ΤΙ ΔΕΝ ΗΤΑΝ Ο ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΒΑΠΤΙΣΤΗΣ

Σύναξις Ιωάννου του Βαπτιστού - 7 Ιανουαρίου
του Αρχιμ. Δανιήλ Αεράκη από το βιβλίο του «Εορτάσωμεν τω Κυρίω»(Λευϊτ. 23, 39), Αθήναι 1996

«Τίνα με υπονοείτε είναι; Ουκ ειμί εγώ, αλλ’ ιδού έρχεται μετ’ εμέ, ου ουκ, ειμί άξιος το υπόδημα των ποδών λύσαι» (Πράξ. 13,25)

 

Σπουδαίος για την αυτοσυνειδησία

   Ήταν σπουδαίος γι’ αυτό, πού ήταν ο Ιωάννης. Άλλ’ ήταν σπουδαίος και γι’ αυτό, πού δεν ήταν. Δεν ήταν ουρανός, άλλ’ ούτε και γη. Ήταν κάτι μεταξύ ουρανού και γης. Ήταν σπουδαίος, γιατί δεν ήταν γη. Όταν όλοι είναι λάσπη, το να μην είναι κάποιος λάσπη, αυτό είναι σπουδαίο, σπουδαίος για κάτι, πού δεν είναι. Και ο Ιωάννης δεν ήταν λάσπη, δεν ήταν σάρκα, δεν ήταν σαρκικός άνθρωπος. Ήταν επίγειος άγγελος. Άλλα δεν ήταν και ουρανός. Σπουδαίος όχι γιατί δεν ήταν ουρανός, αλλά γιατί γνώριζε τα μέτρα του, είχε αυτοσυνειδησία της αποστολής του. Ήξερε την τεράστια απόσταση, πού τον χώριζε από τον Ιησού Χριστό.

   Αληθινά σπουδαίος και μεγάλος είναι εκείνος, πού θεωρεί τον εαυτό του μικρό και ανάξιο. Αν η ταπείνωσις είναι η υψοποιός δύναμις, ο Ιωάννης διέθετε ταπείνωσι σε ύψιστο βαθμό. Αν ο ταπεινός είναι ο όντως υψηλός, τότε ο Ιωάννης είναι ο υψηλότερος των ανθρώπων της παλαιάς εποχής, αφού ήταν ταπεινότερος πάντων. Αν ο ταπεινός αγγίζη το Θεό, τότε ο Ιωάννης, πού αξιώθηκε ν’ αγγίση «κορυφήν τον Δεσπότου», είναι όντως ταπεινός. Ορειβάτης δεν ανεβαίνει σε υψηλή κορυφή, σαν την κορυφή της αρετής και της αγιότητος, πού ανέβηκε ο Ιωάννης. Τόσο υψηλά είχε ανεβή ο Ιωάννης, ώστε προσείλκυσε το θαυμασμό του ίδιου του Κυρίου.

   Δυο πρόσωπα προκάλεσαν το θαυμασμό του Θεού. Η Παναγία, πού αξιώθηκε να λειτουργήση το μυστήριο της σαρκώσεως, της ενανθρωπήσεως του Υιού του Θεού, και ο Ιωάννης, πού αξιώθηκε να λειτουργήση το μυστήριο των Θεφανείων, της φανερώσεως των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδος.

   Σπουδαίος για την ταπείνωσί του ο Ιωάννης. Και ταπείνωσις είναι να ξέρη κανείς και να συναισθάνεται τί δεν είναι. Σε εποχή μάλιστα, πού πολύ προβάλλεται το «Εγώ», το τί είναι το «Εγώ», το τί είμαι «εγώ», το τί είμαστε εμείς, είναι θαυμαστό να βλέπης και ν’ ακούς κάποιον, πού λέει: «Δεν είμαι, εγώ»! Και ο Ιωάννης το έλεγε αυτό, όχι από άρνησι, άλλ’ από θέσι. Η καλύτερη θέσις είναι η άρνησις της ψεύτικης θέσεως, πού οι άλλοι μας δίνουν. «Δεν είμαι, εγώ αυτό, πού νομίζετε». Αναγκάστηκε δε πολλές φορές να πή παρόμοιο λόγο ο Ιωάννης. «Δεν είμαι αυτό, πού νομίζετε…».

