«ΑΡΚΑΔΙΚΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ» • Οκτώβριος 2020

Οι εκείθεν του Αιγαίου το σφετερίστηκαν και μ’ αυτό διακόσμησαν...

Ιμπραχίμ Καλίν - εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας

«Πρέπει να εξετάσουµε το κατά πόσο οι Έλληνες σήμερα έχουν σχέση µε τους Έλληνες του παρελθόντος. Κατά πόσο η Ελλάδα που έβγαλε τον Σωκράτη, τον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη έχει σχέση µε τους Έλληνες της σύγχρονης εποχής».

Νομπελίστας Οδυσσέας Ελύτης

«…Εµείς οι Έλληνες είµαστε οι µόνοι σ’ ολόκληρη την Ευρώπη που έχουμε το προνόµιο να λέµε τον ουρανό «ουρανό» και τη θάλασσα «θάλασσα» όπως την έλεγαν ο Όµηρος και ο Πλάτωνας πριν δυόµιση χιλιάδες χρόνια. Η γλώσσα µας κουβαλάει την ψυχή του λαού µας κι όλη του την ιστορία κι όλη του την ευγένεια…».

Ισραηλινοί σε άρθρο της Jerusalem Post

«Η Ελλάδα ίδρυσε τον ευρωπαϊκό πολιτισµό, είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της Μεσογείου και οι Βρυξέλλες στηρίζουν την Τουρκία!».

Γράφει ο Βασίλειος Κων/ντή Σχίζας.

Μέλος της Εταιρείας Πελοποννησιακών Σπουδών.

Ένα σηµαντικότατο αρχαιοελληνικό σύµβολο είναι η ηµισέληνος. Το βρίσκουµε σε πολλές παραστάσεις νοµισµάτων, τοιχογραφιών, αµφορέων, λαβάρων κ.α. Αν και το ονοµάζουµε ηµισέληνο, δεν πρόκειται για απεικόνιση µισής Σελήνης (ηµισέληνος) αλλά για ένα τέταρτο περίπου του κυρτού µέρους της.

Στην αρχαία Ελλάδα ήταν λατρευτικό σύµβολο το οποίο παρέπεµπε στην Εκάτη και την Άρτεµη οι οποίες ήσαν θεότητες της νύχτας γι’ αυτό και οι επικλήσεις σ’ αυτές γίνονταν τη νύχτα. Η Εκάτη χαρακτηρίζεται σαν την πιο µυστηριώδη θεότητα της αρχαίας Ελλάδας χωρίς να έχει σχέση µε µυθικούς δαίµονες, τα λεγόµενα στοιχειά ή ξωτικά, όπως οι παρόµοιες θεότητες ξένων (υποδεέστερων) πολιτισµών. 

Κατά την ελληνική µυθολογία η Εκάτη ήταν χθόνια θεά και χαρακτηριζόταν «Σεληνιακή θεά». Ήταν µία από τις πολλές µορφές της Άρτεµης. 

Επίσης και ο Αισχύλος την συνδέει µε την Σελήνη και την παροµοιάζει ως «Άρτεµη-Εκάτη». Ο Ευριπίδης στην τραγωδία «Μήδεια», (η µυθολογική Μήδεια ήταν παιδοκτόνος θυγατέρα της Εκάτης), την παρουσιάζει ως προστάτιδα θεά των µαγισσών στις δε απεικονίσεις της πολλές φορές εµφανίζεται µε κυνηγετική υπόδηση όπως και η θεά Άρτεµη. Ακόµη κατά µία άλλη εκδοχή η ηµισέληνος συµβόλιζε το τόξο της Άρτεµης θεάς του κυνηγίου 

