Η προφητεία των εβδομήντα εβδομάδων

«Εβδομήντα εβδομάδες έχουν καθοριστεί σχετικά με τον λαό σου και την αγία σου πόλη Ιερουσαλήμ, ώστε μετά την παρέλευσή τους να τεθεί τέλος στις αμαρτίες, να σφραγιστεί οριστικά η δράση των αμαρτωλών, να εξαλειφθούν οι ανομίες, να εξιλεω­θούν οι αδικίες, να επικρατήσει δικαιοσύνη αιώνια και να παύσει κάθε είδους όραση, να σιγήσει κάθε προφήτης και να χρισθεί ο άγιος των αγίων.

»Συνεπώς μάθε και κατανόησε καλά τούτο· από την στιγμή που θα εκδοθεί το διάταγμα, που θα αφορά στην επάνοδο των Ισραηλιτών και στην ανοικοδόμηση της Ιε­ρουσαλήμ, μέχρι να εμφανιστεί ο χριστός ηγούμενος, θα περάσουν επτά εβδομάδες και μετά άλλες εξήντα δύο εβδομάδες.

»Μετά τις επτά πρώτες εβδομάδες θα επιστρέψει ο αιχμάλωτος ιουδαϊκός λαός, θα οικο­δομηθούν οι πλατείες και τα τείχη, κάτω από δύσκολες και βασανιστικές συνθή­κες.

»Μετά τις μετέπειτα εξήντα δύο εβδομάδες θα εξολοθρευθεί αυτός που φέρει το χρί­σμα, ο Χριστός Κυρίου, χωρίς να υπάρχει κάτι το ενοχοποιητικό. Και ο λαός ενός ηγε­μόνα που θα έλθει θα καταστρέψει με πόλεμο την πόλη και το ναό ολοκληρωτικά, σαν να επέπεσε ένας κατακλυσμός και τα πάντα θα αφανιστούν.

»Και τότε (ο Χριστός) θα συνάψει νέα ισχυρή διαθήκη για πολλούς επί μία εβδο­μάδα. Και στο μέσο αυτής της εβδομάδας θα παύσει κάθε αιματηρή και αναίμακτη θυ­σία και στο ιερό θα εμφανιστεί το βδέλυγμα της ερημώσεως και θα ερημώσουν τα πάντα» (Δαν. 9,24-27)).

Ο Δανιήλ όπως είδαμε προσευχήθηκε για να ελευθερωθεί ο λαός του και να οικο­δομηθεί η Ιερουσαλήμ και ο ναός. Ο Θεός του αποκαλύπτει τι θα γίνει σχετικά με το αίτημά του, αλλά του αποκαλύπτει και πράγματα παγκοσμίου και οικουμενικής δια­στάσεως και σημασίας. Και το σπουδαίο σε αυτή την αποκάλυψη, που δεν το πρόσεξαν ποτέ οι Ιουδαίοι, είναι ότι, ναι μεν θα επιστρέψουν οι Ισραηλίτες και θα οικοδομηθεί η Ιερουσαλήμ και ο ναός, αλλά μετά από παρέλευση πολλών ετών η Ιερουσαλήμ θα καταστραφεί και πάλι και το πιο ση­μαντικό ότι θα καταστραφεί οριστικά ο ναός και η ιουδαϊκή θρησκεία μια για πάντα. Η καταστροφή, που επικράτησε για εβδομήντα χρόνια με την άλωση της Ιερουσαλήμ από τον Ναβουχοδονόσορα, μετά παρέλευση πολλών ετών θα γίνει οριστική και αιώνια.

Αλλά ας δούμε την προφητεία στις λεπτομέρειες της. Προτού όμως την αναλύ­σουμε, θα επαναλάβουμε για άλλη μια φορά αυτό που διαπιστώνουν οι πατέρες της Εκκλησίας ότι σε κάθε προφητεία υπάρχει ασάφεια, σκιές και αινίγματα. Μη περι­μένουμε τέλεια και εύκολη και ξεκάθαρη αποκάλυψη. Προσπαθούμε μέσα από μερι­κή αποκάλυψη να παραστήσουμε την πλήρη πραγματοποίηση της προφητείας.

Ο Δανιήλ προσευχήθηκε για τον λαό του Θεού, τον Ισραήλ, και την πόλη του Θεού την αγία, την Ιερουσαλήμ. Ο Γαβριήλ όμως ονομάζει τον Ισραήλ λαό του Δα­νιήλ και την αγία Ιερουσαλήμ πόλη του Δανιήλ. Δηλαδή δεν καταδέχεται να ονο­μάσει λαό του τον Ισραήλ ούτε πόλη του την Ιερουσαλήμ. Το ίδιο είχε κάνει και επί του Μωυσή (Εξοδ. 32,7). Εφόσον είχαν αποστατήσει από τον Θεό και προφανώς συνέχιζαν να αποστατούν, έπαυσε να τους θεωρεί δικούς του.

