«ἐκ Ναζαρέτ δύναταί τι ἀγαθόν

εἶναι;» (Ιωαν. 1, 46)

«Ἰησοῦς ὁ Ναζωραῖος, βασιλεύς τῶν Ἰουδαίων»

Αυτή η επιγραφή θα διεχώριζε, από τους άλλους σταυρούς, τον σταυρό του καταδίκου Χριστού. Κατά το ρωμαϊκό έθιμο, επί του σταυρού εγράφετο το όνομα, η πατρίς και η αποδιδομένη κατηγορία εις τον σταυρούμενο. Οι Ιουδαίοι όμως υπέδειξαν στον Πιλάτο να διαγράψει το «βασιλεύς τῶν Ἰουδαίων», γιατί τους ενοχλούσε· τους μείωνε που είχαν χρίσει βασιλέα τους έναν κακούργο, αλλά και τους ήλεγχε· προπάντων δε τους ενοχοποιούσε.

Ενώ το «Ναζωραίος», τους εξέφραζε απόλυτα, γιατί μαρτυρούσε την ταπεινή και μειωτική καταγωγή του σταυρουμένου. Του Ιησού. Τον θεωρούσαν τιποτένιο κακοποιό και σ' αυτό συνηγορούσε η ίδια του η καταγωγή.

Όμως ο Πιλάτος είπε: «Αρκετά σας άκουσα ως τώρα σ’ όλες τις υποδείξεις και απαιτήσεις σας. «Ὅ γέγραφα γέγραφα» (Ιωαν. 19,22). Και έτσι εναπέμεινε η επιγραφή ως είχε για να «χαρακτηρίζει» τους Ιουδαίους. Όπως παραμένει και αιώνια η απάντηση σιωπής του Ιησού στην ερώτηση του αρχιερέως: «Τί οὗτοί σου καταμαρτυροῦσιν;» Ο δε Ιησούς εσιώπα (Ματ. 26,62). Εσιώπα, γιατί ήδη η επιγραφή του σταυρού είχε αναρτηθεί στην ένοχη συνείδησή τους και σκέπαζε τις αισχρές ψευδομαρτυρίες τους.

Όμως ας ενημερωθούμε, αναγιγνώσκοντες την Καινή Διαθήκη, ποιος ήταν στο παρελθόν αυτός ο επικηρυγμένος και τελικώς συλληφθείς μέγας κακοποιός. Αυτός που ανεστάτωσε την τότε Ιουδαία, αλλά μετέπειτα και ολόκληρη την υφήλιο και την κρατά δέσμια αιώνες τώρα εν εκρύθμω καταστάσει, χωρίς να δύνανται οι κριτές της κοινωνίας να τον εξαφανίσουν από προσώπου γης, προπάντων όμως από το αισχρό προσωπείο της απόλυτα διεφθαρμένης συνειδήσεώς τους, επιφέροντας «ειρήνη».

Στην έρευνά μας βοηθάει αποτελεσματικά η βίβλος γενέσεως Ιησού Χριστού, υιού Δαυίδ, υιού Αβραάμ. (Ματ. 1,1). Εκεί απλώνει διεξοδικά τις ρίζες του το γενεαλογικό δέντρο, από το οποίο τελικώς φύεται ο εξαίσιος καρπός που ονομάζεται Χριστός. Το δέντρο αυτό κοσμήθηκε μοναδικά με την παρουσία και εκλεκτή ανάφυση του ιδιάζοντος καρπού, που το ανεβίβασε εις τα ύψη της πνευματικής υποστάσεώς του, χωρίς ο ίδιος να απολέσει την εξαιρετική γλυκύτητά του. Ο γλυκύς θα αποτελεί έκτοτε τον συνηθέστερο από τους απείρους χαρακτηρισμούς του ονόματος και της υποστάσεως του Χριστού. Ο γλυκύτατος Ναζωραίος! Αλλά και το γλυκύ έαρ της ανθρωπότητας!