Το όνοµα της Εκάτης είναι το θηλυκό τού επιθέτου τού θεού «Έκατος Απόλλων» ή «Εκατηβόλος Απόλλων». Είναι λέξη από την αρχαιοελληνική ρίζα «εκάς» που σηµαίνει µακριά. (Εκάς οι βέβηλοι· δηλαδή µακριά οι αµύητοι έλεγαν οι µυηµένοι στα αρχαία µυστήρια). Η Εκάτη ταυτίστηκε και µε πολλές άλλες θεότητες, εκτός της Άρτεµης και της Σελήνης, όπως µε την µυστικιστική Αρκαδική θεότητα ∆έσποινα κ.λπ. (Στην Αρκαδία λατρευόταν η ∆έσποινα στο Λύκαιο όρος. Το όνοµά της ήταν «ανοµολόγητο» (δεν το έλεγαν) αφού το γνώριζαν µόνο εκείνοι που είχαν µυηθεί).

Η κυριότερη θεά λοιπόν της οποίας το όνοµα ήταν συνδεδεµένο µε τη Σελήνη ήταν η θεά του κυνηγίου «Αειπάρθενος Άρτεµις» και επειδή ήταν αδελφή του θεού Απόλλωνα ήταν και θεά της Σελήνης. 

(Στη Βραυρώνα Αττικής υπήρχε ναός της «Βραυρωνίας Αρτέµιδος» και εκεί η «Αειπάρθενος Άρτεµις» λατρευόταν µε τη µορφή της Εκάτης ως θεά τού Κάτω Κόσµου). 

Η Σελήνη αποτελούσε την θηλυκή αρχή της δηµιουργίας του κόσµου ενώ ο Ήλιος συµβολικά την ενεργή αρχή της δηµιουργίας. Έτσι έχοµε, «Απόλλων=Ήλιος» και «Άρτεµις=Σελήνη». Η Άρτεµη λοιπόν ήταν στη µυθολογία η Σελήνη η οποία συνδεόταν και µε τον γυναικολογικό κύκλο, (την περιοδική έµµηνο ρύση) των γυναικών. Σε αρχαιοελληνικές παραστάσεις το σύµβολο λοιπόν της Άρτεµης-Εκάτης ήταν η Σελήνη και όπου ενυπήρχε µε τον Ήλιο εµφανιζόταν ως Ηµισέληνος. 

Σε πανάρχαιο Ελληνικό νόµισµα της Κάτω Ιταλίας του 6ου αιώνα π. Χ. υπάρχει η Ηµισέληνος, όπως και σε Μυκηναϊκό δακτυλίδι είναι ο Ήλιος και η Σελήνη. Στην αρχαία Κυδωνία της Κρήτης (ήταν στο χώρο όπου σήµερα είναι η πόλη των Χανίων) βρέθηκαν νοµίσµατα µε την Ηµισέληνο, δηλαδή του συµβόλου των θεοτήτων της νύχτας, της Άρτεµης και της Άρτεµης–Εκάτης. 

Στην πορεία των Αργοναυτών, κατά την πρώτη «νύχτα χωρίς φεγγάρι» οι ναύτες διασώθηκαν από τρικυµία µέσα στο σκοτάδι αφού δύο φωτεινά αστέρια έπεσαν από τον ουρανό πάνω στα κεφάλια των ∆ιόσκουρων και φώτισαν την πορεία τους. Οι ∆ιόσκουροι ήσαν δίδυµοι αδελφοί γιοί του ∆ία και κατά µία εκδοχή συνδέονται µε τον αστερισµό των ∆ιδύµων. Ακόµη και στα νεότερα χρόνια οι ναυτικοί στις τρικυµίες όταν παρατηρούσαν ηλεκτρικές εκκενώσεις (λάµψεις) στα κατάρτια των πλοίων τους τις έλεγαν διόσκουρους. Σε διάφορες παραστάσεις οι ∆ιόσκουροι εµφανίζονταν και µε την αδελφή τους Ελένη µε την µορφή της ηµισελήνου η οποία περιέχει οκτάκτινο αστέρι. Βλέπουµε λοιπόν την αρχαιοελληνική παράσταση µε την Ηµισέληνο και το Αστέρι.