Οι εβδομήντα εβδομάδες θεωρούνται από τους ερμηνευτές ότι είναι εβδομάδες ετών και όχι ημερών. Η εβδομάδα ετών είναι γνωστή στην αγία Γραφή (Λευϊτ. 25,1-10 · 26,34), αλλά και στους εθνικούς (Αριστοτέλους Πολιτικά 7,16). 70 επί 7 = 490 έτη καθορίστηκαν από τον Θεό για να λήξουν τα δεινά του Ισραηλιτικού λαού, με πνευ­ματική βέβαια έννοια, γιατί υλικά θα καταστρεφόταν και πάλι η Ιερουσαλήμ και ο ναός, αφού όχι μόνο δεν εδέησε να πιστέψει στο σύνολό της στον Χριστό, αλλά και κυνήγησε όσους πίστεψαν (πρβλ. Πραξ. 8,1-3). Εβδομήντα χρόνια παρέμειναν στην αιχμαλωσία στο κράτος της Βαβυλώνας και των Περσών, τώρα ο Θεός τους παρέχει εβδομήντα εβδομάδες ετών παραμονής στην πατρίδα τους. Τους τονίζει όμως ότι ο Μεσσίας, που θα έλθει, δεν θα είναι εθνικός, πολιτικός, κοσμικός. «Εβδομήντα εβδο­μάδες έχουν καθοριστεί σχετικά με τον λαό σου και την αγία σου πόλη Ιερουσαλήμ, ώστε μετά την παρέλευσή τους να τεθεί τέλος στις αμαρτίες, να σφραγιστεί οριστικά η δράση των αμαρτωλών, να εξαλειφθούν οι ανομίες, να εξιλεω­θούν οι αδικίες, να επι­κρατήσει δικαιοσύνη αιώνια και να παύσει κάθε είδους όραση, να σιγήσει κάθε προφή­της και να χρισθεί ο άγιος των αγίων». Ο Θεός αποκαλύπτει στον Δανιήλ ότι θα υπάρξει τέλος στις αμαρτίες, όχι στα βάσανα. Δικαιοσύνη όχι κοσμική, αλλά δικαίω­ση θεϊκή. Παύση κάθε χριστολογικής προφητείας και σιωπή πλέον των προφητών για την έλευση του Μεσσία, αφού πλέον η έλευση έγινε. Δυστυχώς, ενώ οι προφήτες μι­λούν ξεκάθαρα, εμείς εννοούμε αυτά που θέλουμε. Θέλουμε να κηρύττεται στην Εκ­κλησία όχι η άποψη του Θεού, αλλά η άποψη η δική μας. Δεν ακολουθούμε το θέλη­μα του Θεού, αλλά θέλουμε ο Θεός να ακολουθεί το θέλημα το δικό μας.

Από πότε αρχίζει η περίοδος των εβδομήντα εβδομάδων ετών; Το ιερό κείμενο ση­μειώνει από τότε που θα εκδοθεί το διάταγμα που θα αφορά την επάνοδο του λαού και την ανοικοδόμηση της Ιερουσαλήμ (Δαν. 9,25). Έχουμε όμως τέσσερα διατάγμα­τα εθνικών βασιλέων που εκδόθηκαν γι' αυτό το θέμα. Το πρώτο εξεδόθη από τον Κύρο τον βασιλιά των Περσών το 536 π. Χ. (βλ. Β´ Έσδρα 1,2). Το δεύτερο εξεδόθη από τον Δαρείο, υιό του Υστάσπους το 518 π. Χ. (βλ. Β´ Έσδρα 6,1-12). Το τρίτο και το τέταρτο από τον Αρταξέρξη Α´τον μακρόχειρα το 458 και το 445 π. Χ. αντίστοιχα. Μάλλον είναι το τελευταίο, το 445, γιατί τα τρία πρώτα μιλούν για ανοικοδόμηση του ναού, όχι όμως και για ανοικοδόμηση της Ιερουσαλήμ, όπως ορίζει το τέταρτο.

Η περίοδος αυτή διαιρείται σε τρία τμήματα.

Το πρώτο έχει διάρκεια επτά εβδομάδων, δηλαδή 49 έτη. Κατ' αυτή θα ανοικοδο­μηθούν οι πλατείες και τα τείχη της Ιερουσαλήμ κάτω από δύσκολες και επώδυνες συνθήκες.

Το δεύτερο έχει διάρκεια εξήντα δύο εβδομάδων. Μετά από αυτό θα γίνει η εμ­φάνιση του Μεσσία και θα επέλθει ο θάνατος του.

Το τρίτο έχει διάρκεια μιας εβδομάδος, κατά την διάρκεια της οποίας ο Μεσσίας θα επικυρώσει νέα διαθήκη για τους πολλούς, που θα πιστέψουν εις αυτόν, και όχι μόνο για τους Ιουδαίους πού υπήρχε μέχρι τότε.

Από το 445 μ. Χ. που εκδόθηκε το διάταγμα του Αρταξέρξη Α´του Μακρόχειρος, εάν προσθέσουμε τα 490 έτη, φθάνουμε στο έτος 45 μ. Χ. δηλαδή περίπου στο ση­μείο που άρχισε να δρα ο Χριστός, κατά το 15° έτος της βασιλείας Τιβερίου Καίσα­ρος (Λουκ. 3,1). Η προφητεία αυτή του Δανιήλ έχει μεγάλη σπουδαιότητα, διότι δια πρώτη φορά προλέγει ορισμένο χρόνο της ελεύσεως του Χριστού. Οι προφήτες πριν τον Δανιήλ ανέφεραν γενικά και αόριστα ότι ο Μεσσίας έρχεται. Ο Δανιήλ εδώ προ­λέγει και το χρονικό σημείο του ερχομού του.

ΑΡΧΙΜ. ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