Για τα αγαπημένα μας πρόσωπα, συγγενείς φίλους γνωστούς, που είτε πέθαναν είτε ξενιτεύτηκαν και έτσι δεν είναι κοντά μας, έχουμε τις φωτογραφίες τους και τις βλέπουμε συνεχώς και τους θυμόμαστε και τους σκεπτόμαστε κι έτσι τους νιώθουμε κοντά μας.

Επίσης οι νέοι μας τα πρόσωπα που θαυμάζουν, που ζηλεύουν, που τα έχουν σαν πρότυπα παίρνουνε τις φωτογραφίες τους και τις κρεμάνε στα δωμάτιά τους για να είναι συνεχώς μπροστά τους και να τους εμπνέουν.

Έτσι και η Εκκλησία μας έχει τις μνήμες των αγίων, στις οποίες με τους ύμνους του εσπερινού και του όρθρου, με το κήρυγμα, με τις εικόνες τους ζωντανεύει ξανά μπροστά μας τα θαυμάσια εκείνα πρόσωπα και σαν ωραίες προσωπογραφίες τα προβάλλει μπροστά στα μάτια μας, για να τα δούμε, να τα θυμηθούμε, να τα θαυμάσουμε και γιατί όχι να τα μοιάσουμε.

Εικόνες, φωτογραφίες λοιπόν είναι οι μνήμες των αγίων. Με τη διαφορά ότι αυτές οι εικόνες δεν μας δείχνουν μόνο την σωματική ωραιότητα· δεν μας δείχνουν μόνο την επιφάνεια· προχωρούν στο βάθος, φωτίζουν το ανεξερεύνητο βασίλειο της ψυχής και μας δείχνουν την ομορφιά της, την ομορφιά του πνεύματος και του χαρακτήρα.

Ας προχωρήσουμε λοιπόν και ας δούμε την εικόνα, την ζωγραφιά της αγίας Θέκλας όπως μας την παρουσιάζει η παράδοση της Εκκλησίας μας.

Ο ιερός Χρυσόστομος, σε σχετική ομιλία του, την φαντάζεται σαν μια αθλήτρια που νικά στους αγώνες και στα χέρια της κρατά δύο στεφάνια, δύο κύπελλα θα λέγαμε σήμερα. Κι όπως οι αθλητές, όταν κερδίσουν όχι μόνο σε ένα αγώνα αλλά σε πολλούς και πάρουν πολλά κύπελλα, τα κρατούν στα χέρια τους και σηκώνουν πότε το ένα και πότε το άλλο, για να τους δει και να τους ζητωκραυγάσει ο κόσμος, έτσι και ο ιερός Χρυσόστομος την φαντάζεται να τρέχει μέσα στο στάδιο της ανθρωπότητας καταχαρούμενη και γεμάτη ενθουσιασμό και καμάρι να υψώνει τα χέρια της, δείχνοντας πότε το στεφάνι της παρθενίας που κέρδισε αψηφώντας τις ηδονές και πότε το στεφάνι του μαρτυρίου που κέρδισε υπομένοντας τους διωγμούς και τα μαρτύρια που της έκαναν.

Το στεφάνι της παρθενίας, γιατί όχι μόνο αρνήθηκε να ζήσει άσωτη και ανήθικη ζωή, όπως κάνουν οι πολλοί, αλλά αρνήθηκε και τις νόμιμες και ευλογημένες χαρές του γάμου. Ενώ είχε κάθε ελευθερία και δικαίωμα να συνάψει γάμο και να ζήσει μια ευλογημένη οικογενειακή ζωή και επιπλέον όχι μόνο ήταν ελεύθερη αλλά και πιεζόταν από τους γονείς να παντρευτεί έναν ωραίο νέο τον Θάμυρι, με τον οποίον ήδη την είχαν αρραβωνιάσει, αυτή μόλις άκουσε το κήρυγμα του Παύλου, που έφθασε στην πόλη της το Ικόνιο, τόσο αναστατώθηκε, τόσο συγκλονίστηκε, τόσο ενθουσιάστηκε από το μήνυμα του ευαγγελίου, που ξέχασε κάθε όνειρο, κάθε ανθρώπινη επιθυμία και θέλησε να αφιερώσει όλη της τη ζωή, όλη της την ύπαρξη, όλο της το είναι στον Χριστό και μόνον σ’ αυτόν.