Σε νόµισµα τού 96 π. Χ. είναι ανάγλυφη παράσταση των ∆ιόσκουρων οι οποίοι φέρουν καπέλα και πάνω σ’ αυτά είναι τα δύο αστέρια, ένα στον καθένα, ενώ παραπλεύρως είναι η αδελφή τους Ελένη µε την µορφή ηµισελήνου.

Το Ελληνικό πανάρχαιο σύµβολο µε την ηµισέληνο και το αστέρι το βλέπουµε και σε αρχαία νοµίσµατα του Βυζαντίου, δηλαδή της Ελληνικής αποικίας Βυζαντίς η οποία το 330 µ. Χ. µετονοµάστηκε Κωνσταντινούπολη.

Ο Στράβωνας µας λέγει ότι το 685 π. Χ. Μεγαρείς είχαν ιδρύσει στην ασιατική ακτή του Βοσπόρου την πόλη της Χαλκηδόνας. Μερικά χρόνια αργότερα το 667 π. Χ. άλλοι Μεγαρείς µε τον Βασιλιά τους Βύζα ακολουθώντας το χρησµό τού µαντείου των ∆ελφών έχτισαν απέναντι από τους «τυφλούς» την πόλη Βυζαντίς. «Τυφλούς» χαρακτήρισε το µαντείο τους Μεγαρείς που είχαν χτίσει µερικά χρόνια ενωρίτερα την Χαλκηδόνα γιατί δεν αντιλήφθησαν ότι η ιδανικότερη περιοχή για αποικισµό ήταν ακριβώς η απέναντι θέση στον Κεράτιο κόλπο.

Το 324 µ. Χ. ο Ρωµαίος αυτοκράτορας Μέγας Κωνσταντίνος, µετά από εσωτερικές διαµάχες της αυτοκρατορίας, κατέλαβε την πόλη του Βυζαντίου και µετέφερε σ’ αυτήν την έδρα της αυτοκρατορίας. Την ονόµασε Νέα Ρώµη και το 330 µ. Χ. την µετονόµασε Κωνσταντινούπολη. Οι κάτοικοί της ονοµάστηκαν Ρωµιοί. 

Στην πόλη του Βυζαντίου από της ιδρύσεως της το 667 π. Χ. από τους Μεγαρείς έως το 330 µ. Χ. οπότε µετονοµάστηκε Κωνσταντινούπολη, συναντούµε νοµίσµατα µε το λατρευτικό σύµπλεγµα της αρχαιοελληνικής «Ηµισελήνου µε το Αστέρι», δηλαδή το σύµβολο της Άρτεµης - Εκάτης.

Σύµφωνα µε καταγεγραµµένες πηγές η Ηµισέληνος µε το Άστρο καθιερώθηκαν ως σύµβολα αυτής της πόλης τού (αρχαίου) Βυζαντίου κατά την πολιορκία της το 341 π. Χ. από το στρατό του Μακεδόνα βασιλιά Φιλίππου Β´, πατέρα τού Μεγάλου Αλεξάνδρου. 

Τα σύμβολα του Ελληνικού πολιτισμού το μπαϊράκι τους

Ο Φίλιππος Β΄ ήθελε να ενώσει τις ελληνικές πόλεις-κράτη σε µία αµφικτιονία από τις πολλές που υπήρχαν στον ελλαδικό χώρο (αµφικτίονας σηµαίνει…(περιφραστικά) ο γειτονικός κάτοικος). Στην ιδέα αυτής της ελληνικής πρωτοποριακής ένωσης των πόλεων-κρατών µπορούµε να υποστηρίξουµε ότι έχει την αρχή του ο Οργανισµός Ηνωµένων Εθνών, προηγουµένως η Κοινωνία των Εθνών και τελευταία η Ευρωπαϊκή Ένωση). Ενώ λοιπόν ο Φίλιππος είχε συµµαχήσει µε το παλαιό Βυζάντιο, εκστράτευσε εναντίον του γιατί δεν τον υπάκουσε όταν ζήτησε να κινηθεί κατά της Αθήνας).

