ΕΝΑΣ ΠΑΠΠΟΥΣ…

  Η πρόθεση της Κυβερνήσεως να θεσμοθετήσει το «σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης» των ζευγαριών, απασχόλησε για πολύ την κοινή γνώμη. Τις μέρες εκείνες, είχα μια de profundis συζήτηση πάνω στο θέμα αυτό με έναν Παππού, σεβαστό μου φίλο. Άγει την 8η δεκαετία της ζωής του. Έχει δει παιδιά, εγγόνια και δισεγγόνια. Πολίτης με άποψη και πιστό μέλος της Εκκλησίας, εδώ και μερικά χρόνια είναι χήρος. Είπαμε πολλά. Για την ελευθερία και για την υπευθυνότητα του ανθρώπου. Για την υποκρισία των κυβερνώντων, που νομοθετούν, για το καλό, τάχα, της κοινωνίας, στρώνοντας απλά, το χαλί στις ανεύθυνες ελεύθερες συμβιώσεις. Για το δημογραφικό, όμως, τα κοινωνικά δεινά, τον ευτελισμό της ζωής, που προκύπτουν, δηλώνουν αναρμόδιοι. Σε μια αποστροφή του ο Παππούς είπε· «Με τέτοιους νόμους, οι Κυβερνώντες συντελούν στον ευτελισμό, για μη πω στην εκπόρνευση, του έρωτα». φυσικά ζήτησα εξηγήσεις. Όσα ακολουθούν είναι οι θέσεις του Παππού. Εγώ απλώς τις μεταφέρω.

  Η δημιουργία του ανθρώπου, όπως εξιστορείται στη Γένεση, υπήρξε μια ενέργεια «κενώσεως» για το Θεό. Έπλασε τον άνθρωπο κατ’ εικόνα του, αυτεξούσιο. Αυτός ο παμμέγιστος Δημιουργός, έπλασε ένα πλάσμα και του έδωσε την ελευθερία είτε να του προσφερθεί με αφοσίωση και λατρεία, είτε να αρνηθεί την αυθεντία του, να τον απορρίψει. (Ιδία ευθύνη πάντοτε, για ότι συμβεί). Με αυτό το πλάσμα ο Θεός συνδιαλέγεται. Δεν ασκεί βία. Δεν το φέρνει προ τετελεσμένων γεγονότων. Ο Θεός έπλασε τον Αδάμ μόνο. Και ενώ είχε πρόθεση να του δώσει «βοηθόν κατ’ αυτόν», τον ξενάγησε πρώτα στο ζωικό βασίλειο, όπου ο Αδάμ διαπίστωσε, ίσως με κάποια δόση μελαγχολίας, ότι «ουχ ευρέθη βοηθός όμοιος αυτώ». Μετά απ’ αυτό, ο Θεός «ωκοδόμησεν» από την πλευρά του Αδάμ την Εύα. Όταν την είδε ο Αδάμ είπε, ίσως με αίσθημα πληρότητας, «τούτο νυν οστούν εκ των οστέων μου και σάρξ εκ της σαρκός μου». Κομμάτι, δηλαδή, από τον εαυτό μου. Ίδια με μένα.

  Σ’ αυτούς τους δυο ανθρώπους εμπιστεύθηκε ο Θεός το μέλλον της ανθρωπότητας· να διαχειριστούν ελεύθερα και υπεύθυνα τη λειτουργία της αναπαραγωγής. Και τους ευλόγησε, (δεν τους εξανάγκασε)· «αυξάνεσθε και πληθύνεσθε και πληρώσατε την γην». Ενώ, δηλαδή, ο Θεός ήθελε τον πολλαπλασιασμό του ανθρώπινου γένους, δεν έπλασε πολλούς Αδάμ, αλλά κάλεσε αυτό το πρώτο ζευγάρι, και κάθε ζευγάρι από κει και πέρα, να γίνουν συνδημιουργοί του. Όρισε οι νέοι άνθρωποι, που έρχονται στον κόσμο, να μην είναι απλά παράγωγα βιολογικών διεργασιών, αλλά καρποί αγάπης και πόθου των γονέων τους. Να μην είναι ευθύς εξ αρχής άρτιοι, όπως ήταν ο Αδάμ, όταν πλάστηκε και η Εύα, όταν «οικοδομήθηκε», αλλά βλαστοί σε δυναμική πορεία αναπτύξεως. Έμβρυα, βρέφη, παιδιά, έφηβοι, είναι τα στάδια πριν την αρτίωσή τους. Όρισε δε να περνούν τα χρόνια της ωριμάνσεώς τους μέσα στην θαλπωρή του περιβάλλοντος αυτής της αγάπης.

