Την εποχή που κήρυτταν οι απόστολοι, ο ηθικός ξεπεσμός και η κοινωνική αθλιότητα που επικρατούσε σ’ όλη την ρωμαϊκή αυτοκρατορία, είχε δημιουργήσει στους ανθρώπους μια τάση και δίψα για την ηθική και την φιλοσοφία. Οι άνθρωποι απογοητευμένοι από την ζωή τους και ψάχνοντας για μια λύτρωση, ευχαριστιόταν να ακούν τέτοιες διδασκαλίες.

Έτσι είχαν γίνει πολύ της μόδας οι διάφοροι ηθικοδιδάσκαλοι και οι φιλόσοφοι που είχαν ως επάγγελμα τη διδασκαλία και γυρνούσαν από πόλη σε πόλη. Φορούσαν τον φιλοσοφικό τρίβωνα, δίνανε ιδιαίτερο σχήμα στην γενειάδα τους, κρατούσαν στα χέρια τους ραβδί και επεδείκνυαν τους τίτλους και τα διπλώματα που είχαν, όπως και τις συστατικές επιστολές από μεγάλους ρήτορες και διδασκάλους. Αλλά μόνο φιγούρα είχαν αυτοί οι άνθρωποι και υποσχέσεις χωρίς περιεχόμενο.

Ανάμεσα σ’ αυτούς εμφανίστηκε και ο Παύλος. Απλός, ταπεινός, χωρίς επιβλητική μορφή, χωρίς ρητορικά χαρίσματα, ήταν όπως λέγει ο ίδιος «ιδιώτης τω λόγω», χωρίς κοσμικούς τίτλους και διπλώματα.

Επιπλέον ήταν κουρασμένος και εξαντλημένος από τις ιεραποστολικές πορείες του και γεμάτος μώλωπες και τραύματα, από ένα λιθοβολισμό, πέντε μαστιγώσεις, τρεις ραβδισμούς, φυλακίσεις, ναυάγια και άλλες πολλές κακοπάθειες.

Στα χέρια του έφερε τους ρόζους από την εργασία του σκηνοποιού, την οποία εξασκούσε σε όλη του την ζωή, για να τρέφει τον εαυτό του και τους συνεργάτες του. Δεν επιβάρυνε τους ακροατές του και τις εκκλησίες που ίδρυε με έξοδα αμοιβής και βιοπορισμού του.

Αυτά ήταν τα διπλώματα και τα εύσημά του. Αυτά ήταν «τα στίγματα του Ιησού» όπως λέγει στην προς Γαλάτας επιστολή του, που έφερε στο σώμα του δείχνοντας έτσι ποιανού απόστολος και κήρυκας ήταν. Οι Ιουδαΐζοντες καμαρώνανε για την περιτομή τους, την οποίαν θεωρούσαν το παν στην πνευματική ζωή και πορεία, ο Παύλος όμως καμάρωνε για «τα στιγματα του Κυρίου  Ιησού».

Ο άγιος Χρυσόστομος σχολιάζοντας το πόσο πολύτιμα είναι τα ποικίλα στίγματα χάριν του Ιησού, που έφερε ο Παύλος πάνω του σαν παράσημα λέγει·

«Τίποτα δεν είναι τόσο λαμπρό όσο η φυλακή για τον Χριστό. Όσο οι αλυσίδες που κρατούν δέσμια τα άγια χέρια. Ούτε το να είσαι απόστολος, ή διδάσκαλος, ή ευαγγελιστής, ούτε το να κατοικείς στους ουρανούς, ούτε το να καθίσεις δεξιά του Χριστού, ούτε το να καθίσεις στους δώδεκα θρόνους και να κρίνεις τον κόσμο, ούτε το να τιμάσαι παντοειδώς από τον Χριστό, είναι μεγαλύτερα από το να είσαι φυλακισμένος και διωκόμενος για τον Χριστό.

»Το να υποφέρεις για τον Χριστό είναι μεγαλύτερο από το να θαυματουργείς· από το να έχεις οράματα και αποκαλύψεις. Το να έχεις τα στίγματα των παθών του Χριστού είναι μεγαλύτερο από το να κάνεις θαύματα. Εάν με έβαζαν να διαλέξω μεταξύ του ουρανού και της αλυσίδας του Παύλου, την αλυσίδα εγώ θα προτιμούσα. Εάν με έβαζαν ανάμεσα στους αγγέλους ή με τον Παύλο στη φυλακή, τη φυλακή θα προτιμούσα. Εάν ήταν δυνατό να γίνω άγγελος ή φυλακισμένος για τον Χριστό, το δεύτερο θα προτιμούσα. Δεν μακαρίζω τον Παύλο γιατί ανηρπάγη στον Παράδεισο, αλλά τον μακαρίζω γιατί τον έρριξαν στη φυλακή. Δεν τον μακαρίζω γιατί άκουσε άρρητα ρήματα, αλλά τον μακαρίζω γιατί υπέμεινε τα δεσμά».