Υπάρχουν λοιπόν δύο εκδοχές ώστε να καθιερωθεί το σύµπλεγµα της Ηµισελήνου µε το Αστέρι ως σύµβολα της αρχαίας πόλης του Βυζαντίου. 

Ενώ την νύχτα της πολιορκίας κατά την οποία ήταν βαθύ σκοτάδι γιατί η Σελήνη είχε καλυφθεί πίσω από σύννεφα, η πόλη κινδύνευε να αλωθεί από το µακεδονικό στρατό αφού οι υπερασπιστές της δεν έβλεπαν την µακεδονική φάλαγγα που πλησίαζε επικίνδυνα στα τείχη. Τότε (ω του θαύµατος!) µέσα από τα σύννεφα φάνηκε η Σελήνη και µε το φως της οι πολιορκούµενοι είδαν τους πολιορκητές τούς οποίους αντιµετώπισαν και έσωσαν την πόλη τους. 

Λένε επίσης πως την βραδιά του 341 π. Χ. που πολιορκούσε το Βυζάντιο ο Φίλιππος της Μακεδονίας, τα στρατεύµατά του προχωρώντας µέσα στο βαθύ σκοτάδι πλησίασαν τα τείχη χωρίς να τα αντιληφθούν. Η πόλη κινδύνευε να αλωθεί όταν «προδόθηκε» η παρουσία των µακεδονικών δυνάµεων από τη λάµψη κατά το πέρασµα ενός κοµήτη ή µετεωρίτη. 

Από τότε η θεά Άρτεµη-Εκάτη καθιερώθηκε και προστάτιδα της πόλης τους, του παλαιού Βυζαντίου, αφού την προστάτευσε από τους Μακεδόνες του Φιλίππου. Έστησαν λοιπόν άγαλµα προς τιµήν της θεάς Εκάτης και έκοψαν νοµίσµατα στα οποία απεικονιζόταν το «Αρτεµίσιο Σύµπλεγµα» δηλαδή η Σελήνη µε το Αστέρι. Αυτά τα νοµίσµατα τού προχριστιανικού Βυζαντίου τα βλέπουµε σήµερα στο µουσείο της Κωνσταντινούπολης πλησίον του Τοπ Καπί.

Μετά το 330 µ. Χ. ο αυτοκράτορας Μ. Κωνσταντίνος καθιέρωσε ως σηµαία της «Νέας Ρώµης» την οποία µετονόµασε Κωνσταντινούπολη, το σύµβολο της Ηµισελήνου, που ήταν τού προγενέστερου Βυζαντίου (της αποικίας των Μεγαρέων). Ο απλός λαός ερµήνευσε την τοποθέτηση του αστεριού στη σηµαία, πως συµβόλιζε… το Άστρο της Βηθλεέµ! Με την πάροδο του χρόνου ο Σταυρός της χριστιανικής πλέον Ανατολικής Αυτοκρατορίας, συνυπήρξε µε την Ηµισέληνο. Το βλέπουµε στα λεγόµενα «ηλιοσεληνάτα νοµίσµατα» του 11ου αιώνα.

Σε νόµισµα µε την Ηµισέληνο και το Αστέρι βλέπουµε τη µορφή τού ιδρυτή της δυναστείας των Κοµνηνών, (αυτοκρατόρων της Κωνσταντινούπολης), Αλέξιο Α΄ (1081–1118). Επίσης σε νόµισµα του Βυζαντινού (Κωνσταντινούπολης) αυτοκράτορα Θεοδώρου Β΄ Λάσκαρη (1254–1258 µ. Χ.) είναι ανάγλυφη η αρχαιοελληνική ηµισέληΝος

Στο χωριό Κελλιά της επαρχίας Λάρνακας της Κύπρου, υπάρχει αγιογραφία τού Αγίου ∆ηµητρίου όπου στην ασπίδα του παρατηρείται το σύµβολο του Σταυρού πάνω στην Ηµισέληνο. 