Έξω φρενών οι δικοί της την κυνήγησαν, την χτύπησαν, την πήραν να την κάψουν, την έριξαν στα θηρία, την έκαναν τη ζωή μαρτύριο. Εκείνη όμως δεν υπέκυψε και έτσι πήρε και το δεύτερο στεφάνι, το στεφάνι του μαρτυρίου. Θα σταματήσουμε εδώ την αναφορά στη ζωή της αγίας Θέκλας και δεν θα ασχοληθούμε ιδιαίτερα με το δεύτερο αυτό στεφάνι, το στεφάνι του μαρτυρίου, αλλά θα επιμείνουμε στην σπουδαιότητα του πρώτου στεφανιού της παρθενίας.

Ο ιερός Χρυσόστομος εκφράζει τη γνώμη ότι η παρθενία είναι μαρτύριο που δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από τα άλλα μαρτύρια και όσοι πράγματι ακολουθούν αυτό το ανηφορικό μονοπάτι, αυτόν τον δύσκολο και επικίνδυνο δρόμο που ακολούθησε η αγία Θέκλα είναι αληθινοί μάρτυρες.

Και πράγματι η γνώμη του αγίου Χρυσοστόμου είναι ορθή. Διότι οι ηδονές σαν άλλοι δήμιοι τραυματίζουν από τα μάτια την ψυχή, την πληγώνουν από τα αυτιά με ερεθιστικές διηγήσεις, μαστιγώνουν το μυαλό με ανήθικες σκέψεις, σπάζουν τα νεύρα διεγείροντας την φαντασία. Κλείνεις τα μάτια μπαίνουν από τα αυτιά. Κλείνεις τα αυτιά μπαίνουν στο μυαλό, στη σκέψη, στη φαντασία. Κοιμάσαι για να ξεκουραστείς και να ηρεμίσεις κι έρχονται με όνειρα. Δριμύς και ακατάπαυστος ο πόλεμος. Δεν γνωρίζει ανακωχή, ανάπαυλα, λήξη, σταματημό. Μέρα και νύχτα, καλοκαίρι και χειμώνα, άνοιξη και φθινόπωρο, στην εργασία και την ανάπαυση, στην ανατολή και στη δύση δεν ησυχάζει, αλλά μαίνεται, φουντώνει, θεριεύει. Κι αν μάλιστα η φωτιά αυτή του πολέμου πέσει στους νέους, τότε, όπως ακριβώς όταν πέσει η φωτιά σε πεύκα που είναι γεμάτα από ρετσίνι από το οποίο βγαίνει το νέφτι και που είναι εύφλεκτο σαν την βενζίνη, ανάβει πυρκαγιά τεράστια που τίποτα δεν μπορεί να τη σβήσει. Έτσι ακριβώς συμβαίνει και με τη φωτιά των ηδονών, που όταν πυρπολήσει την νεολαία την καίει, την λιώνει, την κάνει κάρβουνο και στάχτη.

Μαρτύριο λοιπόν ο αγώνας για να μείνει κάποιος αγνός. Αγωνίζεται με τις ηδονές όπως ο μάρτυς με τα θηρία. Παλεύει με τους λογισμούς όπως εκείνοι με τα βασανιστήρια. Δέχεται τις φιλήδονες σκέψεις σαν κτυπήματα δημίων. Και μάλιστα, αν στην αρχαία εποχή ήταν μια φορά μαρτύριο, σήμερα είναι χίλιες φορές. Διότι τα σύγχρονα μέσα που διαθέτει η κοινωνία μας, ο κινηματογράφος, η τηλεόραση, τα βίντεο, το διαδίκτυο, ο τύπος και τα περιοδικά συχνότατα παρουσιάζουν και διαφημίζουν «α αισχρόν εστί και λέγειν».

