματθ. 4,3), ότι είναι Υιός του Θεού και συνεπώς Θεός και τον ικετεύουν να μη τους βασανίσει προ της ώρας τους. Βάσανο θεωρούν το να μη μπορούν να βασανίζουν τους ανθρώπους! Αυτούς που δεν τους κρατούσαν οι αλυσίδες τους τώρα τους κρατά ο Χριστός. Αυτούς που τρέχαν στα βουνά αχαλίνωτοι τώρα τους ακινητοποιεί πλήρως. Αυτούς που δεν αφήναν άλλους να περνούν από τα μέρη τους τώρα τους διώχνει από κει. Και μόνο η παρουσία του Χριστού τους παραλύει και συγχρόνως τους αναστατώνει και τους γεμίζει ταραχή. Καταλαβαίνουν ότι ήρθε το τέλος τους και προσπαθούν απλώς να το αργοπορήσουν. Να η ψυχολογία των ασεβών· δεν θέλουν να μετανοήσουν αλλά να αργοπορήσουν την τιμωρία τους.

Για πιο λόγο επέτρεψε ο Χριστός αυτό που του ζητήσαν οι δαίμονες;

Για να μάθουμε το μέγεθος της καταστροφής που μπορούν να κάνουν και πόσο το διψούν αυτό· ότι πράγματι βγήκαν από τους δαιμονισμένους· ότι ούτε στους χοίρους τολμούν να μπουν χωρίς την άδειά του· ότι αν δεν μας προστάτευε ο Θεός θα μας είχαν καταστρέψει, αφού μας μισούν περισσότερο από τα άλογα ζώα· ότι οι πάντες ακόμη και οι δαιμονισμένοι απολαμβάνουν την θεία πρόνοια· ότι αν δεν απολαμβάνουμε την θεία πρόνοια ομοίως κι αυτό οφείλεται στην πρόνοια του Θεού, γιατί αυτή εκδηλώνεται ανάλογα με την ωφέλεια που θα πάρει ο καθένας μας. Ο Θεός που ενδιαφέρεται για τον καθένα προσωπικά τόσο, ώστε να έχει μετρημένες και τις τρίχες της κεφαλής μας (Ματθ. 10,30), φροντίζει –ανάλογα με τις περιστάσεις και την προσωπικότητα του καθενός– να πάρουμε τη μεγίστη δυνατόν ωφέλεια.

Αλλά για πιο λόγο οι δαίμονες πνίξανε τα γουρούνια;

Για να λιποψυχήσουν οι άνθρωποι και να είναι τρομοκρατημένοι. Αφού δεν μπορούν να βασανίσουν τους ανθρώπους βασανίζουν τα ζώα τους και μέσω αυτών βασανίζουν και πάλι αυτούς. Ο Θεός όμως το επέτρεψε, για να τιμωρηθούν οι Γεργεσηνοί οι οποίοι τρέφαν τα γουρούνια ενώ η Παλαιά Διαθήκη τα απαγόρευε και για να δείξει τη δύναμη και την εξουσία του.

Κι ενώ δείχνει τη δύναμή του συγχρόνως δείχνει και την πραότητα και την καλωσύνη του προς τους ανθρώπους. Αυτός, που έδιωξε τους δαίμονες από τους δαιμονισμένους και από την περιοχή τους και ευεργέτησε έτσι τους ανθρώπους απαλλάσσοντας τους από την τυραννία τους, δέχεται να τον διώξουν χωρίς καμμιά αντίρρηση και χωρίς καμμιά τιμωρία. Τους αφήνει δε ως διδασκάλους τους αυτούς που ελευθερώθηκαν από τα δεσμά των δαιμόνων και τους χοιροβοσκούς, για να τους μιλάνε για τη δύναμή του και την ευεργεσία του. Βεβαίως τους τράβηξε το αυτί, επιτρέποντας στους δαίμονες να φονεύσουν τους χοίρους, για να τους βοηθήσει –έστω και χωρίς να το θέλουν– ν’ απαλλαγούν από την αμαρτία τους. Τους αφήνει και τον φόβο ότι μπορεί να πάθουν και άλλα χειρότερα, αν δεν συνέλθουν.

