Ο άνθρωπος ρέπει διαχρονικά προς τον μιμητισμό. Του αρέσει να εναρμονίζει τον βίο του μ’ εκείνον των επιφανών (επωνύμων είναι ο αδόκιμος όρος που κατά κόρον χρησιμοποιείται). Του αρέσει να συμπεριφέρεται όπως εκείνοι και να χρησιμοποιεί τις εκφράσεις που και εκείνοι χρησιμοποιούν. Μία από αυτές είναι: «Η δημοκρατία δεν έχει αδιέξοδα»!

Θα συμφωνούσαμε με την ανωτέρω ρήση, αν είχαμε πεισθεί ότι οι εκφέροντες αυτήν γνώριζαν τί είναι δημοκρατία. Πολύ φοβούμαι όμως πως υπάρχει τρομακτική σύγχυση. Οι επιφανείς γνωρίζουν, όταν τη χρησιμοποιούν, πως δημοκρατία δεν υπήρξε ποτέ, όμως αυτοί επωφελούνται τα μέγιστα από την «προάσπισή» της. Οι άλλοι, οι πολλοί, ο συρόμενος όχλος, είναι πρόθυμοι να αναμασούν τα λεγόμενα από τους επιφανείς, αν και κάτι υποπτεύονται, καθώς το σύστημα δεν είναι δυνατόν να ικανοποιεί τους πάντες επιδαψιλεύοντας σ’ αυτούς, όσα η ανθρώπινη ματαιοδοξία ορέγεται.

Καυχόμαστε ότι η δημοκρατία είναι σύλληψη και πραγμάτωση των προγόνων μας και μάλιστα των αρχαίων Αθηναίων. Η καύχηση δεν είναι άστοχη ούτε υπερβολική, αν ερευνήσουμε τα συστήματα διακυβέρνησης της εποχής εκείνης αλλά και μεταγενεστέρων. Εκείνο, το οποίο διαφεύγει από την προσοχή μας είναι η σημαντική απόκλιση μεταξύ θεωρίας και πράξης. Ο μεγάλος ιστορικός Θουκυδίδης προβάλλει χαρακτηριστικότατα τη διαφορά γράφοντας για τα συμβαίνοντα κατά την εποχή του Περικλή, κατά τον χρυσό αιώνα δηλαδή της Αθήνας: «Λόγω μεν δημοκρατία έργω δε του πρώτου ανδρός αρχή»!

Επισημαίνουμε το ότι η αθηναϊκή κοινωνία ήταν δουλοκτητική και ουδείς φιλόσοφός της διενοήθη να εκφράσει άποψη περί της αξίας της ελευθερίας του ατόμου (ό όρος πρόσωπο ήταν άγνωστος και εξακολουθεί να αγνοείται από τη νεότερη φιλοσοφική σκέψη). Ο Αριστοτέλης είχε συμβουλεύσει τον Αλέξανδρο να συμπεριφέρεται τους βαρβάρους ως ζώα! Ούτε και αυτό είναι κατακριτέο με βάση τα τότε δεδομένα. Αξιοθαύμαστο είναι το ότι ο μαθητής δεν εφάρμοσε τη συμβουλή του δασκάλου του!

Το μείζον πρόβλημα της τότε δημοκρατίας ήταν η δημαγωγία. Αυτή οδήγησε την Αθήνα σε κατ’ επανάληψη συμφορές. Είναι ερμηνευμένο ότι ο δημαγωγικός λόγος είναι διαχρονικά πιο ισχυρός από τον λόγο των εντίμων πολιτών. Ο δημαγωγός είναι άνευ ηθικού ερείσματος. Χρησιμοποιεί, για να παραπλανήσει, το ψεύδος ασύστολα. Η αρχομανία αποτελεί το μοναδικό του κίνητρο! Η σκέψη ότι μπορεί αυτή να προκαλέσει συμφορές στην πατρίδα του ελάχιστα τον εγγίζει. Είναι αδίστακτος έναντι των πολιτικών του αντιπάλων και χρησιμοποιεί κατά κόρον τη συκοφαντία, προκειμένου να τους εξοντώσει πολιτικά αλλά και βιολογικά. Έτσι εξορίστηκαν καθ’ όλα έντιμοι ηγέτες όπως ο δίκαιος Αριστείδης, πέθαναν φυλακισμένοι με απίθανες κατηγορίες ήρωες στα πεδία των μαχών, όπως ο Μιλτιάδης, καταδικάστηκαν σε θάνατο με την κατηγορία της διαφθοράς των νέων ηθικά αναστήματα, όπως ο Σωκράτης.

Για τη Σπάρτη και τη Μακεδονία αποφεύγουμε να αρθρώσουμε λόγο. Αυτές υπήρξαν βασίλεια, είχαν απολυταρχικά καθεστώτα. Υπάρχει μεγάλη δόση αλήθειας στην επίκριση. Αποκρύπτεται όμως σημαντικό μέρος αλήθειας. Ο βασιλιάς δεν ήταν δούλος της χλιδής και της ακολασίας. Ο Λεωνίδας δεν έστειλε άλλους να πολεμήσουν στις Θερμοπύλες, πήγε και σκοτώθηκε ο ίδιος. Ο Αλέξανδρος δεν παρακολουθούσε εκ του ασφαλούς τις μάχες, ορμούσε πρώτος και τραυματίστηκε κατ’ επανάληψη.