Πράγματι στους μακαρισμούς, ο Χριστός, δεν λέγει ότι είσθε μακάριοι όταν κάνετε θαύματα, ή όταν έχετε ουράνιες αποκαλύψεις, ή όταν σας τιμά ο κόσμος, αλλά· «Όταν ονειδίσωσιν υμάς, και διώξωσι και είπωσι παν πονηρόν ρήμα καθ’ υμών ψευδόμενοι ένεκεν εμού» (Ματθ. 5,11). Γι’ αυτό ο Παύλος λέγει για την περίπτωσή του· «Νυν χαίρω εν τοις παθήμασι μου υπέρ υμών, και αυταναπληρώ τα υστερήματα των θλίψεων του Χριστού εν τη σαρκί μου υπέρ του σώματος αυτού, ο εστίν η εκκλησία» (Κολ.1,2). Kαι αλλού λέγει· «Ήδιστα καυχήσομαι εν ταις ασθενείαις μου» (Β΄ Κορ.12,9). Εμείς καυχώμεθα για την ομορφιά μας, τον πλούτο μας, την εξυπνάδα μας, τη δόξα μας, ο Παύλος καυχάται για τις ασθένειές του. Δηλαδή, για τις φυλακίσεις του, τους διωγμούς του, τους λιθοβολισμούς του, τα μαστιγώματά του, την ακτημοσύνη του, την δωρεάν προσφορά του ευαγγελίου του, τις αγρυπνίες του, τις υποχρεωτικές νηστείες του και όλα τα συναφή.

Το πόσο μεγάλο είναι να κακοπάθει κανείς για τον Χριστό, και πόσο δύναμη και κατά Θεό γόητρο δίνουν οι κακοπάθειες και τα μαρτύρια για το Χριστό,  το βλέπει κανείς στη φυλάκιση του Παύλου και του Σίλα στους Φιλίππους της Μακεδονίας (Πραξ. 6,19-34).

Ο Παύλος διώχνει το πονηρό πνεύμα που είχε μια υπηρέτρια, η οποία έκανε μαντείες και απέφερε έτσι πολλά κέρδη στα αφεντικά της, με αποτέλεσμα οι κύριοι της –βλέποντας ότι έχασαν τα κέρδη τους– να φέρουν τον Παύλο και τον Σίλα στις αρχές της πόλεως και να τους συκοφαντήσουν ότι διαστρέφουν τα ήθη και έθιμα των Ρωμαίων. Οι στρατηγοί τότε της πόλεως τους ράβδισαν ανηλεώς και τους φυλάκισαν.

Γεμάτοι πληγές και αίματα, πεινασμένοι και πονεμένοι, ο Παύλος και ο Σίλας, δεν χάνουν το ηθικό τους, ούτε την πίστη τους, αλλά αντιθέτως προσεύχονται και ψάλλουν ύμνους στον Θεό και μάλιστα κατά το μεσονύκτιο.

Η απάντηση του Θεού ήρθε γρήγορη και εντυπωσιακή. Έγινε σεισμός μεγάλος, σαλεύθηκαν τα θεμέλια της φυλακής, άνοιξαν οι πόρτες και όλων τα δεσμά λύθηκαν.

Ας αφήσουμε τον ιερό Χρυσόστομο ν’ αναλύσει το γεγονός· «Είδες τα δεσμά να καταλύονται από τη φυλάκιση του Παύλου. Όπως ο θάνατος του Κυρίου είχε σαν αποτέλεσμα να ανοίξουν οι τάφοι των Ιεροσολύμων και να αναστηθούν οι νεκροί, έτσι και τα δεσμά του Παύλου έσεισαν τη φυλακή, έλυσαν τα δεσμά των φυλακισμένων, άνοιξαν τις πόρτες της. Βέβαια η φύση των δεσμών είναι να κρατούν τους ανθρώπους φυλακισμένους. Αλλά όταν τα δεσμά είναι χάριν του Χριστού, τότε αλλάζει και η φύση τους. Και έτσι λύνουν τα δεσμά των φυλακισμένων, και φυλακίζουν τους δεσμοφύλακες, και γκρεμίζουν τις φυλακές. Οι απόστολοι έχουν τη δύναμη ν’ ανοίγουν τους ουρανούς, να λύνουν  την εξουσία των δαιμόνων και δεν θ’ άνοιγαν τη φυλακή; Τα δεσμά των δαιμόνων δένουν τη ψυχή και όμως οι απόστολοι τα λύνουν και δεν θα λύσουν τα δεσμά του σώματος; Οι δούλοι του Χριστού κι όταν δεθούν, έχουν μεγαλύτερη δύναμη απ’ αυτούς που δεν έχουν δεθεί».

ΑΡΧΙΜ. ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