   Οι άνθρωποι λαχταρούσαν να δουν το Μεσσία. Έκτακτο φαινόμενο ο Ιωάννης. Έσπαγε τη ρουτίνα του θρησκευτικού τυπικισμού και της κενόδοξης ιδιοτέλειας. Ήταν όχι απλώς σπάνιο, αλλά μοναδικό πρόσωπο. Δικαιολογημένα, λοιπόν, τον ταύτιζε ο λαός μ’ εκείνον, πού περίμεναν. Άλλ’ ο Ιωάννης αντιδρά με τη φυσική αντίδρασι κάθε τιμίου, πού ξέρει το ρόλο του και δεν εκμεταλλεύεται την υπερβολή του λαού. «Έλεγεν ο Ιωάννης- Τίνα με υπονοείτε είναι; Ουκ ειμί εγώ, άλλ’ ιδού έρχεται μετ’ εμέ ου ουκ ειμί άξιος το υπόδημα των ποδών λύσαι» (Πράξ. 13,25).

 

Προβάλλεται από τη Γραφή

   Ας δούμε, λοιπόν, τί δεν ήταν ο Ιωάννης. Έτσι θα τον θαυμάσουμε περισσότερο. Πολύ χαρακτηριστικό είναι το γεγονός, ότι κανένα άλλο πρόσωπο στην Καινή Διαθήκη δεν ζωγραφίζεται τόσο, όσο ο Ιωάννης. Ούτε οι Απόστολοι ούτε αυτή η Παναγία προβάλλονται τόσο, όσο ο Βαπτιστής και Πρόδρομος Ιωάννης. Μετά το πρόσωπο του Θεανθρώπου Κυρίου, για το πρόσωπο του Ιωάννου μιλάει η Καινή Διαθήκη. Και είναι φυσικό ένα πρόσωπο, πού τόσο προβάλλεται, να παίρνη στη φαντασία και την αγάπη του λαού διαστάσεις μεγαλύτερες από τις κανονικές.

   Γι’ αυτό ό Ιωάννης προλαβαίνει και θέτει φραγμό στην υπερβολή του θαυμασμοί. Είναι δυνατό το μήνυμα του με την άρνησι του «Εγώ» του, σε μία εποχή, πού στον πνευματικό χώρο η δική μας προβολή τείνει να κάλυψη το πρόσωπο του Κυρίου Ιησού. Εμείς προβάλλουμε την πνευματική μας ιδιότητα και πατρότητα και ζητάμε υπακοή στα δικά μας λόγια. Ο Ιωάννης δεν παύει να συνιστά το Χριστό, τον Αμνό του Θεού, να ρίχνη τους προβολείς του στο πρόσωπο Εκείνου, το μόνο αξιέραστο σε απόλυτο βαθμό να προβάλλη την υπακοή σ’ Εκείνον. «Ο πιστεύων εις τον υιόν έχει ζωήν αιώνιον. Ο δε απειθών τω υιώ, ουκ όψεται ζωήν, άλλ’ η οργή του Θεού μένει έπ’ αυτόν» (Ίωάν. 3,36).

 

Όχι χαρισματούχος

   Τί δεν ήταν ο Ιωάννης:

  • Δεν ήταν αυτό, πού θαυμάζουν συνήθως οι άνθρωποι. Τους χαρισματούχους κυρίως θαυμάζουν. Ο Ιωάννης δεν ήταν χαρισματούχος, με την έννοια, πού θέλουν το χαρισματούχο σήμερα: να κάνη, δηλαδή, θαύματα, να βγάζη δαιμόνια, να προλέγη τα μέλλοντα, να προορά. Ο Ιωάννης δεν έκανε θαύματα, σημεία. Ή μάλλον, δεν έκανε μικρά θαύματα, εκείνα, πού συνήθως εντυπωσιάζουν, αλλά πού πολλές φορές δεν οικοδομούν. Έκανε το μεγάλο θαύμα, εκείνο, πού σώζει. Και το μεγάλο θαύμα είναι η μαρτυρία του Ιησού. Προέβαλλε Εκείνον, πού μπορεί και σώμα και ψυχή να σώση. «Ιωάννης μεν σημείον εποίησεν ουδέν, πάντα δε όσα είπεν Ιωάννης περί Ιησού, αληθή ην» (Ίωάν. 10,41).Θαύματα ζητούν οι άνθρωποι και δεν βλέπουν το μεγάλο θαύμα, πού είναι ο άγιος. Ο Ιωάννης δεν ήταν χαρισματούχος, θαυματοποιός. Ήταν άγιος. Και ο άγιος φανερώνει στους ανθρώπους το ακόμα μεγαλύτερο θαύμα την Αλήθεια, τη σαρκωμένη Αλήθεια.

