Από την Κυριακή της αναστάσεως μέχρι και την Κυριακή της πεντηκοστής η Εκκλησία μας λαμβάνει τα αποστολικά αναγνώσματα από το βιβλίο των «Πράξεων των Αποστόλων». Στα ευαγγέλια έχουμε τη διδαχή αλλά και τις πράξεις του Χριστού. Στο βιβλίο των Πράξεων έχουμε τη διδαχή αλλά και τις πράξεις των αποστόλων. Κυρίως του Πέτρου (κεφ. 1-8 και 9,32-12), του Στεφάνου (κεφ. 6-7), του Φιλίππου (κεφ. 8) και του Παύλου (κεφ. 9,1-30 και 13-28). Εξ απόψεως ιεραποστολικής δράσεως των αποστόλων μπορούμε να διακρίνουμε στο βιβλίο των Πράξεων τον ευαγγελισμό των Ιουδαίων (κεφ. 1-7), τον ευαγγελισμό των Σαμαρειτών, του ευνούχου της Κανδάκης, του Παύλου (κεφ. 8-9), του Κορνηλίου (κεφ. 10-11) και τον ευαγγελισμό των εθνών (κεφ. 13-28).

Είπαμε ότι στις «Πράξεις» έχουμε τις πράξεις των αποστόλων, αλλά θα πρέπει να πούμε ότι στην πραγματικότητα έχουμε τις πράξεις του Αγίου Πνεύματος. Το Άγιο Πνεύμα δρούσε και την εποχή του Χριστού και τα ευαγγέλια περιγράφουν συν τοις άλλοις και την δράση του. Αυτό ήρθε στην παρθενική μήτρα της Παναγίας και διεμόρφωσε το ναό, δηλαδή την σώμα του Ιησού (Λκ. 1,35), έδειξε τον Χριστό στην βάπτιση εν είδει περιστεράς (Λκ. 3,22), τον οδήγησε στην έρημο να πειρασθεί (Ματθ. 4,1), τον συντρόφευε σε όλη την επί γης παρουσία του. Τώρα στις Πράξεις το Άγιο Πνεύμα εισέρχεται στις ψυχές των αποστόλων εν είδει πυρίνων γλωσσών. Τότε εμφανίσθηκε σαν περιστέρι, λέγει ο άγιος Χρυσόστομος, «το πράον δηλών»· τώρα ως φωτιά αποκαλύπτων και «το τιμωρητικόν», για όσους δεν πείθονται στο ευαγγέλιο και ενεργούν αντίθετα από τα κελεύσματα του Αγίου Πνεύματος μετά την ανάσταση και την ανάληψη του Χριστού. Το άγιο Πνεύμα που ενεργεί μέσα από το νερό στο μυστήριο της βαπτίσεως, εδώ στη πεντηκοστή ενεργεί μέσα από τη φωτιά και βαπτίζει, αλλά και χειροτονεί συγχρόνως τους αποστόλους στο αξίωμα τους. Δίνει εντολές και τους κατευθύνει στην πορεία τους.

Οι απόστολοι είναι τα άλογα στο αμάξι του ευαγγελίου, που το κατευθύνει το Άγιο Πνεύμα. Είναι τα φύλλα του δένδρου της Εκκλησίας, που τα πηγαίνει όπου θέλει το Πνεύμα. Είναι τα στόματα του Παρακλήτου και οι φορείς των χαρισμάτων του. Έτσι οι δειλοί και αγράμματοι απόστολοι γίνονται ατρόμητοι και ανυποχώρητοι κήρυκες του ευαγγελίου. Χαρισματούχοι αλλά και μάρτυρες, που δεν μπορούν να τους εξοντώσουν οι δυνάμεις του σκότους. Είναι «εν παντί θλιβόμενοι αλλ’ ου στενοχωρούμενοι, απορούμενοι αλλ’ ουκ εξαπορούμενοι, διωκόμενοι αλλ’ ουκ εγκαταλειπόμενοι, καταβαλλόμενοι αλλ’ ουκ απολλύμενοι» (Β΄ Κορ. 4,8-10). Είναι «οι αποθνήσκοντες που παρέμειναν όμως ζωντανοί, οι πτωχοί που πλούτιζαν πολλούς· οι μηδέν έχοντες και τα πάντα κατέχοντες» (Β΄ Κορ. 6,9-10).

Ο Χριστός λίγο πριν το πάθος, όταν προειδοποιούσε τους μαθητές του για το επικείμενο μαρτυρικό του τέλος και για την αναχώρηση του από την γη μετά την ανάστασή του, για να τους παρηγορήσει, ότι δεν θα μείνουν μόνοι και ορφανοί, τους προείπε ότι θα τους στείλει άλλο παράκλητο, το Πνεύμα το Άγιο. «Εγώ ερωτήσω τον πατέρα και άλλον παράκλητον δώσει υμίν, ίνα μένη μεθ’ υμών εις τον αιώνα το Πνεύμα της αληθείας (Ιω. 14,16). Το έκανε αυτό ο Χριστός, γιατί γνώριζε ότι, αν και θα είναι αοράτως μαζί τους όλες τις ημέρες της ζωής τους και έως της συντελείας του αιώνος (Ματθ. 28,20), εν τούτοις, η έλλειψη της ορατής παρουσίας της ανθρώπινης φύσεως του και της αισθητής συναναστροφής μαζί τους θα τους λυγίσουν ψυχολογικά και θα χάσουν το ηθικό τους και το θάρρος τους.