Οι προπάτορες λοιπόν του Ιησού υπήρξαν άνθρωποι απλοί, χωρίς ιδιαίτερη φήμη και υψηλούς τίτλους οι περισσότεροι, θεοσεβείς αλλά και με αμαρτίες όπως όλοι οι άνθρωποι. Γιατί «ἐν ἁμαρτίαις ἐκίσσησέ με ἡ μήτηρ μου (Ψαλ. 50). Ο Χριστός λοιπόν, η γνήσια ενσάρκωση της άκρας ταπεινώσεως, έρχεται να κηρύξει ισότητα στην κοινωνία. Στην πράξη όμως, όχι στη θεωρία των μετέπειτα… Όλοι είμαστε ίδιοι, παιδιά του Θεού, με τα προτερήματά μας αλλά και με τα ελαττώματά μας. Τις αμαρτίες μας μέσα στον ζυγό των οποίων ενετάχθη ο αναμάρτητος, για να μας βοηθήσει στον αγώνα της ψυχικής ελευθερίας. Επομένως η ιστορία για υψηλές κοινωνίες, πρίγκιπες και πριγκίπισσες, ξέχωρους γαλαζοαίματους, μεγάλα τζάκια και παντοειδείς φάρες, συνθέτουν ένα όμορφο παραμύθι για μικρά παιδιά. Αυτό το παραμύθι όμως κάποιοι πονηροί και ύπουλοι, επιτήδειοι επιβήτορες της λαίμαργης εξουσίας, το ανέδειξαν σε νομικό πλαίσιο, για να απολαμβάνουν μία πρόσκαιρη, επίπλαστη δόξα που δεν τους προσφέρει κατ’ ουσίαν τίποτα. Εν αντιθέσει τους κολάζει, στερώντας τους την πνευματική ανάταση και καταξίωση που κατέχουν δικαιωματικά οι «πτωχοί τῷ πνεύματι και καθαροί τῇ καρδία».

Όλοι αυτοί λοιπόν που διαμένουν χρόνια έγκλειστοι στα δεσμωτήρια των βασιλικών πύργων και των προεδρικών μεγάρων, έχοντες συντροφιά στην ψυχική ερημία τους τα Λουκούλλεια γεύματα –την ώρα που ο λαός πεινά ψυχοσωματικά– και τις γενικότερες προκλητικές δεξιώσεις, «συγκροτούν» μία κοινωνία εξαρθρωμένη, ηθικά κρημνισμένη, μεστή απληστίας και προκλητικής αδικίας, διψασμένη για δόξα και ισχύ που τελικώς οδηγείται στον καταποντισμό. Στην ολική αποσύνθεση. Όλοι αυτοί αποτελούν τους Άτλαντες με την «θεϊκή καταγωγή» που έσβησε όμως μέσα τους το θεϊκό στοιχείο, οπότε υπερίσχυσε το ανθρώπινο μ’ όλες τις περαιτέρω δυσμενείς συνέπειες. Τον… καταποντισμό της Ατλαντίδος.

Έτσι λοιπόν ο ταπεινός Χριστός, πρότυπο ηγέτου, που εμπνέει με το παράδειγμά του και την εν γένει ζωή του –όπως άλλωστε και οι σύγχρονοι ηγέτες πολιτικοί και θρησκευτικοί(;)– γεννιέται μέσα στην εξαθλίωση του σπηλαίου και της ευρύτερης ψυχρής κοινωνίας. Γεννιέται στην Βηθλεέμ, πολιτογραφείται όμως πολίτης της Ναζαρέτ, γιατί έτσι επέτασσε το θείο σχέδιο. Ποια όμως είναι η περίοπτη Ναζαρέτ; Μικρή πόλη της Ιουδαίας, όπου κατοικούσε η παρθένος Μαρία, η μητέρα του Κυρίου, και όπου έγινε και ο ευαγγελισμός της από τον Γαβριήλ.