 

Όχι ο Ηλίας

  • Ο Πρόδρομος και Βαπτιστής δεν ήταν ό Ηλίας. Πολλοί ήσαν εκείνοι, πού πίστευαν, ότι ο Ιωάννης είναι ο Ηλίας ο προφήτης. Υπήρχε η παράδοσις, ότι ο Ηλίας, πού δεν πέθανε, άλλ’ «ηρπάγη εις τους ουρανούς», θα θανάρθη. Ο ίδιος θα ξαναζήση πάνω στη γη. Όταν, λοιπόν, είδαν τον Ιωάννη, νόμισαν ότι αυτός ήταν ο Ηλίας. Ο ίδιος όμως το αρνείται. Θεωρεί τον Ηλία ανώτερο του, κι ας ήταν αυτός ανώτερος και του Ηλία και όλων των προφητών, αφού ήταν «μείζων των προφητών». «Και ηρώτησαν αυτόν Τί ούν; Ηλίας ει συ; Και λέγει, Ουκ ειμί» (Ίωάν. 1,21). Τον ξαναρωτούν, για να βεβαιωθούν: «Τί ούν βαπτίζεις, ει συ ουκ ει ο Χριστός ούτε Ηλίας ούτε ο προφήτης;» (Ίωάν. 1,24). Και πάλι αρνείται, ότι είναι ο Ηλίας.

   Δεν ήταν ο Ηλίας. Θα ρωτήσετε: Πώς τότε ο Κύριος τον αποκαλεί Ηλία; «Αυτός εστίν Ηλίας ο μέλλων έρχεσθαι» (Ματθ. 11,14). Αυτός είναι ο Ηλίας, πού κατά την προφητεία του Μαλαχίου πρόκειται να έλθηι προ της ελεύσεως του Μεσσία.

   Ήταν, λοιπόν, ή δεν ήταν ο Ήλίας; Όχι, δεν ήταν ο Ηλίας ως ταυτόσημο πρόσωπο. Είχε όμως το πνεύμα και τη δύναμι του Ηλία του προφήτου. Τη διευκρίνισι αυτή έκανε ο άγγελος Γαβριήλ, όταν εμφανίστηκε στον πατέρα του Προδρόμου, το Ζαχαρία, να ευαγγελισθή τη γέννησί του: «Και αυτός προελεύσεται ενώπιον αυτού εν πνεύματι και δυνάμει Ηλιού» (Αουκ. 1,17). Φωτιά πίστεως και παρρησίας η καρδιά του Ιωάννου.

   Ας είναι και η περίπτωσις αυτή μία απάντησις σ’ εκείνους, πού κατά γράμμα ερμηνεύουν τη Γραφή και αναζητούν με περιέργεια συγκεκριμένα εσχατολογικά πρόσωπα.

 

Όχι ο Προφήτης

  • Δεν ήταν ο Προφήτης. Ήταν ο Ιωάννης προφήτης. Ο Προφήτης δεν ήταν. Ο Ένας και Μοναδικός. Ο σχετικός διάλογος: «Ο προφήτης εί συ; Και απεκρίθη, ου» (Ίωάν. 1, 21). Ένας είναι ο Προφήτης, αφού ένας εν απολύτω εννοία είναι ο Διδάσκαλος, ο Καθηγητής, ο Χριστός (Ματθ. 23,10).

 

Όχι ο Χριστός

  • Αφού ο Ιωάννης δεν ήταν ο Ηλίας, ο Προφήτης, πολύ περισσότερο δεν δεχόταν,‘ότι ήταν ο Χριστός. Σε πολλές περιπτώσεις, βλέποντας οι άνθρωποι τα παράδοξα της ζωής και του κηρύγματος του, τον ρωτούν: «Τις ει;» (Ίωάν. 1,19). Ποιος είσαι; Και ανέμεναν ως πιθανότερη απάντησι: «Είμαι ο Χριστός»! Κάτι τέτοιο θα ικανοποιούσε μεν το λαό, πού είχε μεσσιακή λαχτάρα, αλλά θα ήταν πλαστογραφία, θα ήταν αντιποίησις θεϊκής αρχής. Με το φόβο, μήπως τον θεωρήσουν ως Μεσσία και προσφέρουν λατρεία στο πρόσωπο του, αντιδρά πολύ δυναμικά. «Και ωμολόγησε και ουκ ηρνήσατο, και ωμολόγησε, ότι ουκ ειμί εγώ ο Χριστός» (Ίωάν. 1,20).