Την περικοπή μπορούμε να τη δούμε και αναγωγικά.

Οι άνθρωποι που πνευματικά είναι σαν τους χοίρους προσβάλλονται πιο εύκολα από τα δαιμόνια. Κι αν διατηρήσουν κάτι από την αληθινή ανθρώπινη ύπαρξη μπορεί και να σωθούν και να μετανοήσουν. Αν όμως καταντήσουν τελείως χοίροι, τότε διατελούν πλήρως από την εξουσία των δαιμόνων και καταστρέφονται.

Οι αμαρτωλοί και αχαλίνωτοι άνθρωποι είναι κι αυτοί δαιμονισμένοι και τίποτα δεν μπορεί να τους συγκρατήσει από την αμαρτία. Ζουν συνεχώς στα «μνήματα της επιθυμίας» (Αριθμ. 11,34) και δεν θέλουν με τίποτα να αναστηθούν. Συνεπώς υπάρχει και εσωτερικός δαιμονισμός ο οποίος είναι χειρότερος του εξωτερικού. Διαβάζοντας την περικοπή οι περισσότεροι προσέχουμε τους δαιμονισμένους που είχαν εξωτερικά συμπτώματα δαιμονισμού και δεν προσέχουμε την πόλη που παρακάλεσε τον Χριστό να σηκωθεί και να φύγει, γιατί προτίμησε να ζει στην παρανομία και να οικοδομεί την ευτυχία και την πρόοδό της στον διάβολο και όχι στο θέλημα του Χριστού. Και ο Αβραάμ και ο Ισαάκ και ο Ιακώβ και ο Ιωσήφ ήταν πλούσιοι και επιτυχημένοι παράγοντες προόδου και αναπτύξεως για τις περιοχές τους. Αλλά ο άνθρωπος δεν θέλει να γίνει πλούσιος με το Θεό αλλά με τον διάβολο.

Στην κατήχηση, που γίνεται πριν τη βάπτιση, στον Δ΄ αφορκισμό, φαίνεται ξεκάθαρα ο εσωτερικός δαιμονισμός, που έχει ο κάθε άνθρωπος πριν βαπτιστεί αλλά και κατ’ επέκταση ο αμαρτωλός που δεν μετανοεί. Ο ιερεύς εμφυσά στον κατηχούμενο και εύχεται τρεις φορές «εξέλασον απ’ αυτού παν πονηρόν και ακάθαρτον πνεύμα κεκρυμμένον και εμφωλεύον αυτού τη καρδία» και επεξηγεί πιο κάτω τι πνεύμα εννοεί. «Πνεύμα πλάνης, πνεύμα πονηρίας, πνεύμα ειδωλολατρείας και πάσης πλεονεξίας· πνεύμα ψεύδους και πάσης ακαθαρσίας..».

Ας προσέξουμε και την σχετική ερωταπόκριση που γίνεται στην κατήχηση προ της βαπτίσεως. «Αποττάση τω Σατανά; Και πάσι τοις έργοις αυτού; Και πάση τη λατρεία αυτού; Και πάση τη πομπή αυτού; –Αποτάσσομαι. Συντάσση τω Χριστώ; –Συντάσσομαι». Θεωρείται δηλαδή ο άνθρωπος κι εδώ, πριν βαπτισθεί και πριν καταταχθεί επίσημα με το μέρος του Χριστού, ως ευρισκόμενος εις την επήρεια του δαίμονα, αν και δεν έχει εξωτερικά συμπτώματα που να μας τρομάζουν. Να λοιπόν τι σημαίνει εσωτερικός δαιμονισμός.

ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ

ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