Μετά την επιστροφή από την Αίγυπτο, ο Χριστός «ἐλθών κατώκησεν εἰς πόλιν λεγομένη Ναζαρέτ ὅπως πληρωθῇ τό ρηθέν διά τῶν προφητῶν, ὅτι Ναζωραῖος κληθήσεται.» (Ματ. 2,23). Ναζαρέτ λοιπόν μικρή και ασήμαντη πολίχνη, μεγάλη όμως στην κακία και φημισμένη για την διαφθορά της. Γι’ αυτό εξανέστη ο Ναθαναήλ, όταν ο Φίλιππος του ανήγγειλε την εύρεση του Ιησού από την Ναζαρέτ (Ιω. 1,47). Ενοχλήθηκε ο Ναθαναήλ, λόγω καταγωγής.

Ήλθε όμως ο Χριστός και αντί να καλυφθεί από το άσχημο όνομα της Ναζαρέτ, αυτός την αναδεικνύει και την ανυψώνει κάνοντάς την διάσημη μέχρι συντελείας. Καταγράφεται πλέον σαν τόπος διαμονής της αγίας οικογενείας. Κάπως έτσι λοιπόν στην ζωή μας μπορεί να κληρονομούμε διαβεβλημένα ονόματα, αλλά στο χέρι μας είναι να αναστρέψουμε την κακή φήμη και να τα ανορθώσουμε, δίνοντας τα αξία και τιμές. Αλλά και κάπως ανάλογα, μεγάλα αναστήματα του πνεύματος εξορίστηκαν από την επιφανή και καθ’ όλα «έντιμη» υψηλή κοινωνία σε μικρές και άσημες πόλεις, προκειμένου να σβήσουν και αυτοί και το όνομά τους, αφήνοντας ελεύθερο το πεδίο δράσεως στους «αδιάφθορους». Αλλά συνέβη το αντίθετο. Οι εξόριστοι ξέθαψαν από την αφάνεια και την ανωνυμία την εν λόγω περιοχή αναδεικνύοντάς την ποικιλοτρόπως, προπάντων εξυψώνοντάς την σε πνευματικό κέντρο, και οι ίδιοι κατέκτησαν το στερέωμα της πραγματικής δόξης και του μεγαλείου με τα έργα τους. Όπως ακριβώς συμβαίνει αιώνες με τους ασκητές της ερήμου που μετατρέπουν το άγονο του ψυχοσωματικού εδάφους σε γόνιμη γη. Όμως το αποτέλεσμα είναι οι αποκαλυπτόμενοι φελλοί της εξουσίας να συνεχίζουν να επιπλέουν εκνευριστικά εμπρός στα γυμνά μάτια μιας προδομένης κοινωνίας.

Έτσι λοιπόν ο Θεός, για να επανέλθουμε στο κύριο θέμα μας, πτωχεύει και γίνεται άνθρωπος.

Ο πλούσιος, φτωχός· ο επίσημος, άσημος· ο τιμώμενος, περιφρονούμενος· ο υμνούμενος, βλασφημούμενος, ατιμαζόμενος και δεινά λοιδωρούμενος. Ο Κύριος, διάκονος και υπηρέτης· ο Βασιλεύς, δούλος. Ο πανίσχυρος χωρίς εξουσία, χωρίς πορφύρα βασιλική, χωρίς αίγλη και δόξα ηγεμονική, χωρίς υπηκόους, χωρίς στρατιές, χωρίς βασιλική εμφάνιση και ευπρέπεια. Κατακτώντας ιδιόρρυθμα αξιώματα, έρχεται να περπατήσει στη γη. Πτωχός, γυμνός, έρημος, χλευασμένος, ονειδισμένος, με κατάρες και αναθέματα, απειλές, εμπτυσμούς, ραπίσματα, σταυρό και θάνατο. Ο καλός, ο αγαθός, ο δίκαιος, ο προστάτης, ο υπερασπιστής του λαού και όμως εγκαταλελειμμένος και προδομένος από τον ίδιο τον λαό.

Και η κοινωνία συνεχίζει εις τα ίδια. Ένα ερώτημα δε, συνεχίζει να πλανάται και να απευθύνεται· «καί σύ μετά τοῦ Ναζαρηνοῦ Ἰησοῦ ἦσθα;» (Μαρκ. 14,6) την ίδια ώρα που «οι πατριώτες» του ψάχνουν επιμελώς την στιγμή να τον γκρεμίσουν στο βάραθρο της ένοχης λήθης.

Αρίσταρχος