Στον Ι. Ναό του Αγίου Ιωάννη στο χωριό Βλαχιώτι της Λακωνίας υπάρχει τοιχογραφία (αγιογραφία) µε την «Ελληνική Ηµισέληνο».

Η κρήνη στο χωριό Σωτήρας της Θάσου κοσµείται µε το αρχαιοελληνικό «Αρτεµίσιο Σύµπλεγµα».

Στο Ναό της Παναγίας στο χωριό Ασίνου της Κύπρου, στην ασπίδα της εικόνας τού Αγίου Γεωργίου παρατηρείται το σύµβολο της Άρτεµης Εκάτης, δηλαδή η Σελήνη.

Μπορούσαν να κατατεθούν πλήθος ιερών αρχαιοελληνικών συµβόλων τα οποία έγιναν αποδεκτά ως θρησκευτικά σύµβολα στο µετέπειτα (χριστιανικό) Βυζάντιο, όχι µόνο στον ελλαδικό χώρο αλλά ευρύτερα στον χριστιανικό κόσµο.

Μετά από επιδροµές λαών της Ασίας και κυρίως των Σελτζούκων Τούρκων προερχοµένων από τους νομάδες της Μογγολίας, εξαπλώθηκαν και κατέλαβαν την Ανατολία µετά τις οικτρές ήττες των Βυζαντινών στις μάχες τού Μαντζικέρτ το 1071 και τού Μυριοκέφαλου το 1176. 

Οι νικητές οικειοποιήθηκαν τα ιερά Ελληνικά σύμβολα της Ηµισελήνου µε το Αστέρι και τα έκαναν σηµαία τους. Απλά η απολίτιστη ασιατική βαρβαρότητα αντέγραψε τον ανώτερο πολιτισµό των Βυζαντινών!

Ο Μωάµεθ Β΄ ο Πορθητής µετά την Άλωση της Βασιλίδας των Πόλεων το 1453 καθιέρωσε σαν σηµαία της Οθωµανικής Αυτοκρατορίας το Βυζαντινό και αρχαιοελληνικό σύµβολο δηλαδή τη Σελήνη στην οποία αργότερα πρόσθεσαν και το Αστέρι. Συγκεκριµένα στο τέλος του 18ου αιώνα ο σουλτάνος Σελίµ Γ΄ ο Μεταρρυθµιστής πρόσθεσε δίπλα στην Ηµισέληνο το οκτάκτινο Αστέρι. Τον επόµενο αιώνα ο Αµπντούλ Μετζίτ Α΄ µε τις 26 γυναίκες του, τροποποίησε αυτό το Αστέρι και το έκανε πεντάκτινο, δηλαδή πάλι οικειοποιήθηκε το αρχαιοελληνικό, (πυθαγόρειο), πεντάκτινο Αστέρι του οποίου οι πέντε ακίδες συµβόλιζαν τα τέσσερα στοιχεία της φύσης και η πέµπτη την θεότητα! Αυτή τη σηµαία έχουν σήµερα οι Τούρκοι.

Προσκυνήστε την κατακτητές-µουσαφιραίοι και οµολογήστε ότι ήταν ιερό και θρησκευτικό σύµβολο εκείνων που ήσαν νοικοκυραίοι πριν από εσάς στον τόπο που τώρα κατοικείτε! Για να το κάνετε όµως χρειάζεται ελάχιστο … φιλότιµο! Όπως και στην Αγια-Σοφιά, που κατεβάσατε από τον τρούλο τον σταυρό και βάλατε την ηµισέληνο, συνειδητοποιήστε αν µπορείτε πως ότι και αν κάνετε, ότι κι αν αλλάξετε στην εµβληµατική εκκλησία, αυτή στέκει αφιερωµένη στη Σοφία του Θεού, του συγκεκριµένου Θεού των κτητόρων της!

Παράρτημα εικόνων