Ο άγιος Σπυρίδων υπήρξε·

Α΄. Ποιμένας.

   Για πολλά χρόνια εξασκούσε το επάγγελμα του ποιμένος. Ήταν μια προπαίδευση του Θεού αυτό το επάγγελμα, γιατί ο βοσκός είναι σαν τον ασκητή που ζει μόνος «εαυτώ και Θεώ συστρεφόμενος» και πρέπει να έχει πλούσιο εσωτερικό κόσμο και βαθειά πίστη, για ν’ αντέξει στην έλλειψη εξωτερικών αγαθών και ανέσεων, στην αφάνεια, στη μόνωση, στην επικίνδυνη, σκληρή, και απαράκλητη ζωή του βοσκού. Ο βοσκός αναγκάζεται εκ των πραγμάτων να είναι σκληραγωγημένος, άφοβος, ν’ αντιμετωπίζει τ’ άγρια θηρία που επιβουλεύονται το κοπάδι του, και το σπουδαιότερο, να γνωρίζει πόση φροντίδα, μέριμνα, ενδιαφέρον, υπομονή, θυσία και αγάπη απαιτεί η διαποίμανση των αλόγων προβάτων. Τα εφόδια αυτά τα χρειάζεται, πολύ περισσότερο φυσικά, ο ποιμένας των λογικών προβάτων. Γι’ αυτό δείγμα της μεγάλης και γνησίας αγάπης προς το Χριστό είναι η διαποίμανση των λογικών προβάτων (πρβλ. Ιω. 21,15-17).

   Λόγω αυτών που προαναφέραμε, πολλοί μεγάλοι άνδρες της αγίας Γραφής χρημάτισαν βοσκοί, πριν αναλάβουν το έργο που τους ανέθεσε μετά ο Θεός. Ο πάγκαλος Ιωσήφ βοσκούσε τα πρόβατα του πατέρα του Ιακώβ, ο Μωυσής τα πρόβατα του πεθερού του Ιοθόρ, ο δε Δαυίδ βοσκούσε τα ζώα του πατέρα του Ιεσσαί. Μάλιστα ο Μωυσής έκανε το επάγγελμα του βοσκού μετά από την πολύπλευρη μόρφωση και αριστοκρατική ανατροφή που έλαβε στην Αίγυπτο, για το 1/3 περίπου της ζωής του, δηλαδή σαράντα χρόνια. Κι όμως ο Θεός που ξέρει τις καρδιές των ανθρώπων, πήρε τον Ιωσήφ και τον έκανε αντιβασιλέα της Αιγύπτου, τον Μωυσή αρχηγό των Ισραηλιτών και δημιουργό του ισραηλιτικού έθνους, τον Δαυίδ βασιλέα στο έθνος του και τον Σπυρίδωνα επίσκοπο Τριμυθούντος της Κύπρου.

   Ας μην ανησυχούμε λοιπόν ούτε ν’ απελπιζόμαστε, εάν οι συνθήκες της ζωής μας αναγκάσουν να ζήσουμε σε αφάνεια είτε ν’ ασχοληθούμε με απλά και «ασήμαντα» επαγγέλματα. Ο Θεός, εάν του είμαστε χρήσιμοι και εύχρηστοι, θα βρει τρόπο να μας αξιοποιήσει. Ας μη μας ξέρουν οι άνθρωποι, ας ζούμε σε αφάνεια, ο Θεός μας ξέρει. Αλλά εκτός τούτου ας γνωρίζουμε ότι εκτός από την εν Χριστώ δράση υπάρχει και η εν Χριστώ αδράνεια. Χρόνια ήταν στην φυλακή ο απόστολος Παύλος· δεκατρία χρόνια ήταν δούλος πρώτα στον Πετεφρή και ύστερα φυλακισμένος στο μπουντρούμι του Φαραώ ο Ιωσήφ· τρισήμισυ χρόνια έμεινε εντελώς αδρανής στην πιο φοβερή ρουτίνα ο προφήτης Ηλίας στα Σαρεπτά της Σιδωνίας· τριάντα ολόκληρα χρόνια έζησε και στην αφάνεια ο Χριστός μας σαν άνθρωπος υποτασσόμενος στους γονείς του και εκτελώντας χειρωνακτικές εργασίες.

Β΄. Σοφός.

   Αν ρίξουμε μια ματιά στα τροπάρια της ακολουθίας του αγίου, θα δούμε ότι τον αποκαλούν σοφό. «Όσιε πάτερ, μακάριε Σπυρίδων σοφέ...», «Μεγίστων ποιητής, αρετών και θαυμάτων, ανεδείχθης Σπυρίδων σοφέ…». Στο δε αποστολικό ανά-γνωσμα που είναι πάντοτε σχετικό με τον άγιο που γιορτάζει λέγει το εξής· «Βλέπετε πως ακριβώς περιπατείτε, μη ως άσοφοι, αλλ’ ως σοφοί» (Εφεσ. 5,15). Δηλαδή μιμηθείτε και σεις τον άγιο Σπυρίδων τον σοφό.