  Το ερωτικό στοιχείο, που διέπει τις σχέσεις των ζευγαριών και συγκροτεί οικογένειες, δεν εξαντλείται στην τεκνογονία. Καλύπτει και άλλες πτυχές της ανθρώπινης προσωπικότητας. Είναι άθλημα και συναρπαστική εμπειρία έμπονης αναζητήσεως και συναντήσεως του άλλου προσώπου. Συνοδοιπορία μαζί του προς ένα κοινό τέλος, την τελείωση. Η ερωτική έλξη έχει πανανθρώπινη εμβέλεια. Είναι προσιτή και κατανοητή απ’ όλους ανεξαιρέτως τους ανθρώπους.

  Ίσως, για το λόγο αυτό, προκρίθηκε από τους θεόπνευστους βιβλικούς συγγραφείς και τους φωτισμένους υμνογράφους ως πιο πρόσφορο, για τα ανθρώπινα μέτρα, μέσο περιγραφής της άρρητης σχέσεως μεταξύ Θεού και ανθρώπων. Στην Π. Διαθήκη επανειλημμένα η σχέση του Θεού με τον περιούσιο λαό του Ισραήλ αναφέρεται ως σχέση συζυγική. Κάθε αθέτηση του νόμου του Θεού από τους Εβραίους και διολίσθησή τους σε ειδωλολατρικές λατρείες χαρακτηρίζεται ως μοιχεία και πορνεία. Στην Κ. Διαθήκη οι αναφορές του Χριστού ως Νυμφίου και της Εκκλησίας ως Νύμφης είναι συχνές. Στη δε υμνογραφία βλέπουμε ποιητικές εκφράσεις λυρικότατες, όπως π.χ. «Τοις ερημικοίς ζωή μακαρία εστί, θεϊκώ έρωτι πτερουμένοις». Οι μοναχοί βιώνουν ζωή μακαριότητας, γιατί ο έρωτας του Θεού τους δίνει φτερά (Αναβαθμοί ήχου πλαγ. Α΄). Ή «Έθελξας πόθω με, Χριστέ, και ηλοίωσας τω θείω έρωτι» (Μ’ έχει μαγέψει ο πόθος σου, Χριστέ και ο θείος σου έρωτας μ’ έχει ξετρελάνει (Ακολ. Θείας Μεταλήψεως).

  Το «σύμφωνο συμβιώσεως» προβλέπει ότι δυο άνθρωποι, που «αγαπιούνται», πάνε στο συμβολαιογράφο και νομιμοποιούν τη συμβίωσή τους. Συμφωνούν δε ότι, αν σιχαθεί κάποιος από τους δυο τον άλλο, να του στέλνει ένα εξώδικο δηλώνοντας ότι δεν επιθυμεί πια τη συμβίωση μαζί του, η οποία αυτόματα κηρύσσεται άκυρη. Ο νόμος ρυθμίζει τις όποιες οικονομικές ή άλλες εκκρεμότητες, που θα μπορούσαν να προκύψουν.

  Τα επαινετικά σχόλια για το νομοσχέδιο υπήρξαν από ορισμένους κύκλους διθυραμβικά, σαν να είχε εκπορθηθεί κάποια Βαστίλη! Φώναξαν· «Επιτέλους οι “αγιατολλάχ” της Εκκλησίας μπαίνουν στη θέση τους! Στο σημερινό κόσμο δεν μπορεί να εκδίδουν αυτοί άδειες στα ζευγάρια, που αγαπιούνται, πότε θα συζήσουν ολοκληρώνοντας τις σχέσεις τους»! Πρόκειται για ιταμή, προκλητική κακοπιστία.

  Κατ’ αρχή, ο νόμος του Θεού είναι διαχρονικός. Δεν υπήρξε ποτέ, σε καμιά εποχή, trendy. Ιδία ευθύνη, ή τον αποδέχεται κανείς ή τον απορρίπτει. Η Εκκλησία, όμως, δεν έχει άλλη επιλογή παρά να γνωστοποιεί το νόμο του Θεού, να επισημαίνει τις συνέπειες της παραβάσεώς του, να καλεί σε μετάνοια. Το χρέος της αυτό δεν μπορεί να το παρακάμψει, όπως δεν μπόρεσε ο Ιωνάς να αθετήσει την εντολή του Θεού να πάει στη Νινευή, παρ’ όλο που προσπάθησε να διαφύγει στη Θαρσείς (Ισπανία)!