Μάλιστα ο Χριστός πολύ πριν το πάθος του, κατά την εορτή της σκηνοπηγίας, είχε προφητεύσει για την έλευση του Αγίου Πνεύματος, το οποίο και είχε παρομοιάσει με ζωντανό νερό (Ιω. 7,37-39) και την περικοπή αυτή την διαβάζει η Εκκλησία μας ως ευαγγελικό ανάγνωσμα την Κυριακή της Πεντηκοστής.

Γι’ αυτό ο Χριστός μετά την ανάστασή του, όπως μας λένε οι «Πράξεις» στο σημερινό ανάγνωσμα, ενώ συναναστρεφόταν με τους μαθητές του για 40 ημέρες και τους έδινε πλείστα όσα τεκμήρια για την ανάστασή του, τους παρήγγειλε να μη αναχωρήσουν από τα Ιεροσόλυμα πριν να δεχθούν το βάπτισμα του αγίου Πνεύματος, που θα γινόταν σε λίγες μέρες, υπενθυμίζοντας έτσι την προφητεία του περί ελεύσεως του άλλου Παρακλήτου.

Δεν ήρθε βέβαια το Άγιο Πνεύμα αμέσως αλλά δέκα μέρες μετά την ανάληψή του Χριστού. Διότι έπρεπε οι απόστολοι να νιώσουν την θεοεγκατάλειψη και να καταλάβουν πόσο οδυνηρή είναι η αισθητή απουσία της θείας βοηθείας και αντιλήψεως. Έτσι θα εκτιμούσαν περισσότερο την θεία παρουσία και θα αντιλαμβανόταν ότι χωρίς την βοήθεια του Θεού δεν έχουν κανένα προσόν και χάρισμα και δεν μπορούν να πετύχουν τίποτα το αξιόλογο.

Δεν τους είπε ότι θα το λάβουν σε δέκα μέρες για να τους κρατά σε εγρήγορση και ετοιμότητα. Ούτε όμως και τους άφησε να περιμένουν πολύ για να μη αποκάμουν και χάσουν κάθε σφρίγος και ελπίδα. Το ίδιο έκανε κι όταν τον ρώτησαν, επηρεασμένοι δυστυχώς ακόμη από τις λανθασμένες μεσσιανικές αντιλήψεις τους, αν στις μέρες τους θα γινόταν η αποκατάσταση του Ισραήλ. Δεν τους απάντησε, αλλά τους είπε η μόνη μέριμνά τους να είναι η απόκτηση του Αγίου Πνεύματος. Αυτό θα τους δώσει τη δύναμη να γίνουν οι μάρτυρες, που θα εξαγγείλουν την αλήθεια του ευαγγελίου στα Ιεροσόλυμα, σε όλη την Ιουδαία, στη Σαμάρεια και στα έσχατα μέρη της γης. Η απάντηση του Χριστού είναι επίκαιρη και για ανάλογα εσχατολογικά ή και εθνικιστικά ερωτήματα των ημερών μας.

Ο Θεόφιλος, που αναφέρει στην αρχή ο ευαγγελιστής Λουκάς, ο συγγραφέας των Πράξεων, είναι ο ίδιος για τον οποίον έγραψε το ευαγγέλιό του, για να τον κατηχήσει σωστά και για να έχει τη σιγουριά για όσα άκουσε και πίστεψε (Λκ. 1,1-4). Για να κατηχήσει ένα πρόσωπο ο Λουκάς έγραψε δύο βιβλία! Χάριν του ενός κουράστηκε τόσο. Μιμήθηκε τον καλό ποιμένα Χριστό, που αφήνει τα 99 πρόβατα και ψάχνει το ένα. Κι όταν το βρει χαίρεται περισσότερο γι’ αυτό, παρά για τα 99 που είναι κοντά του (Ματθ. 18,12-14). Και έτσι η Εκκλησία μας έχει τον θησαυρό αυτό και αντλεί ανά τους αιώνες, χάριν του Θεοφίλου. Πόσα πρέπει να κάνουμε χάριν του ενός! Αλλά και πόση η δύναμη και η ωφέλεια του ενός! «Αρκεί εις άνθρωπος ζήλω πεπυρωμένος ολόκληρον διορθώσασθε δήμον», λέγει ο άγιος Χρυσόστομος (Ε.Π.Ε. 31,624). Και μάλιστα, συνεχίζει ο ιερός πατήρ, όταν δεν είναι ένας, ούτε δύο, ούτε τρεις αλλά ολόκληρο πλήθος, τότε να ξέρουμε ότι ο κόσμος χάνεται μόνο από την αδιαφορία μας και τον ωχαδελφισμό μας.

ΑΡΧΙΜ. ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