Από το βάθος της νεοελληνικής ιστορίας ακούγεται η αγωνιώδης κραυγή του Δημητρίου Υψηλάντη, που ύψωσε, διαμαρτυρόμενος για την προωθούμενη – στην Γ’ Εθνική Συνέλευση της Επιδαύρου – πράξη εθελοδουλείας.

   Η ιστορία επαναλαμβάνεται επιβεβαιώνοντας για άλλη μια φορά ότι τα παθήματα δε μας έγιναν μαθήματα. Ακούγοντας κανείς τα παραπάνω αγωνιώδη λόγια αισθάνεται ότι τα απευθύνει και στους σημερινούς άρχοντας του δύσμοιρου αυτού λαού.

   Ας παρακολουθήσουμε τον ένθερμο και βαθυστόχαστο λόγο του γνήσιου αυτού πατριώτη που απηύθυνε στην Γ’ Εθνική Συνέλευση της Επιδαύρου.

   Προς την Γ’ Εθνικήν Συνέλευσιν των Ελλήνων

   Κύριοι,

   Και ως απλούς πολίτης και ως πρωταίτιος του σημερινού αγώνος, χρεωστώ εις το Έθνος μου, εις την οικογένειάν μου και εις εμέ τον ίδιον να εκφρά­σω παρρησία τα φρονήματά μου εις μίαν κρίσιμον περίστασιν, εκ της οποίας κρέμαται η μέλλουσα τύχη της Ελλάδος.

   Η Εθνική Συνέλευσις, απο­φασίζουσα να ζητήση την μοναδικήν μεσιτείαν του εν Κωσταντινουπόλει πρέσβεως της Αγγλίας, διά να συμβιβάση την Ελλάδα με τους τυράννους της, παρεκτρέπεται από τα ιερά χρέη της και από τον προς ov όρον της συγκροτήσεώς της.

   Ο λαός, κύριοι, του οποίου παρρησιάζετε το πρόσωπον, δεν σας έδωσεν πληρεξουσιό­τητα να καταργήσετε την εθνικήν και πολιτικήν ανεξαρτησίαν του, αλλά να την στερεώσητε, να την διαιωνίσητε. Η Ιστο­ρία θέλει μίαν ημέραν κρίνει αδεκάστως τας πράξεις σας.

   Η Ευρώπη, κύριοι, ησθάνθη τώρα, πλέον παρά ποτέ, ότι η υπόθεσις των Ελλήνων είναι αρκετά προχωρημένη, διά να μην υποπέση εφεξής εις τας εναντιότητας της τύχης. Και πώς γίνεται, οι πληρεξούσιοι του ι­δίου αυτού έθνους, διά μίας πράξεως ανήκουστου εις τα χρονικά των λαών, ν’ αποδεικνύωσιν εις τον κόσμον ότι μόνον αυτοί δεν γνωρίζουσιν αυ­τήν την αλήθειαν!

   Αν σας φοβίζει η πτώσις του Μεσολογγίου, αφιερωθήτε, ως και εις τας αρχάς του αγώνος, εις την χαρακτηριστικήν ενέργειαν και τον πατριωτισμόν των Ελλήνων. Το στήθος κάθε Έλληνος είναι δεύτερον Μεσο­λόγγι.

   Αν θορυβεί η έλλειψις πό­ρων, καταφύγετε εις την γενναιοφροσύνην των πολιτών. Έλλην δεν εκώφευσε ποτέ εις την φωνήν της πατρίδος. Τέ­λος πάντων, χρήματα δεν έχομεν, ας επικυρώμεν τα χρέη μας.

   Έχομεν, όμως, ανάγκην προ­στασίας, ας καταφύγωμεν εις τους ηγεμόνας όλων των ε­θνών. Εξ ίσου όλα έχουσι δι­καίωμα εις την ευγνωμοσύνην μας. Αι περιστάσεις μας, αι θέ­σεις των, εγγυώνται την επιθυμητήν βοήθειαν..

   Τα μεγάλα έθνη και οι καλοί πατριώται φαίνονται εις τας κρισίμους περιστάσεις της πα­τρίδος των. Δούλος είναι εύκολον να γένη τις, όταν θέλη. Αυθέντης, είναι δύσκολον. Επιθυμούμεν ειρήνην, ας τρέξωμεν εις τα όπλα..

   Αν, εξ εναντίας, διά λόγους αποκρύφους εις εμέ, η Εθνική Συνέλευσις επιμένη εις την προλαβούσαν απόφασίν της, κρίνω χρέος μου ιερόν και απαραίτητον να διαμαρτυρηθώ, ως και ήδη διαμαρτύρομαι επι­σήμως κατ’ αυτής, ενώπιον του ελληνικού λαού και όλων των λοιπών της χριστιανικής Ευρώπης, ως κατά μίας πράξεως πα­ρανόμου, αντιελληνικής και διόλου αντάξιας ενός έθνους, το οποίον υπεδουλώθη μεν πολλάκις, πλην δεν εσυμβιβάσθη με τους τυράννους του..

   Έλλην, όμως, και φίλος άδο­λος της ελευθερίας του έθνους μου, δεν θέλω να συναγωνι­σθώ μετά των λοιπών συναδέλ­φων μου και να χύσω και την τελευταίαν ρανίδα του αίματός μου, εν όσω διαρκεί ο υπέρ ανεξαρτησίας πόλεμος..

   Παρακαλώ δε να μοι δοθή επίσημον αντίγραφαν της πα­ρούσης μου διαμαρτυρήσεως..

   Μένω με το ανήκον σέβας..

   Εις Πιάδα τη 12 Απριλίου 1826

Ο πατριώτης

Δημήτριος Υψηλάντης

«ΑΓΩΝ» ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ
ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