Ο Ιησούς Χριστός επέφερε τη λύτρωση στο ανθρώπινο γένος με τη σταυρική του θυσία. Πρόβαλε την αξία του ανθρωπίνου προσώπου, ως εικόνας του Θεού. Άφησε θαυμάσια παρακαταθήκη για τους «δοκούντες άρχειν» τονίζοντας ότι αυτοί πρέπει να είναι πάντων έσχατοι και δούλοι! Δια του αποστόλου του Παύλου καταδίκασε τη δουλεία. Όρισε μέλλουσα κρίση με βάση τη στάση μας έναντι του πάσχοντος συνανθρώπου. Με τη χάρη του Αγίου Πνεύματός του η Εκκλησία δομήθηκε σε θεμέλιο δημοκρατικό.

Έτοιμη και προκλητική η ένσταση: Και λοιπόν; Τι από αυτά εφαρμόστηκε; Δεν είναι οι «χριστιανικές» κοινωνίες, που διαχρονικά χαρακτηρίστηκαν από αθλιότητες, που ξεπέρασαν εκείνες του αρχαίου κόσμου; Ναι, είναι αλήθεια, με μία σημαντική επισήμανση: Χριστιανικές κοινωνίες δεν υπήρξαν ποτέ. Ο Χριστός ήλθε να αναζητήσει και σώσει το απολωλός (ενικός). Η Εκκλησία ως κοινωνία προσώπων δεν ταυτίζεται με κάποια κοινωνία ακόμη και αν η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών αυτής ασπάζεται την πίστη της. Η Εκκλησία δεν ευθύνεται για πράξεις και παραλείψεις μελών της, που αποκλίνουν από το ευαγγελικό πνεύμα. Η Εκκλησία αποτελεί ασφαλές διαχρονικό κριτήριο αξιολόγησης. Ας εξετάσουμε με βάση αυτό τη δημοκρατία του σήμερα.

Σημαντικότατη απόκλιση από το ευαγγελικό πνεύμα συνιστά ο ολοκληρωτισμός του Βατικανού. Αυτός κατά την περίοδο της μεσαιωνικής έξαρσης επέφερε συμφορές στο ανθρώπινο πρόσωπο, το οποίο καταδίκασε σε θάνατο με πυρά στραγγαλίζοντας το πρώτιστο θείο δώρο, την ελευθερία του, και περιφρονώντας την εντολή «όστις θέλει…». Το κακέκτυπο αυτό χριστιανικής πίστης αποτελεί τη μήτρα του ολοκληρωτισμού των νεότερων χρόνων, φασισμού, ναζισμού, κομμουνισμού. Οι κομμουνιστές διαμαρτύρονται για την καταγγελία εκ μέρους των αστών των δύο άκρων του πολιτικού φάσματος και την ταύτιση των οραματιστών της κοινωνικής δικαιοσύνης με τα θηρία του εθνικισμού. Αν ο σταλινισμός με τη θυσία των εκατομμυρίων, που ενδιαφέρουν τη στατιστική των πληθυσμών κατά Στάλιν, εδραίωνε την κοινωνία της δικαιοσύνης και δεν γεννούσε τη νομενκλατούρα των αστικοποιημένων κομμουνιστών της έσχατης ΕΣΣΔ και της σημερινής Κίνας, θα υπήρχε ισχνή δικαίωση. Τώρα όμως;

Ως αντίδραση στον παπικό ολοκληρωτισμό εκδηλώθηκε το θρησκευτικό κίνημα της μεταρρύθμισης, γνωστό ως διαμαρτυρομένων. Αγνοούντες οι πρωτεργάτες παντελώς το πνεύμα των πατέρων της Εκκλησίας υπερακόντισαν σε αυθαιρεσία τον πάπα. Στάθηκαν ανήμποροι να εννοήσουν τη διαφορά μεταξύ ηθικών παρεκτροπών και δογματικής αλήθειας. Διέγραψαν την παράδοση, που είχε αλλοιωθεί στη Δύση, και φάνηκαν ασύδοτοι έναντι των δογματικών αληθειών. Κάθε μεταρρυθμιστής κατέστη ένας μικρός πάπας. Η ελευθεριότητα χαρακτηρίστηκε ελευθερία. Αυτή σημάδεψε στη συνέχεια τη ζωή των κοινωνιών, στις οποίες η μεταρρύθμιση επικράτησε. Στην ελευθεριότητα περί το δόγμα προσετέθη και η ελευθεριότητα περί το ήθος. Η θρησκευτική μεταρρύθμιση αποτελεί τη μήτρα του καπιταλισμού, των ακορέστων για αρπαγή, κυριαρχία και πλουτισμό ατόμων.

Μετά την αρχική σύγκρουση των δύο «χριστιανικών» κόσμων, επήλθε κατευνασμός των εχθροτήτων. Από κοινού πλέον συρόμενοι πίσω από τον άθεο «διαφωτισμό», ο οποίος προχώρησε σε ιστορικό συμβιβασμό με τους θρησκευτικούς ηγέτες της Δύσης, πορεύονται αφανίζοντας τον πλανήτη, επιφέροντες συμφορές επί συμφορών με τους πολέμους και την εκμετάλλευση στο όνομα του τριπτύχου «ελευθερία, ισότης αδελφότης», της μεγαλύτερης απάτης στην ιστορία της ανθρωπότητας.

Και εμείς μιλούμε ακόμη για τη δημοκρατία, που κατατροπώνει τους εχθρούς της και δεν έχει αδιέξοδα! Τουλάχιστο να βλέπαμε τα προσωπικά μας αδιέξοδα, καθώς μακριά από την πίστη του Χριστού, παραπαίουμε ανάμεσα στον ολοκληρωτισμό της παπικής μήτρας και τη λατρεία του χρήματος της μήτρας της θρησκευτικής μεταρρύθμισης!

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