   Και τίθεται το θέμα· από πού κι ως που σοφός ο άγιος Σπυρίδων; Τσοπάνος ήταν ο άνθρωπος· ούτε πτυχία ούτε περγαμηνές ούτε επιστημονικές διατριβές έκανε. Γιατί τον ονομάζουν τα τροπάρια σοφό; Αυτό θα το καταλάβουμε εάν ανοίξουμε την επιστολή του Ιακώβου του αδελφοθέου και διαβάσουμε στο τρίτο κεφάλαιο στίχο δέκα τρία και εξής. Εκεί μας λέγει ότι υπάρχει η κοσμική σοφία, η σοφία του κόσμου αυτού, και η άνωθεν σοφία. Η ανθρώπινη σοφία που είναι χωρισμένη από την αρετή, που είναι απλώς ένα εγκεφαλικό επίτευγμα και κατόρθωμα, αυτή μας λέγει ο αδελφόθεος Ιάκωβος είναι «επίγειος, ψυχική, δαιμονιώδης». Αυτή κάνει τον άνθρωπο απλώς αλαζόνα, υπερήφανο, με κομπασμό. «Η γνώσις φυσιοί» λέγει ο Παύλος (Α΄Κορ. 8,2). Ενώ η άνωθεν σοφία, η κατά Θεόν σοφία, μας φωτίζει το μυαλό και την ψυχή. Μας δείχνει πώς να γίνουμε σωστοί άνθρωποι· πώς να διαμορφώσουμε τέλειο χαρακτήρα· πώς να συναντήσουμε τον Θεό. Μας δίνει την ορθή θεογνωσία αλλά και την ορθή ανθρωπογνωσία. Η άνωθεν σοφία δεν καταργεί την κοσμική σοφία, αλλά την συνδέει με τον Θεό και την αρετή, αφού αποβάλλει τα όσα σαπρά και ανθρωποκεντρικά έχει αυτή. Γι’ αυτό λέγει ο άγιος Ιάκωβος· «Τις σοφός και επιστήμων εν υμίν; Δειξάτω εκ της καλής αναστροφής τα έργα αυτού εν πραΰτητι σοφίας». Σήμερα ο κόσμος άρχισε να φοβάται τους σοφούς κατά κόσμον μόνο. Ένας αμόρφωτος δεν είναι τόσο επικίνδυνος όσο ένας σοφός που δεν έχει φόβο Θεού. Ο τεχνικός πολιτισμός, ο οποίος κατευθύνεται από την πλεονεξία και την αδηφαγία του συγχρόνου ανθρώπου, κοντεύει -αν όχι με πόλεμο τουλάχιστον οικολογικά- να καταστρέψει τον πλανήτη μας.

   Λοιπόν ο άγιος Σπυρίδων υπήρξε σοφός κατά Θεόν. Ταπεινός, απλός, πράος, ήσυχος, αφιλάργυρος. Εραστής της προσευχής και της λατρείας του αληθινού Θεού. Αξιώθηκε να βλέπει τους αγγέλους που συλλειτουργούσαν μαζί του. «Εν τω μέλπειν τας αγίας σου ευχάς, αγγέλους έσχες συλλειτουργούντας σοι ιερώτατε» λέγει το απολυτίκιο του. Έγινε ένα κάτοπτρο στιλπνό, που μέσα του μπορούσες να δεις τον Θεό και τις ιδιότητές του. Όπως λέγει ο άγιος Θεόφιλος Αντιοχείας· «ο άνθρωπος πρέπει να είναι ένα κάτοπτρο του Θεού». Δηλαδή να είναι τόσο καθαρός, ώστε να μπορεί να καθρεπτισθεί ο Θεός (!) μέσα του.

Γ΄. Θαυματουργός.

   Ο άγιος Σπυρίδων έχει, ως κύριο χαρακτηριστικό της προσωπικότητάς του, το επίθετο θαυματουργός. Έκανε πλείστα, παράδοξα, και απίστευτα θαύματα. Ένα μόνο θ’ αναφέρουμε. Λέγει το απολυτίκιο του· «νεκρά συ εν τάφω προσφωνείς»· τι σημαίνει αυτό; Θα το καταλάβουμε αν διαβάσουμε το συναξάριό του, όπου λέγει, ότι μια γυναίκα είχε δώσει στη κόρη του Ειρήνη ένα ποσό χρημάτων, για να της το φυλάξει. Η κόρη του όμως κοιμηθήκε· κι όταν ήρθε η γυναίκα να πάρει το ποσό, ο άγιος Σπυρίδων δεν ήξερε που να το βρει. Γι’ αυτό, με την απλότητα που τον διέκρινε και έχοντας εκ πείρας την εμπειρία ότι στη ζωή του πιστού όλα μπορούν να συμβούν, πήγε στον τάφο της κόρης του και τη ρώτησε, όπως θα τη ρωτούσε αν ήταν ζωντανή. Η κόρη απάντησε και ο πατέρας της έδωσε πίσω τα χρήματα.