  Η Εκκλησία, με τις ευλογίες της στα μυστήρια, δεν εκδίδει άδειες κανενός είδους. Το μυστήριο του γάμου, με το οποίο ευλογεί τη συμβίωση των ζευγαριών, έχει κάποια αναλογία με την μοναχική κουρά. Και στις δυο αυτές ιερουργίες, (όπως και στα άλλα μυστήρια της Εκκλησίας), οι άνθρωποι εμφανίζονται σαν σε υπερκόσμιο «συμβολαιογραφείο» και, ελεύθερα ενώπιον του Θεού και ολόκληρης της Εκκλησίας, δίνουν υποσχέσεις αφιερώσεως στο Θεό και στο έργο του. Ο Θεός ευλογεί και καταγράφει την προσφορά τους «εν βίβλω ζωής». Από τη στιγμή εκείνη τους κατατάσσει στους οικείους του, με ότι αυτό σημαίνει.

  Στο γάμο ιδιαίτερα έχουμε μια ακόμη «κένωση» του Θεού. Ενώ, δηλαδή, στη μοναχική κουρά ο άνθρωπος μόνος αφιερώνει όλο τον εαυτό του στο Θεό, στο γάμο δυο άνθρωποι του προσφέρουν τη συμβίωσή τους. Κανένας τους δεν προσφέρεται μεμονωμένα στο Θεό εξ ολοκλήρου. Κάτι κρατάει για να το προσφέρει στον άλλο.

  Ο Παύλος στην Α΄ Κορ. ζ΄ εκθειάζοντας την ανωτερότητα της αγάμου αφιερώσεως, επισημαίνει, ότι ο άγαμος φροντίζει πως θα αρέσει στο Θεό, ενώ οι σύζυγοι πως θα αρέσουν ο ένας στον άλλο. Παρά ταύτα, ο Θεός ευλογεί αυτή την περιχώρηση των συζύγων. Εκχωρεί, με άλλα λόγια, στους συζύγους κάτι από τα δικαιώματά του, που ως Δημιουργός, Κύριος του παντός, έχει, για να προσφέρουν ο ένας στον άλλο. Και αυτό το κάτι είναι η αφοσίωση, ο έρωτας, με όλες τις λειτουργίες του. Ο έρωτας είναι πράγματι θεϊκό δώρο στους ανθρώπους, που επιλέγουν την έγγαμη ζωή (και είναι οι πιο πολλοί). Είναι η προίκα του Πατέρα στα ζευγάρια. Ο Θεός «εκκένωσε εαυτόν» για να την προσφέρει. Και είναι δώρο ισόβιο. Η Εκκλησία δεν έχει ιερολογίες ανακλήσεώς του. Η συζυγική αφοσίωση, ο έρωτας στο γάμο, είναι αφιέρωση δια βίου, που αναπαύει την φύση του ανθρώπου. Είναι ένας επώδυνος γλυκός ζυγός, όπως όλα τα σπουδαία γεγονότα της κατά φύση ζωής. Ουδέποτε εκπίπτει, όσα προβλήματα και αν ανακύψουν στην πορεία της κοινής ζωής. Βαθαίνει και πλαταίνει συνεχώς, όσο και αν οι ορμές της νεότητας καταλαγιάζουν. Όσο και αν οι χυμοί της γίνονται όλο και πιο βραδυκίνητοι, μέχρι να σταματούν. Αυτά δεν είναι ιδεολογήματα, ούτε παρωχημένος ρομαντισμός. Είναι απτές πραγματικότητες. Επιλογές βιωμένες από σύγχρονους ανθρώπους σ’ όλα τα μήκη και πλάτη της γης. Είναι σφύζουσες εμπειρίες. Που δεν ακυρώνονται, ακόμα και όταν ένα από τους συζύγους φύγει, καλεσμένος από το Θεό για το μεγάλο τελευταίο ταξίδι. Που δεν τις σβήνει ο θάνατος. Που πάνε πιο πέρα από τον τάφο..

  Στο σημείο αυτό ο Παππούς σταμάτησε απότομα. Έριξε μια κλεφτή ματιά στη φωτογραφία της γυναίκας του, ήταν κάπου εκεί κοντά, και κατέβαλε απέλπιδα προσπάθεια να ανακόψει την προέλαση κάποιων δακρύων πάνω στα γεροντικά του μάγουλα. Δεν θέλησα να τον κουράσω άλλο. Άλλωστε, είχα καταλάβει τι εννοούσε, όταν μιλούσε για απαξίωση και εκπόρνευση του έρωτα.

Ε.Χ. Οικονομάκος

«ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ» 1 ΙΟΥΛΙΟΥ 2008

ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ
ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