   Γνωρίζει ο Ιωάννης ο Βαπτιστής τα μέτρα του. Έχει επίγνωσι της διαφοράς ανάμεσα σ’ εκείνον και το Χριστό. Όσο απέχει η γη από τον ουρανό, τόσο απέχει ο Ιωάννης από το Χριστό. Ο Ιωάννης είναι άνθρωπος, ο Χριστός Ιησούς είναι ο Θεός, πού έγινε άνθρωπος. Ο Ιωάννης είναι πλάσμα, ο Χριστός είναι ο Πλάστης. Ο Ιωάννης είναι παιδί των ανθρώπων ο Χριστός είναι ο Υιός του Θεού, πού έγινε Υιός του ανθρώπου.

   Γνωρίζει ό Ιωάννης και το ρόλο του. Είναι ο απεσταλμένος του Θεού, προκειμένου να ετοιμασθή ο δρόμος ελεύσεως του Μεσσία. «Είπον, Ουκ ειμί εγώ ο Χριστός, άλλ’ ότι απεσταλμένος ειμί έμπροσθεν Εκείνου» (Ίωάν. 3,28). Το τραγικό λάθος των ανθρώπων είναι, ότι μεσσιοποιούν ανθρώπους. Δεν θαυμάζουν τον Ένα και Ασύγκριτο, τον Ιησού Χριστό, αλλά θαυμάζουν και λατρεύουν ανθρώπους, πού όχι σαν τον Ιωάννη δεν είναι, αλλά πολλές φορές είναι κοινοί απατεώνες. Η μεγαλύτερη απάτη των ανθρώπων της εξουσίας είναι να καλλιεργούν γύρω από τον εαυτό τους τη μεσσιακή αντίληψι και το μεσσιανικό θαυμασμό. Ο Ιωάννης διακηρύττει παντού: Δεν είμαι εγώ ο Χριστός!

 

Όχι το Φως

  • Δεν ήταν το Φως. Αυτός, πού ακτινοβολούσε από αρετή και σκιές αμαρτωλές δεν είχε, διεκήρυττε: Δεν είμαι εγώ το Φως. Ο Ιωάννης ήταν φως, δεν ήταν το Φως. Άλλος ήταν το Φως, η πηγή του φωτός, το Αυτοφώς: ο Κύριος Ιησούς Χριστός. Λέγει ο άλλος Ιωάννης, ο Ευαγγελιστής, για το Βαπτιστή Ιωάννη: «Ουκ ην εκείνος το φως, άλλ’ ίνα μαρτυρήση περί του φωτός» (Ίωάν. 1,8). Αν ο Χριστός είναι το Φως, ο Ιωάννης είναι ο λύχνος τον Φωτός, το λυχνάρι, πού εμφανίστηκε μέσα στη νύκτα του παλαιού κόσμου και φώτισε και προετοίμασε τους ανθρώπους να δεχθούν το Φως. Ήταν λυχνάρι, πού το άναψε η χάρις του Θεού, αλλά διατηρήθηκε αναμμένο και φωτεινό με τον προσωπικό του αγώνα. Το λυχνάρι παραμένει αναμμένο όσο έχει λάδι. Το λάδι στο λυχνάρι του αγίου είναι η αρετή του. Λύχνο καιόμενο ονομάζει τον Ιωάννη ο ίδιος ο Χριστός: «Εκείνος ην ο λύχνος ο καιόμενος και φαίνων» (Ίωάν. 5,35).

 

Όχι ο Νυμφίος

  • Δεν ήταν ο Νυμφίος. Αλλος ήταν και είναι ο Νυμφίος, ο ωραίος Νυμφίος, πού Τον αγαπούν και σ’ Αυτόν προσκολλώνται και αφιερώνονται ψυχές εκλεκτές. Ο Ιησούς είναι ο Νυμφίος, ο ένας και μοναδικός. Δεχόταν και ωμολογούσε ο Ιωάννης, ότι ο ίδιος δεν είναι ο Νυμφίος των ψυχών. Γι’ αυτό και έλεγε: «Ο έχων την νύμφην νυμφίος εστίν ο δε φίλος του νυμφίου χαρά χαίρει δια την φωνήν του νυμφίου» (Ίωάν. 3,29).