   Τρελλά και απίθανα πράγματα θα πείτε. Παραμύθια των συναξαρίων ωραία για νήπια. Κι όμως μέσα στα ευαγγέλια έχουμε περίπτωση που ο Χριστός συζητά με δύο μεταστάντες. Στη Μεταμόρφωση, όταν έδειξε τη θεία του δόξα, φάνηκαν «άνδρες δύο (οι οποίοι) συνελάλουν αυτώ, οίτινες ήσαν Μωυσής και Ηλίας, οι οφθέντες εν δόξη έλεγον την έξοδον αυτού πληρούν εν Ιερουσαλήμ» (Λουκ. 9,30-32). Ο Χριστός συζητούσε μαζί τους για την «έξοδον αυτού», δηλαδή το θάνατό του, που θα συνέβαινε στα Ιεροσόλυμα. Έξοδος στην εκκλησιαστική γλώσσα είναι ο θάνατος και εξόδιος ακολουθία η ακολουθία της κηδείας. Να λοιπόν που τ’ απίθανα και τα τρελλά των συναξαριών συμβαίνουν στα ευαγγέλια. Βεβαίως για τους γνωρίζοντας τη θεολογία της Εκκλησίας μας αυτά είναι πολύ φυσικά· διότι οι νεκροί δεν πεθαίνουν κοιμούνται. «Ουκ έστιν ο Θεός Θεός νεκρών αλλά, αλλά ζώντων (Ματθ. 22,32). Γι’ αυτό λέγει ο Θεός στην Παλαιά Διαθήκη· «Εγώ ειμί ο Θεός Αβραάμ και ο Θεός Ισαάκ και ο Θεός Ιακώβ». Γι’ αυτό λέγει ο Χριστός· «Λάζαρε δεύρο έξω» (Ιω. 11,43) και ο Λάζαρος βγαίνει από τον τάφο. Γι’ αυτό λέγει ο ίδιος στη νεκρή κόρη του αρχισυναγώγου· «Ταλιθά, κούμι» (=κορίτσι μου σήκω) και το κορίτσι σηκώθηκε αμέσως και περπάτησε (Μαρκ. 5,41). Συνεπώς, για τον έχοντα νουν Χριστού και Πνεύμα Άγιο άνθρωπο, τίποτα δεν είναι τρελλό και τίποτα απίθανο. Εν Χριστώ Ιησού όλα πιθανά και φυσικά.

Δ΄. Χαροκαμένος.

   Έχασε τη γυναίκα του σε νεαρή ηλικία· αργότερα έχασε και την κόρη του. Έμεινε πεντάρφανος. Να ο κλήρος των αγίων. Να η κληρονομιά που τους άφησε ο Χριστός. Ο πόνος, το κλάμμα το δάκρυ. «Υμίν εχαρίσθη το υπέρ Χριστού, ου μόνον το εις αυτόν πιστεύειν, αλλά και το υπέρ αυτού πάσχειν» (Φιλιπ. 1,29).

   Εμείς πολλές φορές σκεφτόμαστε μόνο τα υλικά χαρίσματα και λέμε· «γιατί ο Θεός δεν με έκανε όμορφο, έξυπνο, ψηλό, με ωραία φωνή, υγιή» και άλλα παρόμοια. Και ξεχνούμε τα πνευματικά χαρίσματα που είναι τα σπουδαία και ανώτερα. Την αγάπη, τη χαρά, την ειρήνη, την μακροθυμία, την χρηστότητα την αγαθωσύνη, την πίστη, την πραότητα, την εγκράτεια (πρβλ. Γαλ. 5,22). Ξεχνάμε αυτά που λέγει ο Χριστός μας στους μακαρισμούς του, τα οποία βέβαια είναι παράλογα, ακατανόητα, και το σπουδαιότερο, δυσάρεστα για τον κοινό άνθρωπο και γι’ αυτό τα απωθεί από τη μνήμη του.

   Χάρισμα λοιπόν, και μάλιστα μέγα, η κακοπάθεια υπέρ του Χριστού ή κατά Χριστόν. Δηλαδή, να υπομένουμε τις όποιες θλίψεις της ζωής, με υπομονή και πνεύμα ευχαριστίας και δοξολογίας του Θεού. Είναι η ύψιστη προσφορά και το ύψιστο έργο που μπορούμε να προσφέρουμε σ’ αυτή τη ζωή. Στα μάτια του Θεού, είναι πιο ένδοξος και μεγάλος ένας που υποφέρει -και μάλιστα χωρίς να προσφέρει τίποτα αξιόλογο- παρά ένας υγιής που προσφέρει πολλά. Λέγει ο ιερός Χρυσόστομος, στην ερμηνεία του στο βιβλίο του Ιώβ της Παλαιάς Διαθήκης· «Ο Ιώβ πότε ήταν πιο ένδοξος; Πριν την αρρώστια του που έκανε μύρια καλά· ή μετά, που έχασε τα πλούτη του, την υγεία του, τη δύναμή του, τα παιδιά του, και συνεπώς δεν μπορούσε να προσφέρει τίποτα; Μετά· κι ας μη πρόσφερε τίποτα». Αυτή είναι η λογική του Θεού.Περίεργη και παράξενη· κι όμως αληθινή και σωστή.