Παλαιότερα, και να ένιωθε κανείς τον πειρασμό να δει κάτι το αμαρτωλό, έπρεπε να πάει σε κακόφημα μέρη, σε κακόφημα καταστήματα και το σκεφτόταν μήπως τον δει κανείς και χάσει την υπόληψή του. Είχε λοιπόν κάτι να τον συγκρατεί· υπήρχε η αιδώς, η ντροπή. Σήμερα, και να θέλεις να μη δεις, βλέπεις αναγκαστικά· αφού στην τηλεόραση δεν παρουσιάζεται ο κόσμος αλλά ο υπόκοσμος. Σκοπός της δεν είναι να ανυψώσει τον άνθρωπο, αλλά να τον διαφθείρει και να τον εξαχρειώσει. Έπειτα θεωρίες, πολλές και διάφορες, παρουσιαζόμενες με επιστημονικό μανδύα, μας κάνουν πλύση εγκεφάλου ότι μόνο μη φυσιολογικοί άνθρωποι μπορούν να ασκήσουν εγκράτεια. Με τέτοιο κλίμα που επικρατεί, εάν τολμήσει κανείς και μιλήσει περί αγιότητας, περί σωφροσύνης, περί παρθενικού ιδεώδους τι έχει να πάθει δεν λέγεται. Θα γελάσει και το παρδαλό κατσίκι· και το τελευταίο χαμίνι της γειτονιάς.

Κι όμως η εικόνα της αγίας Θέκλας, όπως μας την ζωγράφησε ο άγιος Χρυσόστομος, μας μιλά για αγιότητα και παρθενία. Μας υπενθυμίζει ότι το τέλειο, το υψηλό στον χριστιανισμό δεν είναι απλώς η εγκράτεια ή έστω ο τίμιος και καθόλα ευλογημένος γάμος, αλλά η ολοκληρωτική παρθενία και αγνότητα, η τελεία αφιέρωση «ψυχή τε και σώματι» στο Θεό. Γιατί, όπως και να το κάνουμε, πάνω από τον ανθρώπινο έρωτα υπάρχει ο θείος. Φυσικά αυτό είναι μία κορυφή που λίγοι την κατακτούν. Μη ξεχνάμε ότι είναι μαρτύριο για τον μεταπτωτικό άνθρωπο και οι μάρτυρες είναι πάντα λίγοι. Η παρθενία είναι ήλιος και οι ήλιοι είναι είναι πολύ λίγοι εν συγκρίσει με τα άστρα. Παρόλα αυτά όμως κι αν δεν μπορούμε να γίνουμε ήλιος πρέπει να γίνουμε σελήνη. Πρέπει να γίνουμε κάποιο αστέρι, αν θέλουμε να έχουμε θέση στον ουρανό που λέγεται Εκκλησία.

Η εν γένει αγιότητα ως επιδίωξη, ως σκοπός, ως κατόρθωμα πρέπει να είναι το μέλημα του κάθε χριστιανού. Στην προσπάθεια μας αυτή πιθανόν να υπάρξουν και πτώσεις. Χωρίς να τις δικαιολογούμε, δεν θα πρέπει να τις αφήνουμε να μας οδηγούν στην απελπισία. Δεν έχουμε απαίτηση από ένα στρατιώτη να μη τραυματιστεί, λέγει ο ιερός Χρυσόστομος, αλλά έχουμε απαίτηση να μη λιποτακτήσει. Ο αθλητής που χάνει σ’ ένα αγώνα δεν σταματά, αλλά συνεχίζει την προπόνηση μέχρι να νικήσει. Υπήρξαν και μάρτυρες ακόμη, οι οποίοι δείλιασαν προς στιγμή και θυσίασαν στα είδωλα, αλλά αργότερα μετανόησαν, μαρτύρησαν εκ νέου και αγίασαν. Και η παρθενία είναι μαρτύριο. Αν θαυμάζουμε και τιμούμε όμως πραγματικά την αγία Θέκλα, θα πρέπει να την μιμηθούμε, να την ακολουθήσουμε και να δεχθούμε όπως και κείνη το στέφανο της παρθενίας.

ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ

ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