   Ο Ιωάννης δεν ήταν ο Νυμφίος, ήταν ο φίλος του Νυμφίου. Κανένας άλλος δεν αγάπησε το Νυμφίο Χριστό, όσο ο Ιωάννης ο Βαπτιστής και ο απόστολος Παύλος. Ήταν ο Ιωάννης ο νυμφαγωγός, πού ωδηγούσε τους ανθρώπους σε ιερό δεσμό με τον Νυμφίο. Αν ο Σατανάς διέσπασε το δεσμό του ανθρώπου με το Θεό και έγινε αιτία του πρώτου, του τραγικού διαζυγίου, ο Ιωάννης, ο άγγελος του Θεού, επανένωσε τον άνθρωπο με το Θεό.

 

Όχι ο σκοπός

  • Δεν ήταν ο σκοπός, ήταν το μέσο για το μεγάλο σκοπό. Σκοπός της ζωής μας είναι ο Χριστός. Γι’ αυτό χαίρεται ο Ιωάννης με την πρόοδο μπροστά στα μάτια των ανθρώπων και για την προβολή του Χριστού στον κόσμο. Όχι μόνο δεν γεννιέται φθόνος στην καρδιά του, βλέποντας το δικό του αστέρι να δύη μπροστά στη λάμψι του Ηλίου, πού λέγεται Χριστός, αλλά και αισθάνεται χαρά ανεκλάλητη. Και διακηρύττει: «Εκείνον δει αυξάνειν, εμέ δε ελαττούσθαι» (Ίωάν. 3,30).

 

Δεν ήταν σαν κι εμάς

   Είδαμε, τί δεν ήταν ο Ιωάννης σε αναφορά με το Χριστό. Αλλά για μας, για την καθημερινή μας ζωή σημασία έχει και το τί δεν ήταν ο Ιωάννης ως προς εμάς. Δεν ήταν, όπως είμαστε εμείς. Δεν ζούσε, όπως ζούμε εμείς.

  • Δεν είχε καμμία σχέσι με τη δική μας πολυτελή εμφάνισι, αφού τα ρούχα του ήταν κατασκευασμένα από τρίχες καμήλου και το μόνο διακοσμητικό του ήταν μία δερμάτινη ζώνη στη μέση του. «Αυτός ο Ιωάννης είχε το ένδυμα αυτού από τριχών καμήλου και ζώνην δερματίνην περί την οσφύν αυτού» (Ματθ. 3,4).

  • Δεν είχε καμμία σχέσι με τη δική μας καλοφαγία, αφού το φαγητό του ήταν ακρίδες και μέλι άγριο. «Ή δε τροφή αυτού ην ακρίδες και μέλι άγριον» (Ματθ. 3,4).

  • Δεν είχε καμμία σχέσι με τη δική μας ψευτοευγένεια και κολακεία, αφού στο λαό μιλούσε με τη γλώσσα της παρρησίας, χρησιμοποιώντας ακόμη και τη φράσι «γεννήματα εχιδνών» (Ματθ. 3,8). Στην τότε δε κοσμική εξουσία απηύθυνε τον κατά πρόσωπο καυστικό έλεγχο με το «Ουκ εξεστί σοι» (Ματθ. 6,17).

   Δεν είχε καμμία σχέσι με το δικό μας εγωισμό, αφού εύκαιρως άκαιρως διεκήρυττε το «Ουκ ειμί ικανός» (Ματθ. 3,11).

  • Δεν είχε καμμία σχέσι με τον κόσμο, αφού η άσκησίς του στην έρημο είναι μια άρνησις, αποταγή του κόσμου και υποταγή στη ζωή του Θεού.

   Το τί δεν ήταν ο Ιωάννης το ακούμε κυρίως από το στόμα του Κυρίου. Δεν ήταν καλάμι, πού σαλεύεται, άνθρωπος, πού λυγίζει, πού σύρεται και παρασύρεται από τους έκαστοτε άνεμους, από τους άνεμους της δειλίας, της σκοπιμότητας, της απειλής των ανθρώπων, των θέλγητρων της ζωής, της αμαρτίας και της ανθρωπαρεσκείας. «Τί εξήλθετε εις την έρημον θεάσασθαι; Κάλαμον υπό άνεμου σαλευόμενον;… Άλλα τί εξήλθετε ιδείν; Προφήτην; Ναι λέγω υμίν, και περισσότερον προφήτου» (Ματθ. 11,8-15). Ο Ιωάννης ήταν ο αλύγιστος, ο ακλόνητος, ο θαρραλέος κήρυκας της αλήθειας, η δυνατή φωνή της παρρησίας, της μαρτυρίας, ο μάρτυρας της ζωής, της ομολογίας και του αίματος.

 

Πηγή: kantonopou's blog

ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ
ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ

Κορυφή